Choroby przenoszone drogą płciową to częsty problem, z którym zmaga się wiele kobiet i mężczyzn na całym świecie. Niestety, wstyd i tabu wciąż utrudniają rozmowę na ten temat, co prowadzi do braku wiedzy i niedostatecznej opieki zdrowotnej. Jedną z nich jest rzęsistkowica. Jest to jedna z najczęstszych chorób wenerycznych na świecie i może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych, jeśli nie zostanie w porę zdiagnozowana i leczona. Czym jest rzęsistkowica oraz jakie daje objawy? Jak wygląda rozpoznanie choroby i czy istnieją skuteczne metody leczenia? Na te i inne pytania odpowiada prof. dr hab. n. farm. Anna Bogucka-Kocka z Katedry i Zakładu Biologii z Genetyką Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Według statystyk, nawet co 10. osoba zarażona jest rzęsistkiem pochwowym. Symptomy choroby zaś występują zaledwie u 30% zarażonych osób.
Rzęsistkowica: co to za choroba?
Svitlana Slyvchenko: Czym jest rzęsistkowica? Jakie są źródła zakażenia, a także kto jest nosicielem pierwotniaka powodującego rzęsistkowicę?
Chociaż rzęsistkowica często kojarzy się z chorobą przenoszoną drogą płciową i rzęsistkiem pochwowym, to w rzeczywistości istnieje trzy gatunki rzęsistków które wywołują choroby u człowieka: rzęsistek pochwowy, rzęsistek jelitowy oraz rzęsistek policzkowy. Każdy z tych gatunków pasożytuje w innych narządach u człowieka i wywołuje inne objawy kliniczne chorób.
Źródła zarażenia zależą od gatunku rzęsistka. Rzęsistek pochwowy przenosi się drogą płciową, natomiast rzęsistek jelitowy i policzkowy mogą być przenoszone drogą pokarmową czyli poprzez spożywanie zanieczyszczonej formami inwazyjnymi żywności lub wody czy też poprzez wspólne użytkowanie naczyń, sztućców i przedmiotów higieny osobistej. Nosicielem pierwotniaka powodującego rzęsistkowicę może być każdy, bez względu na wiek czy płeć. Osoby, które są nosicielami tej choroby, mogą być źródłem zarażenia, nawet jeśli nie mają objawów klinicznych lub mają bardzo skąpe objawy. Dlatego należy brać pod uwagę fakt, że osoba która nie ma widocznych objawów klinicznych może być chora.
Najczęściej dochodzi do zarażenia drogą płciową podczas stosunku. Jednak warto pamiętać, że rzęsistek jest bardzo wytrzymałym pierwotniakiem i może przetrwać poza organizmem człowieka w środowisku zewnętrznym nawet kilka godzin na przykład na wilgotnych ręcznikach, gąbkach, toaletach publicznych czy w basenach solankowych. Kontakt z przedmiotami publicznego użytku także może prowadzić do zarażenia.
Rzęsistkowica: choroba może przebiegać prawie bezobjawowo
Jakie są objawy rzęsistkowicy układu moczowo-płciowego? Czy objawy choroby u mężczyzn i kobiet są podobne?
Rzęsistkowica to choroba układu moczowo-płciowego. Choroba może przebiegać prawie bezobjawowo lub też objawy mogą być bardzo nasilone. Wpływ na to ma wiele czynników, takich jak stan naszego układu odpornościowego oraz ilość pasożytów która dostała się do naszego organizmu U kobiet rzęsistek pasożytuje przede wszystkim w pochwie, szyjce macicy, gruczołach Bartholina, Skenego, cewce moczowej, a czasem także w pęcherzu moczowym. U mężczyzn rzęsistek natomiast pasożytuje głównie w okolicy napletka, żołędzi i w cewce moczowej, ale inwazja może obejmować także wyższe partie układu moczowo-płciowego, takie jak gruczoł krokowy czy najądrza.
Nie należy jednak myśleć o tym, że choroba będzie przebiegać bezobjawowo, ponieważ nawet jeśli na początku choroba rozwija się bez nasilonych objawów klinicznych, trzeba mieć świadomość, że pierwotniaki stale namnażają się w organizmie człowieka i w pewnym momencie objawy kliniczne się pojawią. Jeśli pacjent lekceważy pierwsze objawy nie diagnozuje się i nie podejmuje leczenia to takie postępowanie może prowadzić do niepłodności u kobiet i mężczyzn, a także do innych poważnych skutków zdrowotnych, m.in. takich jak zapalenie gruczołu krokowego czy układu moczowego.
U kobiet pierwsze objawy choroby to zazwyczaj upławy, które są bardzo charakterystyczne – pieniste, obfite, mają zielonkawy kolor i nieprzyjemny zapach. Pojawieniu się upławów towarzyszy podrażnienie okolic intymnych i silny świąd. Ponadto może pojawiać się ból i pieczenie podczas oddawania moczu taki objaw nazywa się dyzurią oraz częstomocz.
U mężczyzn objawy choroby są mniej nasilone, ale również można zauważyć ból podczas oddawania moczu, zaczerwienienie ujścia cewki moczowej, a także zwiększoną ilość i częstość oddawania moczu. Rzadziej, ale również mogą pojawić się upławy i wydzielina śluzowo-ropna.
Diagnostyka i leczenie choroby
Jak wygląda rozpoznanie choroby?
Rozpoznanie rzęsistkowicy układu moczowo-płciowego u kobiet i mężczyzn zaczyna się od pobrania wymazów z narządów rodnych lub z ich okolicy. Następnie, materiał jest diagnozowany przy użyciu analizy mikroskopowej przy wykorzystaniu różnych metod barwienia. W przypadku, gdy istnieją wątpliwości co do wyniku należy wykonać dodatkowe badanie immunoserologiczne aby potwierdzić przyczynę choroby i postawić prawidłowe rozpoznanie.
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: A jakie istnieją sposoby leczenia?
prof. dr hab. n. farm. Anna Bogucka-Kocka: Leczenie rzęsistkowicy jest oparte na stosowaniu pochodnych 5-nitroimidazolu, które zwalczają pierwotniaki wywołujące chorobę. Leki te mogą być podawane doustnie lub w postaci preparatów dopochwowych.
Rzęsistkowica: przestrzeganie zasad higieny może zapobiec chorobie
Jak możemy zapobiegać rzęsistkowicy?
Aby zapobiec rzęsistkowicy, należy przestrzegać zasad higieny osobistej oraz stosować środki ostrożności podczas kontaktów płciowych z przygodnymi osobami. Należy unikać korzystania ze wspólnych ręczników oraz innych przyborów higienicznych, a także należy zachować ostrożność podczas korzystania z basenów solankowych lub kąpieli w glinkach, które mogą być potencjalnym źródłem zarażenia. W przypadku korzystania z takich miejsc, należy upewnić się, że są one regularnie dezynfekowane, a solanki czy glinki wymieniane. Przestrzeganie tych zasad może pomóc w zapobieganiu rzęsistkowicy.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.