Przewlekły ból lub dyskomfort w mosznie i pachwinach oraz spadek jakości współżycia. To główne objawy wodniaka jądra, czyli schorzenia dotykającego mężczyzn w każdym wieku. To rodzaj torbieli, w której zbiera się płyn wokół jądra i może osiągać bardzo duże rozmiary. Jakie są przyczyny powstania wodniaka jądra i jak wygląda jego leczenie? Między innymi o tym mówi w Ann z androlog dr n. med. Piotr Paweł Świniarski.
Wodniaki jądra pojawiają się zarówno u niemowlaków, małych chłopców oraz nastolatków, jak i u dorosłych mężczyzn. Jednak ich mechanizm powstawania będzie się różnił.
Jest to na tyle częste schorzenie, że każdy z urologów pracujących w szpitalu, czy w poradni styka się z tą chorobą na co dzień. Większość ze specjalistów ma doświadczenie w rozpoznawaniu i leczeniu wodniaka jądra.
— dr n. med. Piotr Paweł Świniarski, androlog.
Wodniak jądra
Wiktoria Kmiecik, Ann Asystent Zdrowia: Czym jest wodniak jądra?
Piotr Świniarski, androlog: Wodniak jądra to jest gromadzenie się płynu pomiędzy jądrem a osłonkami, które otaczają jądro.
Kogo to schorzenie dotyka? Czy może ono dotyczyć każdego mężczyzny?
Wodniak jądra może dotykać i młodych chłopców, noworodków, czy chłopców w wieku kilku lat. Jego mechanizm powstawania będzie trochę inny niż u nastolatków czy dorosłych mężczyzn. W tej pierwszej grupie, powstanie wodniaka jądra wynika z tego, że jądro w czasie procesu schodzenia z brzucha do moszny przez kanały pachwinowe, pociąga za sobą kilka delikatnych struktur, które później będą tworzyć właśnie warstwy wokół tego jądra.
Może być zachowana jeszcze ciągłość pomiędzy jamą brzuszną a światłem wokół tego jądra i wtedy ten płyn będzie się tam mógł gromadzić. Operacja związana z leczeniem takiego wodniaka polega na delikatnym wypreparowaniu tych wszystkich warstw. To wykonują głównie chirurdzy i urolodzy dziecięcy.
W przypadku wodniaka u osób dorosłych czy nastolatków, to najczęściej przyczyną jego powstania jest uraz, albo przebycie chociażby operacji żylaków powrózka nasiennego. Dochodzi wtedy do gromadzenia się właśnie płynu wokół jądra. Jest to reakcja na uraz i stan zapalny. Może to być też reakcja na to, że istnieje utrudnienie z odpływem chłonki poprzez naczynia limfatyczne. W takich przypadkach płyn może się gromadzić w tej przestrzeni pomiędzy jądrem a osłonkami.
Objawy wodniaka jądra
Czy wodniak jądra daje jakieś objawy? W jaki sposób mężczyzna może rozpoznać, że z jego jądrem jest coś nie tak?
Jeśli pacjent dba o swoje zdrowie, wykonuje raz na miesiąc samobadanie swoich jąder, to wówczas bardzo łatwo i szybko zauważy, że coś się dzieje z jądrem czy z moszną. Tak naprawdę przy niewielkich wodniakach można wyczuć, że to jąderko pływa w takiej zwiększonej ilości płynu. Ale można je jeszcze dotknąć i zbadać. Przy większych wodniakach, kiedy te osłonki są bardzo mocno napięte, a skóra wokół jest bardzo napięta, to lokalizacja jądra bez pomocy sondy ultrasonograficznej (USG) może być trudna. Nawet niemożliwa.
Jeśli pacjent nie jest w stanie chwycić i sprawdzić swojego jądra to możliwe, że jest to wodniak. Natomiast to, co warto podkreślić to to, żeby pacjent nie wyciągał sam wniosków, żeby sam u siebie nie rozpoznawał wodniaka. Diagnozę musi potwierdzić lekarz. Dlaczego? Dlatego, że niestety, ale pacjenci chcąc samodzielnie się diagnozować mogą popełnić dość fatalne w skutkach błędy myśląc, że jest to wodniak, a tak naprawdę może to być guz jądra, który się szybko rozwija. Jeśli wyczujemy jakąkolwiek nieprawidłowość w obrębie jąder, to koniecznie zgłośmy się z tym pilnie do specjalisty urologa.
