Wielu z nas nie wyobraża sobie poranka bez świeżo zaparzonej kawy. Kiedy kawa szkodzi, a kiedy pomaga? Czy kofeina rzeczywiści podnosi ciśnienie? Jaki jest wpływ kawy na cholesterol? W Ann sprawdzamy fakty i mity na temat kawy.
FAKT: kawa wspomaga układ pokarmowy
Picie kawy może pozytywnie wpłynąć na nasz układ pokarmowy. Kofeina w umiarkowanych ilościach pomaga w zapobieganiu rozwojowi kamicy żółciowej. Nieoceniony jest również wpływ kawy na naszą wątrobę. Kofeina podnosi poziom glutationu, czyli substancji, która oczyszcza organizm z toksyn. Poprawę parametrów wątroby widać szczególnie u osób z chorobą alkoholową oraz u osób otyłych.
MIT: kawa podnosi ciśnienie tętnicze
Spożywanie kawy chwilowo pobudza organizm, ale nie ma związku z nadciśnieniem ani nie jest czynnikiem ryzyka rozwoju choroby. Za nadciśnienie odpowiada zbyt duża ilość soli w diecie, otyłość oraz siedzący tryb życia. Osoby zmagające się z chorobą nie muszą rezygnować z napoju, ale nie powinni go nadużywać. Co prawda sama kofeina może w nieznaczny sposób podnieść ciśnienie, ale dotyczy to w szczególności osób, które nie spożywają kawy na co dzień.
FAKT: zdrowotny wpływ kawy na serce
Jeśli nadużywamy kawy, wtedy nasze serce jest bardziej pobudzone. Natomiast kofeina spożywana w umiarkowanych ilościach działa pozytywnie na układ sercowo-naczyniowy. Kawa może chronić przed wystąpieniem niewydolności serca czy zawału serca. Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego kawa zmniejsza ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca o 11-13%.
MIT: kawa sprzyja tyciu
Kofeina nie ma związku z przybieraniem na wadze. Wręcz przeciwnie: oddziałuje pozytywnie na proces odchudzania. Kawa zwiększa o kilka procent całkowitą przemianę materii, czyli przyspiesza metabolizm spoczynkowy. Niestety nie u wszystkich ten efekt będzie wyglądać tak samo. Im większa waga i starszy organizm, tym mniejsze spalanie kalorii. Należy pamiętać, że sama kawa nie tuczy. Jednak dodatki do napoju w postaci cukru czy słodkich syropów wpływają niekorzystnie na odchudzanie.
FAKT: kawa w dużych ilościach jest niebezpieczna dla życia
Należy pamiętać, że wspomniane właściwości kawy dotyczą napoju spożywanego w umiarkowanych ilościach. Według zaleceń Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności powinniśmy przyjmować nie więcej niż 400 mg kofeiny ze wszystkich źródeł. Wspomniana wartość odpowiada ok. 4 filiżankom kawy dziennie. W limicie należy uwzględnić również inne źródła kofeiny, takie jak kakao, herbata, yerba mate czy czekolada.
Skutki nadużywania kawy bywają bardzo dotkliwe. Umiarkowane nadużycie zwiększa ilość wydalanego moczu i powoduje lekkie drżenie. Natomiast przedawkowanie napoju może doprowadzić do przewlekłej bezsenności, dezorientacji, wzrostu ciśnienia, zawrotów głowy, a także do nudności i wymiotów. Spożycie 1-2 g kawy ma działanie toksyczne, a więcej niż 5 g jest już dawką śmiertelną.
FAKT: pozytywny wpływ kawy na trening
Warto też przypomnieć o pobudzających właściwościach kawy. Dzięki nim chętniej uprawiamy sport i dłużej jesteśmy aktywni.
– Kawa, szczególnie wypita przed treningiem, nie dość, że pobudzi nasz metabolizm, mamy więcej energii do ćwiczeń, to też wspiera lipolizę tłuszczy, czyli spalanie tkanki tłuszczowej – mówi w rozmowie z Ann Monika Grajek, trener personalny i instruktor sztuk walki.
Za pobudzenie odpowiada kofeina, która zwiększa uwalnianie neuroprzekaźników takich jak dopamina i norepinefryna. Ten ostatni związek, nazywany również noradrenaliną, pobudza nasz organizm do działania.
MIT: kawa podnosi cholesterol
Niestety nie wszystkie substancje zawarte w kawie mają właściwości lecznicze. Niektóre z nich mogą wpływać na zwiększenie poziomu cholesterolu. Należą do nich diterpeny: kafestol i kahweol, czyli związki rozpuszczalne w tłuszczach, naturalnie obecne w olejku kawowym. W kawie filtrowanej ilość substancji jest jednak znikoma.
Napój parzony po turecku lub w kafetierce może mieć negatywny wpływ na poziom cholesterolu. Osoby mające problem z wysokim cholesterolem powinny pić w umiarkowanych ilościach tylko kawę filtrowaną.
FAKT: pozytywny wpływ kawy na pamięć i nastrój
Okazuje się, że spożywanie kawy działa także pozytywnie na dolegliwości układu nerwowego. W kawie zawarty jest kwas chlorogenowy. Związek odpowiada za zmniejszenia stężenia substancji wpływającej na rozwój procesu otępiennego.
Dzięki kawie poprawia się nasza pamięć i koncentracja. Według Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności kofeina ułatwia skupienie się na bodźcach wzrokowych. Kawa ma również pozytywny wpływ na nasze zdrowie psychiczne. Zawarte w napoju polifenole poprawiają samopoczucie. Należy jednak pamiętać, że spożycie kawy w nadmiernych ilościach może wywołać odwrotny skutek: zwiększyć nerwowość i lęk.
Jeśli cierpimy na choroby przewlekłe, należy skonsultować spożycie kawy z lekarzem. Specjalista doradzi również maksymalną dawkę kofeiny. Należy też pamiętać, że kawa na każdego może działać inaczej. Wpływ kawy na zdrowie zależy od wieku, płci, wagi, metabolizmu oraz od tolerancji na kofeinę – podkreślają specjaliści.
Autorka: Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia
Czytaj więcej w Ann: