Rodzajów osobowości jest wiele – np. paranoiczna, schizoidalna, narcystyczna, chwiejna emocjonalnie. Jak je rozpoznać? Która z nich może być niebezpieczna dla otoczenia? – o tym w ramach Dyżuru z Psychologiem Ann rozmawialiśmy z doktor Beatą Rajbą, psycholożką, filolożką, terapeutką, prowadzącą liczne badania, także z zakresu zaburzeń osobowości.
Zobacz całą rozmowę: Zaburzenia osobowości
Wskaźniki rozpowszechnienia zaburzeń osobowości są wysokie. Z badań Volkert dotyczących ogólnej populacji dorosłych w krajach zachodnich wynika, że ponad 12 procent z przebadanych 113 tysięcy może spełniać kryteria diagnostyczne.
Zaburzenie osobowości – czym jest i jak powstaje?
Aleksandra Zalewska – Stankiewicz, Ann Asystent Zdrowia: Jak tworzy się zaburzenie osobowości?
dr Beata Rajba: Zaburzenie osobowości jest adaptacją do niezbyt sprzyjających warunków, w jakich wzrasta dziecko. Na przykład narcyz, czyli człowiek, który uważa się za wyjątkowego, jest osobą, która w dzieciństwie mogła być w ogóle nie dostrzegana przez rodziców. Albo zauważana była tylko w momencie, gdy zrobiła coś wyjątkowego np. wygrała konkurs czy olimpiadę. Wtedy był moment, kiedy dziecko dostawało uwagę, ale ta miłość była warunkowa.
Czyli człowiek nie rodzi się z zaburzeniem osobowości, tylko je nabywa?
Są zaburzenia, które mają dużą komponentę genetyczną. Przykładem jest dyssocjalne zaburzenie osobowości, czyli psychopatia. Psychopatia jest w pewnym sensie wadą mózgu, która sprawia, że psychopata jest w stanie zrozumieć, co druga osoba czuje, ale jednocześnie nie jest w stanie tego współodczuwać. Jednak wszystko zależy od środowiska. Jeśli ten psychopata wzrasta w domu, w którym jest szanowany, w którym uczy się go kontrolowania impulsywności, to wyrośnie na psychopatę wysoko funkcjonującego. Jest duże prawdopodobieństwo, że będzie bardzo wartościowym członkiem społeczeństwa. Ale jeżeli jest nisko funkcjonującym psychopatą, to jeśli np. potrącimy go w barze, zamiast pomyśleć – od razu nas uderzy.
Inne zagadnienia, które poruszyliśmy w rozmowie z gościem:
- Co to jest osobowość?
- W jakich sytuacjach osobowość człowieka może się zmienić?
- Czy osoba z zaburzeniami osobowości jest niebezpieczna?
- Rodzaje zaburzeń osobowości.
- Zaburzenia osobowości u dzieci i nastolatków.
- Jak postawić diagnozę?Co zrobić, gdy podejrzewamy zaburzenia osobowości u bliskiej osoby?
Doktor Beata Rajba, psycholożka, filolożka, terapeutka EMDR, copywriterka, graficzka, webdesignerka, brała udział w projektowaniu i przygotowaniu kilkudziesięciu kampanii reklamowych i społecznych. Wykłada m.in psychologię reklamy, statystykę, psychometrię, a także psychologię społeczną ze szczególnym uwzględnieniem wpływu społecznego. Prowadzi badania dotyczące niezgodności ze schematem i przekazu okołoprogowego, a także waliduje narzędzia do badań psychologicznych.
Zobacz całą rozmowę: Zaburzenia osobowości
Znajdź więcej interesujących rozmów w Ann:
- Odrzucone dzieci narcystycznych matek. Na czym polega matczyna rana? [WEBINAR]
- Dlaczego kobiety tkwią w toksycznych związkach? Poznaj siedem powodów!
- Depresja to choroba dziedziczna, ale można jej zapobiec. Sprawdź jak
