Postawa dziecka kształtuje się już w okresie płodowym. Pielęgnując noworodka i niemowlę, możemy nieświadomie popełnić błędy. O tym, jak ich uniknąć i w jaki sposób zadbać o prawidłową postawę ciała malucha od jego pierwszych dni, rozmawiamy z fizjoterapeutką Izabellą Malarą.
Podczas zmiany pieluchy można obracać dziecko na boki
Aleksandra Zalewska – Stankiewicz, Ann Asystent Zdrowia: Czy dobrze jest używać rożków i otulaczy dla niemowląt?
Izabella Malara, fizjoterapeutka: Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Wybór rożka lub otulacza dla noworodka zależy od wielu czynników. Warto pamiętać, że nie wszystkie dzieci reagują tak samo, dlatego ważne jest, aby podejść do tego z głową. Otulacze mogą zapewnić dziecku poczucie bezpieczeństwa i przypominać mu o czasach spędzonych w brzuchu matki. Jednak należy unikać zbytniego usztywniania kręgosłupa dziecka, aby zapewnić mu swobodę ruchu.
Istnieje złoty środek, który polega na umiejętnym dostosowaniu otulacza do indywidualnych potrzeb dziecka, z uwzględnieniem sygnałów, jakie nam przekazuje. M.in. takie jak płacz czy trudności ze snem.
Jakie inne aspekty opieki nad noworodkiem możemy poprawić jako rodzice?
Istnieje wiele obszarów, w których rodzice mogą poprawić opiekę nad noworodkiem. Jednym z ważnych elementów jest świadoma pielęgnacja, która obejmuje powolne i delikatne podejście do czynności takich jak zmiany pieluch, przebieranie czy ubieranie dziecka. Ważne jest, aby te czynności były wykonywane spokojnie i systematycznie, aby nie wywoływały w dziecku uczucia chaosu czy zagrożenia. Przykładowo, podczas zmiany pieluchy można obracać dziecko na boki, przekładać je podczas czynności pielęgnacyjnych. To jednocześnie pozwala mu na naturalne ćwiczenia i rozwijanie strony ciała.
Noszenie dziecka a postawa
Aleksandra Zalewska – Stankiewicz, Ann Asystent Zdrowia: Czy noszenie dziecka w może negatywnie wpłynąć na jego kręgosłup?
Izabella Malara, fizjoterapeutka: Nie, noszenie dziecka w chuście jest korzystne dla jego rozwoju, zwłaszcza jeśli jest to wykonywane poprawnie. Kręgosłup dziecka znajduje się w fizjologicznie właściwej pozycji. Małżowiny biodrowe są ustawione w odwiedzeniu do boku, co sprzyja prawidłowemu rozwojowi stawów biodrowych.
Ważne jest, aby dziecko miało możliwość swobodnego poruszania się i nie było uciskane podczas noszenia. Warto jednak podkreślić, że w przypadku noszenia w sposób nieprawidłowy, gdzie nogi dziecka zwisają luźno, może to prowadzić do niezdrowej postawy kręgosłupa.
Rozwój dziecka: najważniejsze aspekty
Na co powinni zwrócić uwagę rodzice niemowlaka podczas obserwacji jego rozwoju fizycznego?
Istnieje kilka aspektów, na które powinni zwracać uwagę rodzice podczas obserwacji rozwoju fizycznego niemowlaka. Pierwszym ważnym elementem jest symetria ciała, którą można obserwować od około trzeciego miesiąca życia. Dziecko powinno być w stanie złączyć rączki w linii środkowej, utrzymywać głowę równo nad barkami, a ciało powinno być ładnie wyprostowane, co sprzyja prawidłowemu rozwojowi stawów biodrowych. Jeżeli dziecko wykazuje trudności w zmianie pozycji głowy lub często skręca ją w jedną stronę, może to wskazywać na potrzebę skonsultowania się z specjalistą.
Pamięciowe kwestie, takie jak napięcie mięśniowe, również są istotne. Rodzice powinni zauważyć, czy dziecko utrzymuje symetryczne i swobodne ruchy, czy też może wykazuje ograniczenia w zakresie ruchu. Oznaki takie jak trudności w rozprostowywaniu nóżek podczas zmiany pieluszki czy zbyt mała mobilność rąk mogą być sygnałami problemów z napięciem mięśniowym.
Jeśli dziecko w nienaturalny sposób pręży się lub układa w łuk podczas podnoszenia, warto zastanowić się nad ewentualnymi trudnościami w napięciu mięśniowym.
Wreszcie, reakcja dziecka na leżenie na brzuchu może dostarczyć istotnych informacji. Jeśli niemowlak unika tej pozycji, nie jest w stanie utrzymać jej, bądź w jakiś sposób niekomfortowo się układa, może to być sygnał do konsultacji z profesjonalistą. Wczesna identyfikacja tych aspektów pozwala na szybszą interwencję i wsparcie w prawidłowym rozwoju dziecka.
Niemowlę i leżenie na brzuszku
Czy słysząc stwierdzenie, że dziecko jest „leniuszkiem” w kontekście niechęci do leżenia na brzuchu, rodzice powinni zwrócić szczególną uwagę na rozwój ruchowy dziecka?
Tak, stwierdzenie, że dziecko jest „leniuszkiem” w kontekście niechęci do leżenia na brzuchu może być sygnałem, na który rodzice powinni zwrócić szczególną uwagę. Choć każde dziecko rozwija się indywidualnie, niechęć do leżenia na brzuchu może być związana z pewnymi trudnościami w rozwoju ruchowym.
Od samego początku, nawet w przypadku noworodka, zaleca się leżenie na brzuchu jako ważną praktykę wspierającą rozwój. W miarę upływu czasu, ciało dziecka powinno stopniowo wchodzić w wyprost, a około trzeciego miesiąca powinno już być zdolne do kontroli głowy podczas leżenia na brzuchu.
Jeśli dziecko w wieku 3, 4, 5 miesięcy nadal unika tej pozycji, ma trudności w utrzymaniu głowy lub wykazuje niewłaściwe napięcie mięśniowe, może to być sygnał do konsultacji z profesjonalistą.
Postawa dziecka a ćwiczenia
Czy w przypadku diagnozy zauważonych problemów rozwojowych u dziecka, możliwe jest skorygowanie sytuacji za pomocą ćwiczeń i metod polecanych przez specjalistę?
Rzeczywiście jako rodzice często możemy przeoczyć pewne sygnały związane z rozwojem dziecka, zwłaszcza gdy jesteśmy z nim cały czas i trudno nam zauważyć zmiany. Wizyty kontrolne u lekarza ortopedy są istotne, ale czas spędzony podczas takiej wizyty jest ograniczony, co może uniemożliwić kompleksową ocenę rozwoju dziecka.
Dlatego kontakt z specjalistą, takim jak fizjoterapeuta czy ortopeda, może być kluczowy w identyfikacji i interwencji w przypadku trudności z rozwojem ruchowym. Jeśli zdiagnozujemy u dziecka pewne nieprawidłowości, istnieje wiele metod i ćwiczeń, które mogą pomóc w poprawie sytuacji.
W przypadku dzieci, które rozwijają się prawidłowo pod względem neurologicznym, a trudności dotyczą głównie napięcia mięśniowego czy asymetrii, efekty terapeutyczne mogą być naprawdę szybkie.
W niektórych przypadkach, gdy trudności są większe, konieczne może być systematyczne spotkanie z terapeutą, ale wspólnie ustalane cele i plan działania pozwalają na stopniową poprawę sytuacji.
Podnoszenie dziecka: sposób musi być przyjazny dla malucha
Czy niemowlę może leżeć na boku i jakie są zalecenia dotyczące tej pozycji?
Tak, niemowlę może leżeć na boku, ale zalecenia dotyczące tej pozycji różnią się w zależności od kontekstu. Lekarz ortopeda może zalecać unikanie leżenia na boku, szczególnie w kontekście snu, ze względu na niedojrzałość stawów biodrowych. Jednak fizjoterapeuta może podkreślać, że w określonych sytuacjach leżenie na boku może być akceptowalne.
Ważne jest, aby unikać długotrwałego leżenia dziecka na boku, szczególnie w pozycji snu, aby uniknąć obciążania stawów biodrowych. Jednak krótkotrwałe leżenie na boku podczas codziennych czynności, takich jak pielęgnacja czy noszenie, może być akceptowalne.
Dodatkowo, leżenie na boku podczas codziennych czynności może pomóc w rozwijaniu naturalnych ruchów dziecka i przygotowywać je do samoobrotu, który zazwyczaj pojawia się około 4 miesiąca życia.
Na podnoszenie dziecka każdy ma własną teorię i metodę. Która jest najbezpieczniejsza?
Najbezpieczniejsza jest taka, w której rodzic czuje się dobrze i potrafi ją wykonać. To musi być również sposób podnoszenia przyjazny dla dziecka, minimalizujący poczucie stresu i dający maluchowi poczucie bezpieczeństwa. Nie może krępować jego ruchów ani wywoływać napięcia ciała. Ja najczęściej pokazuję moim pacjentom pozycje boczne. Wykonując je spokojnie i prawidłowo, dziecko nawet nie zauważy, że jest podnoszone.
Postawa dziecka a czworakowanie
Czy każde dziecko powinno czworakować?
Nie każde dziecko czworakuje, ale jest to ważny etap rozwoju motorycznego. Czworakowanie pomaga w rozwijaniu koordynacji, orientacji przestrzennej oraz w doskonaleniu kontroli nad mięśniami ciała.
W przypadku niektórych dzieci, brak chęci do czworakowania może wynikać z różnych czynników, takich jak słaba siła mięśniowa, trudności w koordynacji ruchowej, czy też ograniczone doświadczenia w danej pozycji. Dlatego ważne jest zrozumienie, że każde dziecko jest inne, i rozwija się w swoim tempie.
Prawidłowa pielęgnacja niemowlęcia a jego postawa w przyszłości
Aleksandra Zalewska – Stankiewicz, Ann Asystent Zdrowia: Co sądzi Pani o urządzeniach, za pośrednictwem których dziecko może szybciej nauczyć się chodzić? Mam na myśli chodziki, koniki na biegunach, jeździki.
Izabella Malara, fizjoterapeutka: Sądzę, że Matka Natura w taki sposób skonstruowała nasz świat, że dziecko doskonale wie, co ma zrobić na danym etapie swojego życia. Nie ma sensu przyspieszać tego procesu. Pamiętajmy, że w pierwszym roku życia rozwój dziecka jest bardzo intensywny. Jedna umiejętność ruchowa wpływa na drugą. Maluch uczy się kolejnych aktywności – zaczyna od przemieszczania się na podłożu, przechodzi do czworakowania, później do zabawy w klęku. W końcu próbuje wstawać, utrzymywać się na nogach, chodzić do boku, puszczać się rączkami, uczyć się reakcji równoważnych. A potem sam zaczyna chodzić. To jest bardzo skomplikowany proces. Przyspieszając go na siłę, możemy popsuć naturalny proces.
Takie zabawki mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku?
Tak. Jeżeli stawiamy dziecko na nogi i umieszczamy w chodziku, który ma kółka, maluch zaczyna się przesuwać. W ten sposób obciążamy jego stawy biodrowe, a to nie jest odpowiedni moment. Takie działanie mieć duże konsekwencje zdrowotne w przyszłości.
O ekspertce: Izabella Malara – fizjoterapeutka niemowląt i dzieci starszych. Pracuje w Poznaniu. W sieci znana jako „Baby Spec” – tak nazywa się jej profil na Instagramie. Zajmuje się diagnostyką i terapią neurorozwojową najmłodszych pacjentów.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Sprawdź krótkie ćwiczenia dostępne w aplikacji Ann Asystent Zdrowia lub na naszej stronie: