Prawie połowa Polaków odczuwa nasilony lęk przed dentystą. Przyczyny tego strachu mogą być bardzo zróżnicowane. Nie zawsze chodzi o ból. Co jeszcze sprawia, że odkładamy wizytę u stomatologa? Jak sobie pomóc? Jak przełamać lęk i zrobić pierwszy krok? O tym wszystkim rozmawialiśmy z psycholożką dr Beatą Rajbą podczas rozmowy na żywo w Klubie Dyskusyjnym.
Zobacz całą rozmowę: Jak pokonać lęk przed dentystą?
Ból i brak empatii. 46% Polaków bardzo boi się dentysty
Sara Gawrońska, Ann Asystent Zdrowia: Pani doktor, czy taki schemat, że odkładamy wizytę u dentysty ze względu na strach, a później stresujemy się przed wejściem do gabinetu, to częsty scenariusz? Czy taki lęk dotyczy wielu osób?
dr Beata Rajba, psycholożka i terapeutka: Oczywiście, dotyczy bardzo wielu osób. Zachodnie statystyki podają, że 15% osób ma dentofobię, czyli fobię dentystyczną. Natomiast nasze polskie badania pokazują, że w Polsce tych osób jest więcej, to znaczy że ok. 46% osób odczuwa nasilony lęk przed dentystą. Można śmiało stwierdzić, że ok. 20% Polaków ma dentofobię.
Być może jest to spowodowane wspomnieniami z czasów głębokiej komuny, kiedy leczenie dentystyczne było dosyć siermiężne, dosyć często odbywało się bez znieczulenia. Te doświadczenia, szczególnie w starszym pokoleniu, są żywe. 57% spośród osób, które boją się dentysty, boi się przede wszystkim bólu i tego, że dentysta będzie nieempatyczny.
Czy każdy lęk to dentofobia?
Wspomniała Pani doktor o dentofobii. Czy każdy lęk przed dentystą to dentofobia, czy on musi spełniać jakieś cechy, żeby móc go tak nazwać?
Fobia wiąże się z bardzo wysokim lękiem. W związku z tym poziom lęku, który upośledza nasze funkcjonowanie i sprawia, że odraczamy wizytę u dentysty, jest czymś co możemy już uznać za dentofobię. Tutaj dochodzi do takiego błędnego koła. Najpierw się boimy i odraczamy wizytę u dentysty, w związku z tym narastają różne problemy w jamie ustnej, a leczenie jest bardziej bolesne i boimy się jeszcze bardziej.
Natomiast niektóre osoby są bardziej zagrożone. Część z nas odczuwa lęk na podstawie doświadczeń, część z nas odczuwa lęk płynący z tego, co opowiadali inni. Na przykład, niektórzy rodzice straszą dentystą. Trudne doświadczenia, ból, wczesne wspomnienia związane z wizytą u dzieci, sprawiają że stajemy się bojącym się dentystą dorosłym.
Ważna jest atmosfera tworzona przez lekarza
Czyli główną przyczyną lęku przed dentystą będzie i to że boimy się bólu, ale też właśnie doświadczenia i z dzieciństwa i ogólnie z przeszłości? Czyli kiedyś byliśmy u dentysty, źle nam się to kojarzy, źle to zapamiętaliśmy i to powoduje lęk przy każdej przyszłej wizycie u stomatologa?
Dokładnie tak. I ten lęk jest nawet silniejszy, niż lęk związany właśnie z wydatkiem pieniężnym, który bywa niebanalny. Drugim takim źródłem lęków jest nieempatyczny dentysta. To jest też coś, co niestety może nas dotknąć, dlatego że dentyści są jednym z zawodów najbardziej zagrożonych wypaleniem zawodowym. Pracują tak naprawdę w izolacji, bo mogą sobie porozmawiać z pacjentem, ale to jest rozmowa w jedną stronę, bo pacjent ma otwartą buzię i nie odpowie. Pracują sami, pracują w niewygodnej pozycji i okazuje się że to sprawia, że 40% jest zagrożonych wypaleniem zawodowym. Więc taki taki dentysta nie ma tak naprawdę zasobów psychicznych, żeby zmusić się do empatii, uśmiechu i bycia sympatycznym. I to się zdarza.
Podczas spotkania z dr Beatą Rajbą rozmawialiśmy także o tym:
- Dlaczego ofiary molestowania boją się dentysty?
- Jak pokonać lęk przed dentystą? Jak wykonać pierwszy krok?
- Jak powiedzieć lekarzowi, że się boimy?
- Czy wypada pójść na wizytę z osobą towarzyszącą?
- Jak budować pozytywne skojarzenia z dentystą u dzieci?
O ekspertce:
Dr Beata Rajba, psycholożka, filolożka, terapeutka EMDR, copywriterka, graficzka, webdesignerka, brała udział w projektowaniu i przygotowaniu kilkudziesięciu kampanii reklamowych i społecznych. Wykłada m.in psychologię reklamy, statystykę, psychometrię, a także psychologię społeczną ze szczególnym uwzględnieniem wpływu społecznego. Prowadzi badania dotyczące niezgodności ze schematem i przekazu okołoprogowego, a także waliduje narzędzia do badań psychologicznych.
Zobacz całą rozmowę: Jak pokonać lęk przed dentystą?
Autorka: Sara Gawrońska, Ann Asystent Zdrowia
Znajdź więcej ciekawych rozmów w Ann-Zdrowie.pl: