Edukacja Ann: Choroba refluksowa jest nową chorobą cywilizacyjną?

Pieczenie przełyku, ból za mostkiem i zgaga – te wszystkie objawy mogą świadczyć o chorobie refluksowej. Jest to przypadłość związana z cofaniem się treści żołądkowej do przełyku. Na czym dokładnie polega refluks? Jak wygląda leczenie choroby refluksowej? Czy zawsze jest to leczenie farmakologiczne? Na te i inne pytania odpowiada prof. dr hab. Elżbieta Poniewierka, Kierownik Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii USK we Wrocławiu.

Choroba refluksowa jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób na świecie.

Choroba refluksowa: jej powstaniu sprzyja wiele czynników zewnętrznych

Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Co to jest choroba refluksowa przełyku, inaczej nazywana refluks i jakie są jej przyczyny? Jakie są czynniki zwiększające ryzyko refluksu?

Prof. dr hab. Elżbieta Poniewierka: Choroba refluksowa jest chorobą, polegającą na cofaniu się treści żołądkowej do przyłyku, co zaś powoduje uciążliwe objawy lub powikłania. Poprawna nazwa tej przypadłości to refluks żołądkowo-przełykowy. Wraz z połkniętym wcześniej pokarmem, do przełyku wraca również wytwarzany w żołądku kwas solny, powodując bardzo charakterystyczny objaw – pieczenie, czyli tzw. zgagę.

Refluks wynika z konkretnego problemu, jakim jest zmniejszenie napięcia w zakresie dolnego zwieracza przełyku. Jest to struktura niewidoczna gołym okiem, ale możliwa do zlokalizowania w trakcie badań czynnościowych, jakimi są manometria przełyku i 24 godzinna impedancja pH. W trakcie tych badań można zmierzyć wartość ciśnienia w zakresie dolnego i górnego zwieracza przełyku, a także zbadać rodzaj i ilość refluksów patologicznych.

Powstaniu choroby refluksowej sprzyja wiele czynników zewnętrznych. W pierwszym rzędzie jest to otyłość, jak również stosowane przez pacjenta leki. M.in. takie jak niesteroidowe leki przeciwzapalne lub leki obniżające napięcie mięśni gładkich stosowane w kardiologii. Refluks towarzyszy też chorobom przewlekłym takim np. jak cukrzyca. Niektóre objawy związane z refluksem występują również w czasie ciąży. Dieta, a szczególnie niektóre jej składniki – słodycze czy posiłki tłuste, nasilają objawy refluksu. Istotne znaczenie ma zbyt duża objętość posiłków, jedzenie na noc oraz nieregularne jedzenie.

Choroba refluksowa to choroba cywilizacyjna?

Jak często występuje choroba refluksowa?

Cały artykuł dostępny w bezpłatnej aplikacji oraz po zalogowaniu na stronie

Choroba refluksowa jest jedną z najczęściej diagnozowanych chorób na świecie. Dotyczy ona bardzo dużej ilości populacji. W krajach wysoko rozwiniętych objawy refluksu pojawiają się w około 25% populacji, a więc jest to naprawdę bardzo istotny problem. Obecnie mówi się, że choroba refluksowa jest chorobą cywilizacyjną ściśle związaną z wysokim uprzemysłowieniem oraz epidemią nadwagi i otyłości.

Jak się objawa choroba refluksowa? Czy mogą występować jakieś nietypowe symptomy?

Najbardziej charakterystycznym objawem tej choroby jest zgaga, czyli tzw. pieczenie w przełyku lub jamie ustnej. Może także pojawić się uczucie bólu za mostkiem, który dość często sugeruje ból serca. Mogą też wystąpić objawy pozaprzełykowe. Do tych objawów zaliczamy kaszel oraz nawracające zapalenia górnych dróg oddechowych. Ponadto u niektórych pacjentów pojawia się astma refluksowa, jak również zmiany w zakresie szkliwa zębowego.

Symptomy mogą szczególnie nasilać się np. podczas leżenia na plecach, kucania, schylania się i po posiłkach.

Badania nie zawsze są potrzebne?

Co robić w razie wystąpienia objawów choroby refluksowej?

Warto podkreślić, że nie jest to choroba, która zagraża życiu pacjenta. Niemniej jednak daje ona bardzo dokuczliwe, często niepokojące  objawy. Czasem  aby je zniwelować wystarczy modyfikacja stylu życia – niejedzenie na noc, dbałość o regularne odżywianie. W razie braku poprawy po tym postępowaniu należy zgłosić się do lekarza rodzinnego. Na podstawie wywiadu lekarskiego pacjent może rozpocząć leczenie lub być skierowany na dodatkowe badania. Jeśli pacjent jest młody oraz nie występują u niego żadne objawy alarmowe, takie jak wymioty z krwią, niedokrwistość, zaburzenia połykania czy gwałtowny spadek masy ciała, badania endoskopowe nie są niezbędne. Można podjąć tzw. leczenie empiryczne oraz zalecić pacjentowi modyfikację stylu życia. W przypadku, gdy po  leczeniu objawy istotnie ustąpiły, możemy uznać, że mamy do czynienia z chorobą refluksową, która dobrze reaguje na leczenie i kontynuować leczenie w zależności od objawów.

Jeśli osoba jest już w nieco starsza, ok. 40-45 lat, oraz gdy pojawiają się niepokojące objawy, lekarz powinien skierować pacjenta na gastroskopię. Dopiero po gastroskopii, możemy podjąć leczenie. Jeżeli nie przynosi efektów – o ile jest dobrze prowadzone przez lekarza i przestrzegane przez pacjenta – chory powinny być skierowany do gastroenterologa.

Choroba refluksowa w ciąży: leczenie

Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: A czy leczenie refluksu u kobiet w ciąży się różni?

Prof. dr hab. Elżbieta Poniewierka: W pewnych okresach ciąży nie powinniśmy stosować podstawowych leków, które zmniejszają wydzielanie żołądkowe. Można stosować leki działające miejscowo albo neutralizujące kwaśną treść żołądkową, ale to leczenie też musi być pod kontrolą lekarza oraz pacjentki. Zbyt duże dawki powyższych leków również nie wpływają korzystnie na organizm, szczególnie dziecka, ale też matki.

Kobieta ciężarna musi pamiętać o odpowiednim doborze pokarmów i unikaniu składników nasilających objawy refluksu.

Czy możliwy jest całkowity powrót do zdrowia po wyleczeniu refluksu? O czym należy pamiętać?

Choroba refluksowa przełyku jest chorobą przewlekłą, która przebiega z okresami zaostrzeń i remisji. Teoretycznie nie da się jej całkowicie wyleczyć, ale można istotnie zmniejszyć objawy. Czy pacjent musi do końca żyć brać leki? To pytanie często zadają pacjenci, a my nie potrafimy na nie konkretnie odpowiedzieć. Celem leczenia nie jest wyleczenie z choroby, ale zapewnienie kontroli przykrych objawów klinicznych. Można zmniejszyć dawkę leków lub nawet całkowicie je odstawić. Ale o tym tak naprawdę decyduje pacjent pod kontrolą lekarza. Bardzo ważna jest zmiana nawyków żywieniowych i stylu życia np. racjonalne odchudzanie, regularny, o średnim nasileniu wysiłek fizyczny.

Prof. dr hab. Elżbieta Poniewierka – Specjalista chorób wewnętrznych, gastroenterolog. Kierownik Katedry oraz Kliniki Gastroenterologii i Hepatologii USK we Wrocławiu. Czynny i bierny uczestnik wielu konferencji naukowo-szkoleniowych oraz warsztatów w kraju i zagranicą. Autorka i współautorka kilkudziesięciu pozycji literaturowych w czasopismach krajowych i zagranicznych, a także autorka rozdziałów w podręcznikach i literaturze fachowej.

Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia

Więcej ciekawych materiałów w Ann:

0 Komentarzy

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *