Nudności, zmniejszenie apetytów, utrata włosów, obniżenie nastroju to jedne z wielu skutków ubocznych radioterapii. Mimo niepożądanych dolegliwości, radioterapia jest jedną z najważniejszych metod leczenia nowotworów złośliwych, z którymi – Według Krajowego Rejestru Nowotworów – w Polsce żyje ponad milion osób. Na czym polega i ile trwa radioterapia? Jakie są jej rodzaje? Czy radioterapia boli? Dowiedz się z Ann!
Co to jest radioterapia?
Radioterapia to jedna z metod leczenia nowotworów. Polega ona na niszczeniu komórek nowotworowych przy pomocy promieniowania jonizującego. Naświetlenia mające na celu doprowadzić do całkowitego wyleczenia nazywamy radioterapią radykalną. Dodatkowo radioterapia może mieć na celu złagodzeniu bólu u pacjentów z zaawansowaną chorobą, u których wyleczenie jest niemożliwe. Wtedy mówimy o radioterapii paliatywnej.
Należy zaznaczyć, że radioterapia odbywa się tylko w warunkach ambulatoryjnych i wyłącznie pod ścisłą kontrolą specjalistów. Dawka promieniowania, sposób jego podania oraz długość i przebieg całego procesu ustalany jest przez lekarza. Radioterapia może być jedyną metodą leczenia, ale może także towarzyszyć chemioterapii czy leczeniu chirurgicznemu.
Naświetlenia stosuje się również w przypadku dolegliwości niezwiązanych z nowotworami (radioterapia chorób nienowotworowych) takich jak ostrogi piętowe czy łokieć tenisisty. Radioterapię stosuję się wtedy, kiedy leczenie chirurgiczne jest niemożliwe lub nieskuteczne.
Przeczytaj także: Nowotwór pęcherza moczowego. Głównym objawem jest krwiomocz
Promieniowrażliwość nowotworów
Warto wiedzieć, że nie wszystkie nowotwory będą reagować na radioterapię w taki sam sposób. Zależy to m.in. od czynników genetycznych. W zależności od wrażliwości nowotworu na radioterapię, wyróżnia się trzy grupy:
- Nowotwory promieniowrażliwe, czyli takie, których reakcja na naświetlania jest najbardziej widoczna, należą do nich m.in. białaczki, chłoniaki, siatkówczaki.
- Nowotwory o średniej promieniowrażliwości: rak szyjki macicy, pęcherza moczowego, krtani, gardła, jamy ustnej, piersi i inne.
- Nowotwory słabo promieniowrażliwe – należą do nich m.in. rak prostaty czy czerniak złośliwy.
Radioterapia – rodzaje
Istnieje kilka rodzajów radioterapii, a jedną z najczęściej stosowanych jest teleradioterapia, w przypadku której źródło promieniowania znajduje się na zewnątrz chorego. Inną metodą jest brachyterapia, stosowana m.in. przy nowotworach piersi czy płuc. Polega ona na wprowadzeniu napromieniowania bezpośrednio do guza lub w jego sąsiedztwie.
Niezależnie od metody, w każdym przypadku naświetlenia są bezbolesne i trwają do kilkunastu minut. Przez ten czas pacjent pozostaje sam w pomieszczeniu, w którym znajduje się także aparat do radioterapii.
Jak długo trwa radioterapia? Czas trwania całego procesu leczenia ustalany jest indywidualnie. Zależy od stopnia zaawansowania choroby i rodzaju metody, jednak zazwyczaj trwa kilka tygodni. Ważne jest, aby radioterapia odbywała się według ustalonego planu. Pacjent nie powinien opuszczać żadnego dnia radioterapii, chyba że są do tego przesłanki zdrowotne.
Czy radioterapia jest szkodliwa?
Mimo że radioterapia jest bezbolesna, to po naświetlaniach mogą pojawić się różnego rodzaju powikłania. Jednym z nich są zmiany skórne, które należy pielęgnować według zaleceń lekarza. W zależności od rodzaju nowotworu i związaną z nim lokalizacją naświetleń, pojawiają się także:
- nudności, wymioty, biegunka
- zapalenie jamy ustnej
- utrata włosów
- zmniejszenie apetytu i zaburzenia smaku
- obniżenie odporności organizmu
- zmęczenie, obniżenie nastroju.
Wyróżnia się również powikłania późne, które mogą wystąpić nawet kilku lat od zakończenia leczenia. Warto jednak zaznaczyć, że ich wystąpienie jest kwestią indywidualną. Co ważne – wczesne skutki uboczne radioterapii mijają po kilku tygodniach od zakończenia leczenia.
Jak dbać o siebie podczas radioterapii?
Podczas radioterapii chorzy powinny prowadzić oszczędny i spokojny tryb życia. Zalecana jest odpowiednia dieta, którą należy stosować nawet po zakończeniu leczenia. Chorzy nie powinni pić alkoholu ani palić papierosów. Ważne są regularne wizyty u stomatologa i dbanie o zdrowie jamy ustnej. Szczegółowe zalecenia co do diety i pielęgnacji zawsze przekazuje lekarz prowadzący. Jeżeli chcemy zmniejszyć ryzyko wystąpienia skutków ubocznych leczenia, powinniśmy się do nich sumiennie stosować.
Źródło: Narodowy Instytut Onkologii
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: