Tlenoterapia jest metodą leczenia pacjentów zmagających się z niewydolnością oddechową. Polega na zwiększeniu zawartości tlenu we wdychanym powietrzu. Głównym wskazaniem do tego typu sposobu leczenia są choroby układu oddechowego, ale nie tylko. Na co jeszcze pomaga tlenoterapia? W jaki sposób dostarczyć tlen do organizmu? Sprawdź w Ann!
Czym jest tlenoterapia i jakie są jej rodzaje?
Celem terapii jest poprawa transportu tlenu do tkanek i narządów. Dzięki polepszeniu przepływu następuje regeneracja budulca i poprawa wydolności organizmu. Warto pamiętać, że tlenoterapia zawsze odbywa się według indywidualnych zaleceń lekarza. To specjalista decyduje o tym, jakie stężenie tlenu jest nam potrzebne, i jak powinno przebiegać leczenie.
Można wyróżnić dwa rodzaje tlenoterapii:
- tlenoterapia bierna – polegająca na samodzielnym dostarczeniu tlenu do organizmu, dotyczy głównie osób, które cierpią na choroby przewlekłe układu oddechowego;
- tlenoterapia czynna – stosowana w przypadku zatrzymania oddechu, tlen podaje się mechanicznie za pomocą respiratora.
Głównym wskazaniem do tlenoterapii jest niedotlenienie, które może mieć charakter przewlekły. Objawami stanu są m.in. duszności, przyspieszona praca serca, sinica. Zignorowanie niedotlenienia może doprowadzić do groźnych powikłań, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci.
Tlenoterapia: na co pomaga?
Niedotlenienie jest częstym symptomem POChP, czyli przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Może także towarzyszyć astmie oskrzelowej. Dzięki zastosowaniu tlenoterapii zmniejszają się duszności, następuje poprawa przepływu krwi i wydolności fizycznej. Dochodzi też do zahamowania rozwoju nadciśnienia płucnego. Zaleca się, aby tlenoterapia trwała co najmniej 15 godzin na dobę. Wtedy będzie najbardziej skuteczna.
W ostatnich latach tlenem leczy się także osoby chorujące na COVID-19. W większości przypadków choroba ma łagodny przebieg, ale u niektórych osób dochodzi do niewydolności oddechowej. Tlenoterapia polega na leczeniu objawowym, a jej celem jest podtrzymanie funkcji oddechowej organizmu. Aby zapobiec niedotleniu, tlenoterapię stosuje się również u osób z zawałem serca mięśniowego.
Tlenoterapię zalecana jest także w przypadku zaostrzeń i w zaawansowanym stadium mukowiscydozy.
Leczenie tlenem w postaci tlenoterapii hiperbarycznej stosuje się w chorobie dekompresyjnej związanej z gwałtowną zmianą ciśnienia, zatorze gazowym oraz zatruciu tlenkiem węgla. Tlenoterapia jest też wsparciem w leczeniu oparzeń oraz niektórych urazów takich jak złamania, stłuczenia, odmrożenia. Co ciekawe, lecznicze działanie tlenu wykorzystuje się również w leczeniu stopy cukrzycowej, która jest następstwem nieleczonej cukrzycy. Dzięki tlenoterapii hiperbarycznej zmniejsza się ryzyko amputacji kończyny.
Tlenoterapia: źródła tlenu
Istnieje kilka sposobów leczenia tlenem. Jednym z nich jest tlenoterapia domowa przeprowadzana według ścisłych zaleceń lekarza. Domowe leczenie tlenem odbywa się przy pomocy koncentratora tlenu, urządzenia dostępnego w sklepach medycznych i niektórych aptekach. Wyróżniamy dwa rodzaje koncentratora tlenu: przenośny i stacjonarny. Pierwszy z nich umożliwia przeprowadzenie tlenoterapii w różnych warunkach i jest zalecany osobom, które często się przemieszczają.
Leczenie tlenem może się również odbywać w warunkach szpitalnych, najczęściej wtedy, kiedy dochodzi do stanu zagrożenia życia. Tlen dostarcza się także w czasie operacji, w stanie znieczulenia ogólnego pacjenta. W szpitalu korzysta się z tlenu sprężonego w butlach o różnej pojemności.
Ostatnim sposobem jest wspomniana już tlenoterapia hiperbaryczna, w trakcie której choremu podaje się czysty tlen. Kuracja jest bezpieczna i odbywa się w specjalnej komorze, gdzie ciśnienie z otoczenia jest większe od 1 atmosfery.
Tlenoterapia: przeciwskazania
Z tlenoterapii nie będą mogły skorzystać kobiety w ciąży oraz osoby chore na padaczkę. Kolejnymi ograniczeniami są niektóre choroby serca i nieleczona odma. Zawsze należy poinformować lekarz o chorobach, z jakimi się zmagamy. Na podstawie otrzymanych informacji specjalista sam decyduje o tym, czy kwalifikujemy się do leczenia tlenem.
Należy pamiętać, że tlen w dużych ilościach jest niebezpieczny, dlatego nie można przeprowadzać kuracji na własną rękę. Zarówno tlenoterapia domowa, jak i tlenoterapia hiperbaryczna, powinna być przeprowadzana według ścisłych zaleceń lekarza.
Autorka: Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia
Czytaj więcej w Ann: