Zgaga, uczucie palenia w przełyku, przewlekły kaszel, a nawet wymioty – takie mogą być objawy choroby refluksowej. Na rozwój schorzenia ma wpływ wiele czynników, a jednym z nich jest stres. Jak jeszcze objawia się refluks? Jaką rolę w zmniejszeniu objawów odgrywa dieta? Jakie produkty można spożywać w chorobie refluksowej, a jakich należy unikać? O tym rozmawiamy z mgr Aleksandrą Mirowską, dietetykiem klinicznym.
Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia: Czym jest choroba refluksowa i w jaki sposób się objawia?
mgr Aleksandra Mirowska, dietetyk kliniczny: Choroba refluksowa przełyku jest to stan, w którym mamy nieprawidłowe zarzucanie kwaśnej treści żołądkowej do przełyku lub wyżej. Może być to spowodowane nadmierną relaksacją, czyli zbyt małym napięciem dolnego zwieracza przełyku.
Refluks – objawy
Głównym objawem choroby refluksowej jest zgaga, czyli kwaśny posmak w ustach. Z drugiej strony choroba refluksowa może też charakteryzować się gorzkim posmakiem w ustach. Kolejne objawy to palenie w przełyku, przewlekły kaszel, który nie jest spowodowany infekcją, lub zaczerwienienie gardła, które występuje cały czas, pomimo tego, że infekcji gardła nigdy nie było lub nie było jej w ostatnich 2-3 miesiącach.
Do bardziej nasilonych objawów należą wymioty żółcią czy bardzo palący bólu w nadbrzuszu. W momencie, kiedy refluks jest bardzo nasilony, to pojawia się również utrata wagi, co jest związane z tym, że zaczynamy ograniczać jedzenie, bo powoduje ono coraz większe nasilenie objawów.
Jaki wpływ na przebieg choroby ma dieta?
Dieta będzie albo zaostrzała objawy, albo wspomagała leczenie. Bez zmian w naszym żywieniu i w naszych codziennych nawykach, nie będziemy w stanie wyciszyć refluksu – nawet jeśli wprowadzimy farmakoterapię.
Refluks – produkty zaostrzające objawy
Jakich produktów należy unikać, jeśli zmagamy się z chorobą refluksową?
Dieta jest kwestią indywidualną, dlatego zawsze warto obserwować swój organizm i zapisywać, jakie produkty nam służą, a jakie nie. Jeżeli chodzi o produkty, które zostały określone jako problematyczne przy refluksie, to można podzielić je na dwie grupy. Pierwszą grupą są produkty, które osłabiają napięcie dolnego zwieracza, czyli trzymają treść w żołądku.
Czytaj także: Dieta przy wrzodach żołądka – co jeść, a czego unikać?
To produkty zawierające nadmiar tłuszczu, czyli przede wszystkim produkty smażone. Należy odróżnić tłuszcz, który jest podawany na zimno, taki jak oliwa z oliwek, olej z rokitnika, olej z wiesiołka czy masło, od tłuszczu w produktach smażonych na maśle czy na oleju. Tego typu produkty będą podrażniały nasz przełyk.
Kolejnymi niewskazanymi produktami są produkty z kakao i czekolady, mocna herbata, mocna kawa czy mięta, którą bardzo często podaje się przy niestrawności, ale może nasilać chorobę refluksową. Nie zaleca się też produktów gazowanych, dlatego że będą one zwiększały objętość naszego żołądka. Kolejnymi produktami, które mogą nasilać objawy, są cebula i czosnek.
Do drugiej grupy należą produkty drażniące nasz przełyk, czyli np. produkty pikantne czy ostre przyprawy. Cytrusy, a także pomidory i przetwory pomidorowe, też zawierają związki, które mogą podrażniać nas przełyk, ale nie zawsze tak jest. U większości moich pacjentów pomidory nie stanowią przeszkody, ale przeszkodę może stanowić ketchup, ponieważ ma dodatek octu.
Refluks – jakie produkty są dozwolone?
A czy można spożywać surowe warzywa i owoce?
Spożywanie surowych warzyw i owoców zależy od tego, w jakim stanie jest nasz żołądek. Jeżeli choroba refluksowa jest konsekwencją niesprawnie działającego żołądka, to rzeczywiście surowe warzywa i owoce będą dla nas bardzo obciążające. Jeżeli jednak refluks ma inną przyczynę powstania, to surowe produkty nie powinny stanowić dla nas problemu. Należy zaznaczyć, że w przypadku refluksu stawiamy bardziej na gotowane czy przetworzone warzywa i owoce, ponieważ są one łatwiej strawne.
Jakie produkty będą nam służyć i mogą złagodzić objawy refluksu?
Do takich produktów zaliczamy na pewno napar z siemienia lnianego. Zalewamy ziarna gorącą wodą, zostawiamy na całą noc, rano odsączamy i pijemy. Zaleca się też produkty czy posiłki spożywane w temperaturze wyższej niż pokojowa, żeby jak najbardziej odciążyć nasz układ pokarmowy. Warto także pić napary ziołowe ze śluzujących roślin takich jak np. prawoślaz.
Wskazane są też produkty pełnowartościowe, ale w delikatniejszej formie, czyli np. kasze gotowane lub nawet trochę rozgotowane. Dodatkowo postawiłabym na dobrej jakości mięso, ale w formie gotowanej, duszonej, pieczonej. Przy chorobie refluksowej, która jest ciągłym stanem zapalnym, nasz organizm potrzebuje mieć siłę do walki. Dlatego pełnowartościowa, bardzo odżywcza dieta, ale w formie lekkostrawnej, będzie bardzo ważna.
Styl życia a choroba refluksowa
Jakie jeszcze czynniki – związane ze stylem życia – mają wpływ na przebieg choroby refluksowej?
Przede wszystkim niewskazane jest picie alkoholu i palenie papierosów. Refluks jest też bardzo często powiązany z nieprawidłowym działaniem głównego nerwu – obwodowego – który przechodzi przez większą część naszego ciała. Ma on też połączenie chociażby z naszą reakcją na stres. Im bardziej będziemy zestresowani i nie będziemy mieć możliwości rozładowania stresu, tym mocniej choroba refluksowa będzie się pogłębiać. W takim przypadku warto udać się po pomoc do psychoterapeuty czy psychologa.
Ważne są też ćwiczenia oddechowe – np. oddychanie przeponą – ponieważ będą one stymulowały wspomniany nerw błędny i dodatkowo nas wyciszą. Możemy usiąść na 3 minuty przed posiłkiem i pooddychać przeponą. Co ciekawe, nerw obwodowy uaktywnia się również, kiedy odczuwamy zimno na twarzy. Przepłukanie twarzy zimną wodą z rana może być mało przyjemne, ale na pewno nas obudzi, a z drugiej strony pobudzi nasz układ pokarmowy.
Jeżeli chodzi o czynniki związane ze stylem życia, to jeśli mamy bardzo nasilone objawy, może nam pomóc uniesienie wezgłowia łóżka. Dzięki temu grawitacyjnie treść żołądkowa nie będzie nam podchodzić w górę. Ważne jest również zachowywanie higieny spożywania posiłków, czyli nie pochłaniamy w całości posiłków, tylko je gryziemy. Nie należy też podjadać pomiędzy posiłkami, dlatego że nasz układ pokarmowy ma zdolność do samooczyszczania, ale potrzebuje do tego odpowiednich przerw. Możemy też wspomóc żołądek suplementacją, jednak najlepiej robić to pod okiem specjalisty.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: