Spadek nastroju i mocy, senność, apatyczność i obniżenie jakości życia – takie objawy pojawiają się jesienią i powtarzają się każdego roku, cyklicznie. Dotyczą one osób z depresją sezonową, która często może być mylona z chandrą. Taki rodzaj depresji nie może być bagatelizowany i wymaga specjalistycznej pomocy. Jak rozpoznać i leczyć depresję sezonową? O tym rozmawialiśmy w Klubie Dyskusyjnym Ann z Ewą Czajkowską, psycholożką z Centrum Zdrowia Psychicznego we Wrocławiu.
Kładziemy się spać, wstajemy i dalej jesteśmy zmęczeni. Jest to sygnał, który wskazuje, że konieczna jest interwencja medyczna.
W przypadku sezonowego zaburzenia efektywnego istotne jest to, że te spadki nastroju pojawiające się jesienią, są cykliczne. Nie muszą się powtarzać z identycznym nasileniem, ale się powtarzają
— psycholog, Ewa Czajkowska.
Depresja sezonowa: zaburzenie czy jesienna chandra?
Ewelina Lis, Ann Asystent Zdrowia: Czy w klasyfikacji chorób istnieje oficjalnie taka jednostka, jak depresja sezonowa?
Ewa Czajkowska, psycholog: W klasyfikacji chorób ICD-10, którą posługujemy się w Europie i w Polsce, zaburzenia o takiej nazwie nie ma. Ale to nie jest jednostka potoczna, nieistniejąca. Ona jest diagnozowana, ale w klasyfikacji jest ujmowana, jako F32, czyli epizod depresyjny nieokreślony. Natomiast skrót SAD, seasonal affective disorder, który używamy w żargonie, istnieje w klasyfikacji amerykańskiej.
Czyli jeżeli ktoś mówi, że był u specjalisty i ma depresję sezonową, to „nie przesadza” i ma podstawy, żeby tak to nazywać.
Zdecydowanie, chociaż kluczowy jest tu kontakt ze specjalistą i rozróżnienie między faktycznym zaburzeniem, a przejściowym obniżeniem nastroju, czyli czymś, co możemy nazywać chandrą. Czasami zdarza nam się powiedzieć, że mamy jesienną deprechę, a tutaj trzeba być ostrożnym i uważnym. Jeżeli mamy jakiekolwiek wątpliwości, to warto porozmawiać ze specjalistą.
Dłużej niż dwa tygodnie
Co powinno nas zaniepokoić? Co ma kluczowe znaczenie w diagnozie depresji sezonowej?
Kluczowe są czas trwania i powtarzalność. W przypadku sezonowego zaburzenia efektywnego istotne jest to, że te spadki nastroju pojawiające się jesienią, są cykliczne. Zauważamy jest kilka lat z rzędu. Nie muszą się powtarzać z identycznym nasileniem, ale się powtarzają. Drugi ważny czynnik, to czas trwania obniżonego nastroju. Generalnie o epizodzie depresji, niezależnie czy sezonowym czy nie, mówimy wtedy, kiedy te objawy, które składają się na obraz zaburzenia, trwają dłużej niż dwa tygodnie. I tu jest podobnie.
To powinno nam dać do myślenia?
Zdecydowanie. Jeżeli te objawy trwają dłużej niż dwa tygodnie i wiążą się z pogorszeniem codziennego funkcjonowania, z poczuciem dyskomfortu, cierpienia, to sygnał, że faktycznie być może mamy do czynienia z czymś, co ma charakter poważniejszy, niż tylko przejściowy spadek formy.
Depresja sezonowa: objawy, na które trzeba zwrócić uwagę
Jakie są objawy depresji sezonowej?
Pierwsza grupa objawów to spadek energii, spadek mocy. Mniej nam się chce. Jesteśmy bardziej apatyczni, senni. Mamy poczucie zmęczenia, spowolnienia, trudniej nam koncentrować uwagę, funkcje poznawcze działają gorzej. To jest podstawowy element. Ale co jest istotne, jeżeli to ma przejściowy charakter, utrzymuje się dzień, dwa, czy kilka dni, albo wiąże się z tym, że wypoczywamy mniej, bo mamy duże nasilenie zadań, obowiązków, a otoczenie może niekoniecznie nas dobrze nastraja – brakuje światła, a to jest kluczowy element i główna przyczyna, o której się mówi w przypadku sezonowego zaburzenia afektywnego, to jest niewystarczające.
Natomiast jeżeli widzimy, że pogorszenie naszego funkcjonowania przekłada się wtórnie na obniżony nastrój, że towarzyszy temu uciążliwy dla nas smutek, który sprawia, że mamy poczucie dyskomfortu, cierpienia, nic nie jest w stanie pobudzić, ucieszyć, kładziemy się spać, wstajemy i dalej jesteśmy zmęczeni, to jest to sygnał, który wskazuje, że wymaga to interwencji medycznej i działania terapeutycznego […].
O ekspertce:
Ewa Czajkowska jest psychologiem. Ukończyła Studium Terapii Poznawczo-Behawioralnej w Dolnośląskim Centrum Psychoterapii, a także Podyplomowe Studium Pomocy Psychologicznej w Dziedzinie Seksuologii na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Na co dzień pracuje z pacjentami w Poradni Zdrowia Psychicznego, Punkcie Zgłoszeniowo-Koordynacyjnym i w Zespole Leczenia Środowiskowego w ramach Centrum Zdrowia Psychicznego dla Wrocławia Fabrycznej (Wrocławskie Centrum Zdrowia SP ZOZ).
Cały Webinar Ann o depresji sezonowej możesz obejrzeć w bezpłatnej aplikacji Ann Asystent Zdrowia lub tutaj:
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.