Silny ból promieniujący od lędźwi, przez pośladek i udo, czasami aż do stopy. Zazwyczaj pojawia się nagle i nie pozwala normalnie funkcjonować. Pacjenci określają dolegliwości jako paraliżujące i obezwładniające. Gdzie szukać pomocy? Skąd wiedzieć, że to właśnie rwa kulszowa? Dowiedz się z Ann, jakie są przyczyny bólu tzw. korzonków, jak wygląda rozpoznanie ataku rwy kulszowej i poznaj zasady leczenia.
Objawy rwy kulszowej
Najbardziej charakterystycznym symptomem jest ból promieniujący od kręgosłupa lędźwiowego przez pośladek, na tył uda i łydki, a niekiedy aż do stopy – mówi fizjoterapeuta, Radosław Pokorski.
Jest określany przez pacjentów często jako ból tępy, rozdzierający, ciągnący lub kłujący. Dodatkowo mogą wystąpić objawy neurologiczne, spowodowane uciskiem nerwów, np. zaburzenia czucia na skórze kończyny, mrowienie, drętwienie i niedowład stopy. Rwa kulszowa zwykle atakuje tylko jedną stronę ciała.
Skąd wiedzieć, że to rwa kulszowa? Diagnoza
Diagnostykę rwy kulszowej rozpoczyna się od wywiadu lekarskiego, podczas którego lekarz ustala charakter bólu, jego lokalizację, początek rozpoczęcia objawów oraz czynniki nasilające dolegliwości. Charakterystyczny sposób zachorowania i jego przebieg oraz wykluczenie chorób towarzyszących, mogących objawiać się w podobny sposób, są podstawą rozpoznania rwy kulszowej związanej z dyskopatią. Do badań obrazowych używanych w diagnostyce rwy zaliczamy badania rentgenowskie, tomografię kręgosłupa oraz rezonans magnetyczny.
Przyczyny rwy kulszowej
Za 90% przypadków ataku rwy kulszowej odpowiada ucisk nerwu kulszowego przez zwyrodniały krążek międzykręgowy, czyli inaczej dyskopatia kręgosłupa.
Czynniki sprzyjające wystąpieniu rwy kulszowej to:
- wiek między 45. a 64. rokiem życia
- wcześniej występująca przepuklina dysków i zwyrodnienia kostne
- wysoki wzrost
- otyłość
- palenie tytoniu
- stres
- wykonywany zawód – praca, która wymaga skrętów tułowia, noszenia ciężkich ładunków lub długiego prowadzenia pojazdu mechanicznego
- siedzący tryb życia
- cukrzyca.
Leczenie bólu korzonków
Terapia polega na odciążeniu kręgosłupa, ograniczeniu ruchów, rezygnacji z wysiłku fizycznego przez czas wskazany przez lekarza. Leczenie objawów rwy kulszowej opiera się na podawaniu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych. Ważnym uzupełnieniem terapii jest rehabilitacja i fizykoterapia. Jednak zabiegi fizykoterapeutyczne i rehabilitacja zazwyczaj nie są wskazane w okresie ataku rwy kulszowej, wykonuje się je dopiero po ustąpieniu ostrych objawów. Rodzaj treningu powinien zostać dopasowany indywidualnie do pacjenta. Fizjoterapeuci zazwyczaj zalecają w takiej sytuacji pływanie, lekkie treningi wzmacniające i rozciągające mięśnie grzbietowe. Zabiegi fizykoterapeutyczne, które stosuje się u osób z rwą kulszową to m.in. terapia ultradźwiękami, krioterapia i przezskórna elektrostymulacja.
Jako pomoc w rwie, stosuje się ćwiczenia rozciągające, na przykład leżenie tyłem i zgięcie zdrowej nogi w stawie kolanowym, gdzie chorą nogę kładziemy na tej zgiętej, opierając kostkę zewnętrzną o kolano i przyciągamy nogi do klatki piersiowej. Poczujemy wtedy silne rozciąganie mięśnia gruszkowatego – mówi fizjoterapeuta.
Rwa kulszowa: powikłania
Większość pacjentów wraca do formy po odpoczynku i zastosowaniu odpowiedniego leczenia. Jednak w niektórych przypadkach rwa kulszowa może prowadzić do powikłań. Jednym z najpoważniejszych może być trwałe uszkodzenie nerwów.
Najbardziej niepokojące powikłania neurologiczne to utrata czucia w kończynie, mrowienie oraz osłabienie siły mięśniowej. Niewyleczona rwa może znacznie ograniczyć sprawność fizyczną, uniemożliwić wykonywanie skłonów oraz wracać pod postacią bólu lędźwi, zwłaszcza w czasie siedzenia oraz pracy fizycznej.
W rzadkich przypadkach ucisk nerwów rdzeniowych może spowodować uszkodzenie korzeni nerwów odpowiedzialnych za prawidłową czynność zwieraczy pęcherza i odbytu i spowodować zaburzenia oddawania moczu i pracy jelit.
Powikłania zależą w głównej mierze od przyczyny rwy kulszowej. W przypadku rwy spowodowanej dyskopatią i chorobą zwyrodnieniową kręgosłupa, po zastosowaniu odpowiedniej terapii, większość pacjentów wraca do zdrowia i pełnej sprawności.
Czego unikać przy ataku rwy kulszowej?
Kategorycznie unikamy dźwigania ciężkich przedmiotów. Nie wolno robić skłonów tułowia do przodu, ponieważ to powoduje przeciążenia i nasila ból. Nie należy też skakać do góry ani siedzieć. Część osób musi unikać także chodzenia. Niektórzy pacjenci próbują na siłę się prostować podczas chodzenia, co nasila i uciska nerw. Wszystko zależy od stopnia zaawansowania rwy kulszowej. Nie wolno kontynuować lub powtarzać czynności, która doprowadziła do wywołania ataku – przestrzega fizjoterapeuta, Radosław Pokorski.
Nie należy pić alkoholu, gdyż rozluźnia on mięśnie, a na drugi dzień mięsnie się spinają i niekorzystanie działają na układ nerwowy, uniemożliwiając regenerację. Alkohol również oddziałuje na układ nerwowy i wchodzi w reakcje z lekami przeciwbólowymi stosowanymi w rwie – dodaje specjalista.
Profilaktyka czyli jak zapobiegać rwie kulszowej
Nasze postępowanie ma wpływ na ryzyko wystąpienia objawów. Żeby je zmniejszyć i ograniczyć czynniki, które mogą się przyczynić do nawrotu rwy kulszowej, należy przede wszystkim kontrolować postawę ciała i unikać niekorzystnych dla kręgosłupa obciążeń. Niebezpieczne mogą być gwałtowne skłony, nieprawidłowe podnoszenie ciężarów, nierównomierne rozłożenie ciężaru, np. podczas noszenia toreb z zakupami na jednym ramieniu. Warto też regularnie wzmacniać mięśnie przykręgosłupowe oraz mięśnie brzucha poprzez ćwiczenia, np. pływanie. Jeśli mamy nadwagę lub otyłość, ważnym krokiem jest redukcja masy ciała, aby dodatkowo nie obciążać kręgosłupa. Ważnie jest też zadbanie o odpowiedni materac, żeby zadbać o pozycję kręgosłupa w trakcie snu.
Autorka: Sara Gawrońska, Ann Asystent Zdrowia
Zainteresował Cię nasz artykuł? Sprawdź więcej treści w Ann: