Narodziny dziecka są zawsze bardzo dużą zmianą w życiu kobiety. Po stresach związanych z ciążą i porodem pojawia się mnóstwo innych, obciążających psychikę zmian. Najbardziej skrajną reakcją na narodziny dziecka jest psychoza poporodowa. Co to jest i jakie są objawy psychozy? Jaka jest różnica między psychozą poporodową a depresją poporodową? Dowiedz się z Ann.
Depresja poporodowa dotyka 10-25% kobiet po urodzeniu dziecka, psychoza poporodowa zaś występuje u 0,1-0,2% „młodych” mam.
Psychoza poporodowa: czym jest?
Smutek poporodowy tzw. baby blues, depresja poporodowa, psychoza poporodowa, a także hipomania poporodowa – są to problemy psychiczne, które mogą pojawić się u kobiet po porodzie. Psychoza poporodowa występuje rzadko, ale jest niezwykle groźna. Stwarza ona poważne zagrożenie zarówno dla życia i zdrowia matki, jak i dziecka. Psychoza poporodowa zaliczana jest do psychiatrycznych stanów nagłych. Główne jej objawy rozwijają się w ciągu kilku dni do kilkunastu tygodni od zakończenia ciąży.
Przyczyny występowania psychozy poporodowej do tej pory nie zostały jednoznacznie stwierdzone. Szczególnie narażone na tą chorobę są kobiety, mające problemy natury psychiatrycznej. Czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania jest choroba afektywna dwubiegunowa oraz schizofrenia, a także nadużywanie alkoholu oraz narkotyków.
– Psychoza poporodowa jest jednym z najgorszych poporodowym zaburzeniem psychicznym. Może ona pojawić się u kobiety, która jest chora na dwubiegunowość albo na schizofrenię. Jej objawy rozwijają się dynamicznie i często stanowią wskazanie do hospitalizacji. Wśród objawów można wyróżnić trudności ze snem, brak odczuwania głodu, pobudzenie, drażliwość, a także unikanie kontaktów z dzieckiem – mówi w rozmowie z Ann dr Marta Majorczyk, pedagog, doradca rodzinny, trener i szkoleniowiec z Uniwersytetu SWPS.
Objawy psychozy poporodowej pojawiają się nagle
Psychoza poporodowa jest chorobą znacznie mniej rozpowszechnioną niż baby blues i depresja poporodowa. Jej objawy rozwijają się nagle, najczęściej w ciągu pierwszych kilku dni do 6 tygodni po porodzie.
Na wstępnym etapie choroby objawy nie są charakterystyczne. Pacjentki mogą być drażliwe, cierpieć na bezsenność i lekką dezorientacją. Następnie pojawiają się takie objawy, jak: urojenia i omamy, myśli paranoiczne, duże wahania nastroju, jak również problemy z trzeźwą oceną sytuacji i logicznym myśleniem oraz uporczywe myśli o zabójstwie własnego dziecka, które w skrajnych przypadkach zostają wprowadzone w rzeczywistość.
– Najbardziej zauważalne są objawy emocjonalne. Jeśli widzimy, że kobieta po porodzie często płacze, ma obniżony nastrój, jest podenerwowana i podrażniona, a także, gdy ma negatywne myśli, m.in. uważa siebie za złą matkę czy mówi, że nigdy sobie nie poradzi z dzieckiem, musimy na to odpowiednio zareagować. O tym, że coś jest nie tak, bliscy mogą zaważyć także, gdy osoba opiekuje się dzieckiem automatycznie, bez emocji. W takich sytuacjach warto porozmawiać z kobietą, dowiedzieć się, jak się czuje, o czym myśli – wyjaśnia dr Marta Majorczyk.
Psychoza poporodowa a depresja poporodowa
Depresja poporodowa jest zaburzeniem nastroju znacznie poważniejszym niż smutek poporodowy i dotyczy ponad 10 procent kobiet. Rozwija się ona w ciągu kilku, a nawet kilkunastu tygodni po porodzie. Objawy depresji poporodowej są takie, jak w przypadku zwykłej depresji: młoda mama nie odczuwa przyjemności z wykonywania zajęć, które wcześniej ją uszczęśliwiały, nie ma zapału do wykonywania czynności. Ważne w tym przypadku są także myśli dotyczące dziecka. Kobieta odczuwa o nie nieustający lęk, czuje się niewystarczająco dobrą matką.
Czas trwania depresji poporodowej jest zmienny. Szacuje się, że może ona trwać od 3 do 9 miesięcy.
Pierwszym etapem leczenia jest zapewnienie bezpieczeństwa zarówno matce, jak i jej dziecku
Sposób leczenia psychozy poporodowej jest dostosowany do pacjentki i występujących u niej objawów. Pierwszy zaś etap jest niezmienny. Polega on na zapewnieniu bezpieczeństwa zarówno matce, jak i jej dziecku. Zwykle, ze względu na skalę objawów, niezbędna jest hospitalizacja. Szczególnie konieczne to jest w przypadku ostrej psychozy poporodowej u matek prezentujących myśli samobójcze lub dzieciobójcze.
W leczeniu stosowane są dwie grupy leków – preparaty uspokajające oraz leki przeciw psychotyczne. W uzasadnionych sytuacjach podaje się też leki hormonalne. Psychoterapia stosowana jest głównie w sytuacjach, gdy zaburzenie mają charakter lekki. W przypadkach opornych na leczenie farmakologiczne dużą skuteczność wykazuje terapia elektrowstrząsowa.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia