Gwałt i molestowanie zostawiają po sobie ogromną traumę. Co czuje ofiara gwałtu? Jak przetrwać i pójść naprzód po wykorzystaniu seksualnym? Dlaczego informacje o tych przestępstwach tak rzadko trafiają do organów ścigania? W rozmowie z Ann dr Beata Rajba, psycholożka, opowiedziała gdzie szukać pomocy w problemie, jak wspierać bliskich, którzy są ofiarami przemocy seksualnej i przedstawiła, jak czuje się osoba molestowana.
Gwałt i molestowanie – fazy (nie)radzenia sobie z traumą
Sara Gawrońska, Ann Asystent Zdrowia: Pani Doktor, może zaczniemy od tego czym jest gwałt i molestownie?
dr Beata Rajba: Jedno i drugie z punktu widzenia psychologii jest tak naprawdę przemocą seksualną. Gwałt to najcięższa forma przemocy, doprowadzenie kogoś do obcowania płciowego lub innych czynności seksualnych. Molestowanie z kolei najczęściej jest czymś, co dzieje się w dłuższej perspektywie. Gwałt jest jednorazowym zdarzeniem, chociaż może być powtarzalne, również w ramach molestowania. Natomiast molestowanie jest pewnym procesem, który doprowadza do tego, że ktoś narusza trwale granice seksualne innej osoby, granice cielesne innej osoby w celach seksualnych.
To normalne, że ofiara gwałtu przygotuje oprawcy śniadanie
Możemy jakoś nakreślić sylwetkę osoby zgwałconej? Czy możemy powiedzieć jak czuje się ofiara gwałtu?
Oczywiście. Tutaj mówimy o takich 3 fazach radzenia sobie lub nieradzenia sobie z tą sytuacja gwałtu. Pierwsza faza jest paradoksalna i odpowiada za to, że część ofiar zgwałconych nie ma szansy na to, żeby w ogóle ktokolwiek usłyszał o tym zdarzeniu. To faza, w której nasze mechanizmy obronne funkcjonują i niosą nas do przodu siła rozpędu. To jest bardzo ważne. One tak naprawdę pozwalają nam przetrwać ten pierwszy czas. Tyle tylko, że z puntu widzenia sądu one wydają się dziwne.
Normalne jest i często się zdarza, że ofiara gwałtu pocałuje gwałciciela na do widzenia, kiedy on wychodzi z domu. Że ofiara gwałtu zrobi mu śniadanie, że będzie się do niego uśmiechać i siedzieć obok niego. Wszystko to dlatego, że ofiara przez pewien czas pozostaje w takim zaprzeczeniu. Stara się uznać, że nic się nie stało i bardzo podtrzymuje tą wiarę po to, żeby przetrwać. Ta pierwsza faza kończy się po kilku godzinach do nawet kilku tygodni. Niestety, jeżeli ona się skończy po kilku dniach czy tygodniach, to mamy do czynienia z taką sytuacją, w której nie jesteśmy w stanie udowodnić gwałcicielowi winy, bo ofiara nie ma już siniaków i śladów przemocy, nie ma śladów biologicznych, a także świadków.
Gwałt zostawia długofalowe skutki
Po tej fazie zaprzeczenia następuje taka faza, w której do osoby zgwałconej dociera, co się stało. W tym momencie następuje kryzys psychiczny, który może się zakończyć dwojako. Może być tak, że po pewnym czasie, może z pomocą terapeuty lub kogoś bliskiego, osoba zgwałcona z tego wyjdzie. Może jednak być też tak, że zakończy się to trwałą zmianą osobowości. Wszystko dlatego, że gwałt niestety zostawia długofalowe skutki. Często doprowadza do depresji, myśli samobójczych, zaburzeń lękowych i właśnie zmienia osobowość. Jest to tak silne doświadczenie, że niektórzy mówią, że jest to kara śmierci rozciągnięta w czasie.
Podczas spotkania z dr Beatą Rajbą rozmawialiśmy także o tym:
- Co sprawia, że ofiary gwałtu nie zgłaszają przestępstwa?
- Jakie mogą być skutki emocjonalne dla ofiar gwałtu?
- Jakie są możliwości terapeutyczne dla osób, które doświadczyły gwałtu?
- Jakie mogą być trudności emocjonalne dla ofiar gwałtu w kontekście intymności i zaufania?
- Jak rozpoznać, że dziecko jest ofiarą molestowania?
O ekspertce:
Dr Beata Rajba, psycholożka, filolożka, terapeutka EMDR, copywriterka, graficzka, webdesignerka. Brała udział w projektowaniu i przygotowaniu kilkudziesięciu kampanii reklamowych i społecznych. Wykłada m.in psychologię reklamy, statystykę, psychometrię, a także psychologię społeczną ze szczególnym uwzględnieniem wpływu społecznego. Prowadzi badania dotyczące niezgodności ze schematem i przekazu okołoprogowego, a także waliduje narzędzia do badań psychologicznych.
*Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Znajdź więcej ciekawych rozmów w Ann-Zdrowie.pl:
- Przepis na zdrowie Ann: Nadmierne owłosienie – problem zdrowotny i estetyczny. Przyczyną może być choroba [ROZMOWA WIDEO]
- Dyżur z psychologiem w Ann: Jak naprawić komunikację w związku? Zacznij od poznania języków miłości [WEBINAR]
- Warto wiedzieć z Ann: Garbienie się i nadmierne napięcie? Pomocna może być integracja strukturalna [PODCAST]