Bezpieczne przywiązanie do innych, spontaniczność, wolność wyrażania potrzeb i emocji – to jedna z kilku potrzeb, które – niezaspokojone – doprowadzają do powstania szkodliwych schematów. Mimo że ujawniają się one w dorosłym życiu, to ich źródeł należy upatrywać w dzieciństwie. Jakie to schematy i dlaczego nam nie służą? Na czym polega terapia schematów i kiedy jest zalecana? Przeczytaj w Ann!
Czym jest terapia schematów?
Terapia schematów wywodzi z nurtu poznawczo-behawioralnego, ale w swoich założeniach czerpie również z nurtu psychodynamicznego, terapii Gestalt czy teorii przywiązania. Początek terapii schematu datuje się na lata 80. XX wieku, a jej twórcą jest Jeffrey Young.
Amerykański psycholog chciał pomóc pacjentom, w przypadku których terapia poznawczo-behawioralna w klasycznym ujęciu, była nieskuteczna. W odróżnieniu od terapii poznawczo-behawioralnej, terapia schematów wraca do przeszłości i szuka źródła problemów w dzieciństwie pacjenta.
Schematy i niezaspokojone potrzeby
W trakcie terapii poszukuje się wzorców, które powstały w dzieciństwie i ujawniają się w życiu dorosłym w postaci nieadaptacyjnych schematów. Obszary schematów są następujące:
- rozłączenie i odrzucenie,
- osłabiona autonomia i brak dokonań,
- uszkodzone granice,
- nakierowanie na innych,
- nadmierna czujność i zahamowanie.
Przykładami konkretnych nieadaptacyjnych schematów są np. poszukiwanie samoakceptacji i uznania, izolacja społeczna, niestabilność więzi czy podatność na zranienia.
Dlaczego dochodzi do powstania schematów? Twórca terapii schematów zaznacza, że powstają one w momencie, kiedy podstawowe potrzeby emocjonalne nie zostaną zaspokojone. Jakie to potrzeby? Należą do nich m.in. bezpieczne przywiązanie do innych czy autonomia, kompetencje i poczucie tożsamości.
Przyczyną schematów jest także niezaspokojenie wolności wyrażania potrzeb i emocji. Kolejne niezaspokojone w dzieciństwie potrzeby to spontaniczność oraz realistyczne granice i samokontrola.
Przebieg i efekty terapii schematów
Podczas terapii w pierwszej kolejności identyfikuje się schematy oraz szuka ich źródła. Następnym krokiem jest przepracowanie schematów, a także zmiana wzorców zachowań, które z nich wynikają. Istotna jest też nauka zaspokajania własnych potrzeb emocjonalnych. Podczas terapii pacjent uczy się również, co robić, jeśli pewne potrzeby nie mogą zostać zaspokojone.
Warto podkreślić, że w terapii bardzo ważna jest silna relacja terapeutyczna. Terapeuta dostrzega potrzeby pacjenta i dąży do tego, żeby czuł się on komfortowo i bezpiecznie.
Dla kogo terapia schematów?
Początkowo terapia schematów okazała się najbardziej skuteczna w przypadku zaburzeń osobowości typu borderline. Nie oznacza to jednak, że borderline jest jedynym wskazaniem do terapii. Inne zaburzenia osobowości również mogą być leczone przy pomocy terapii schematów. Była ona także stosowana w leczeniu innych zaburzeń osobowości. Pozostałe wskazania do terapii schematów są następujące:
- zaburzenia lękowe
- zaburzenia nastroju
- zaburzenia obsesyjno-kompulsywne
- zaburzenia odżywiania
- zespół stresu pourazowego (PTSD).
Jeśli masz bardzo niskie poczucie własnej wartości, ciągle odtwarzasz negatywny wzorzec w relacjach lub chcesz popracować nad asertywnością, to warto zastanowić się nad terapią schematów.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: