Saturacja to wskaźnik informujący o wysyceniu krwi tętniczej tlenem. Pomiar saturacji jest prosty, szybki i bezbolesny. Monitorowanie saturacji pozwala ocenić stan układu oddechowego pacjenta i szybko wykryć ewentualne nieprawidłowości. W jakich sytuacjach warto mierzyć saturację? Jakie są normy saturacji i od czego zależą? Kiedy wynik pomiaru saturacji może zostać zafałszowany? Dowiedz się z Poradnika Ann!
POSŁUCHAJ WERSJI AUDIO: SATURACJA
Saturacja – w jaki sposób ją mierzyć?
Do pomiaru saturacji wykorzystuje się pulsoksymetr – niewielkie urządzenie, które najczęściej umieszcza się na jednym z palców dłoni. Pulsoksymetr można również z powodzeniem założyć na palce stóp, a także na płatek ucha. Są to stosunkowo niedrogie urządzenia, dostarczające cennych informacji na temat stanu układu oddechowego. Co ważne, pomiar saturacji za pomocą pulsoksymetru trwa najwyżej kilkanaście sekund.
Wyświetlacze pulsoksymetrów wskazują najczęściej dwa wyniki. Pierwszy z nich to saturacja, oznaczana często symbolem SpO2. Dodatkowo, pulsoksymetr wskazuje również częstość akcji serca, oznaczaną symbolem HR (z ang. heart rate). Pulsoksymetr możemy zatem wykorzystać do monitorowania nie tylko saturacji, ale również tętna.
Saturacja – normy
Saturacja to parametr, który informuje nas, jaki procent cząsteczek hemoglobiny we krwi jest związany z tlenem. Norma poziomu saturacji u zdrowego człowieka wynosi 95-98%. U osób w podeszłym wieku, saturacja może być nieco niższa. Za jednoznacznie niepokojący wynik należy uznać saturację poniżej 92% – taki odczyt powinien skłonić nas do konsultacji z lekarzem i poszukiwania przyczyny, niezależnie od wieku.
Warto również podkreślić, że niektóre choroby układu oddechowego prowadzą do przewlekłego obniżenia saturacji. Taki stan wynika z częściowej niewydolności układu oddechowego. Przykładem schorzenia, któremu może towarzyszyć zmniejszona saturacja, jest Przewlekła Obturacyjna Choroba Płuc (POChP). Pacjenci z POChP mogą przewlekle mieć saturację poniżej 90% – muszą wówczas korzystać ze wsparcia koncentratorów tlenowych.
Kiedy warto monitorować saturację?
Pomiar saturacji jest cennym narzędziem diagnostycznym. Obniżona saturacja to sygnał nieprawidłowości w obrębie układu oddechowego. Warto jednak wiedzieć, że monitorowanie saturacji ma sens w określonych sytuacjach.
Profilaktyczne pomiary saturacji u zdrowych osób nie mają uzasadnienia, ponieważ nie spodziewamy się u nich odchyleń od normy. Pomiary saturacji są natomiast podstawą monitorowania stanu pacjenta z przewlekłymi chorobami układu oddechowego oraz w niektórych infekcjach dróg oddechowych.
Saturację wykorzystuje się również do oceny parametrów życiowych pacjenta w trakcie hospitalizacji, a także podczas znieczulenia ogólnego na bloku operacyjnym.
Przewlekłe problemy z układem oddechowym, takie jak astma czy POChP, to bezwzględne wskazanie do zakupu pulsoksymetru. W razie pogorszenia samopoczucia, pomiar saturacji pozwoli na ocenę stanu chorego i ustalenie, czy doszło do zaostrzenia choroby.
Pacjenci korzystający z domowej tlenoterapii muszą mierzyć saturację, by dostosowywać do niej ustawienia aparatu tlenowego. Poważne zaostrzenia astmy, które mogą wystąpić u dzieci i młodzieży, również objawiają się spadkiem saturacji. Możliwość wykonania pomiaru w domu pozwoli na niezwłoczny kontakt z lekarzem w razie pogorszenia wyników.
Saturacja to cenny wskaźnik stanu pacjenta w infekcjach układu oddechowego, w tym przede wszystkim w zapaleniu płuc. Prawidłowa saturacja świadczy o wydolności oddechowej, natomiast jej obniżenie to niepokojący sygnał.
Monitorowanie saturacji stało się popularne w dobie infekcji COVID-19. Warto jednak podkreślić, że w zapaleniach płuc spowodowanych innymi drobnoustrojami, regularne kontrole saturacji również są wskazane.
Saturacja – uwaga na zafałszowane wyniki!
Co zrobić w sytuacji, gdy na pulsoksymetrze zobaczymy obniżony wynik pomiaru saturacji?
Po pierwsze – nie panikować! Otrzymaną liczbę należy zawsze odnieść do stanu pacjenta. Jeśli osoba czuje się dobrze i nie ma problemów z oddychaniem, niska saturacja to najprawdopodobniej błąd pomiaru. Zafałszowane wyniki odczytu pulsoksymetru to dość częsty problem. W takiej sytuacji warto zawsze powtórzyć pomiar, bądź wykonać go w innym miejscu (na przykład na innym palcu).
Istnieje wiele możliwych przyczyn błędnego odczytu pulsoksymetru. Po pierwsze, należy zwrócić uwagę na zaburzone krążenie krwi. Szczególnie gdy mamy zimne dłonie, krew może nie dopływać do opuszków palców, przez co pomiar saturacji będzie zaniżony. Warto również wiedzieć, że pulsoksymetr źle odczytuje saturację, gdy na paznokciach znajduje się lakier. Szczególnie intensywne lub ciemne kolory mogą istotnie fałszować wyniki.
Monitorowanie stanu zdrowia z aplikacją Ann Asystent Zdrowia
Aplikacja Ann Asystent Zdrowia to narzędzie, pozwalające na monitorowanie stanu zdrowia oraz ważnych parametrów.W panelu ZDROWIE zarejestrowani użytkownicy aplikacji Ann Asystent Zdrowia bezpłatnie otrzymują pakiet narzędzi, ułatwiających kontrolę stanu zdrowia.
W KARCIE PACJENTA znajduje się m.in.:
- kalendarz przyjmowania leków oraz harmonogram wizyt u lekarza
- narzędzie monitorujące: zawartość cukru w organizmie, ciśnienia krwi, wagę, tętno oraz temperaturę ciała.
Użytkownicy aplikacji mają również możliwość ustawienia automatycznej analizy ww. pomiarów; Dzięki takim rozwiązaniom zdecydowanie szybciej zauważymy poprawę lub odchylenia od normy. W razie potrzeby Ann Asystent Zdrowia doradzi konsultację medyczną.
Autorka: Krzysztofa Białożyt-Stwora, Ann Asystent Zdrowia