Wodniak jądra a operacja
Czy istnieją wskazania do tego, żeby wodniaki jądra operować u noworodków, czy kilkuletnich chłopców?
Jeżeli jest to wrodzony wodniak lub taki, który jest w początkowym stadium rozwoju, to wówczas należy go zoperować. Głównie dlatego, żeby to jąderko prawidłowo się rozwijało.
Jeśli mamy wodniaka czy to pourazowego, czy po operacji żylaków, to wówczas wskazaniem do operacji tak naprawdę jest to, czy ten wodniak pacjentowi przeszkadza. Jeśli mamy dosłownie niewielki wodniak i ilość płynu jest delikatnie zwiększona, to tak naprawdę ten wodniak pacjentowi nie doskwiera. Nie powoduje dyskomfortu w czasie chodzenia, siedzenia, biegania, czy aktywności seksualnej. To wówczas nie musimy takiego wodniaka operować.
Jeśli natomiast ta ilość płynu jest na tyle zwiększona, że utrudnia pacjentowi, czy czasem wręcz uniemożliwia chodzenie, siedzenie, bieganie czy aktywność seksualną, wówczas jak najbardziej powinniśmy wodniaka zoperować. Pamiętajmy, że stopień powiększenia moszny i stopień ilości płynu, która może być zgromadzona w tej przestrzeni pomiędzy jądrem a osłonkami, może być naprawdę bardzo duża. Największy wodniak, którego operowałem miał 5 litrów płynu wokół jądra. Moszna sięgały pacjentowi praktycznie do kolan.
Wodniak jądra a funkcje jądra
Czy wodniak jądra powoduje jakieś skutki uboczne? Mam tu na myśli na przykład problemy z płodnością.
Niewielkie wodniaki raczej nie powinny mieć wpływu na funkcje jądra i nie trzeba od razu kierować pacjenta na zabieg. Natomiast jeśli wodniak jest większy, gdzie może być duże ciśnienie wewnątrz, to może ono uciskać samo jądro. Jego funkcje wówczas mogą być osłabione. Na pewno te wodniaki, które są duże, powinniśmy zoperować. Jeżeli są średniej wielkości, to wówczas jest to wspólna decyzja pacjenta i lekarza czy operacja będzie przeprowadzona. Trzeba się zastanowić, czy korzyści z samego zabiegu będą dla pacjenta istotne i będą przewyższały potencjalne ryzyka związane z samym zabiegiem.
Ratunkiem tylko operacja?
Czy wodniaka jądra leczy się w jakiś inny sposób, niż operacyjnie?
Żadne leczenie farmakologiczne, żadne doustne leki, żadne kremy czy maści stosowane na skórę moszny nie spowodują wyleczenia wodniaka. Pozostaje jedynie leczenie chirurgiczne Biopsja wodniaka i odessanie płynu nie jest zalecane, gdyż to nie rozwiązuje problemu. W zdecydowanej większości przypadków ten płyn zgromadzi się na nowo. Takie metody stosujemy u pacjentów, którzy nie mogą przejść zabiegu, ponieważ mają do niego jakieś przeciwwskazania. Jednak podstawową formą leczenia jest operacja.
Warto podkreślić, że operację wodniaka, poza jakimiś skrajnymi sytuacjami, można bez problemu wykonać w znieczuleniu miejscowym. Pacjent zostaje znieczulony w powrózek nasienny oraz w skórę na mosznie w miejscu cięcia, co umożliwia wykonanie zabiegu. Tego samego dnia pacjent może wyjść do domu. Operacja w znieczuleniu miejscowym jest mniej obciążająca dla pacjenta niż w znieczuleniu ogólnym. Czasami zostawia się dren w mosznie, który po 24 godzinach lub kilku dniach usuwa się.
Rekonwalescencja po zabiegu
Czy pacjent po takiej operacji musi się stosować do konkretnych zaleceń?
Na pewno przez kilka dni, a nawet do tygodnia po zabiegu, powinien unikać ciężkiego wysiłku, dźwigania, dużej aktywności fizycznej. Trzeba poczekać żeby rana pooperacyjna się wygoiła bez powstania krwiaka, czy ropnia. Ja mówię pacjentom, szczególnie tym, którzy mają niewielkie wodniaki, że po samym zabiegu, w wyniku reakcji zapalnej, moszna może być jeszcze większa niż była wcześniej. Dopiero później, kiedy schodzi pooperacyjny stan zapalny to moszna będzie się zmniejszać. To może zająć od kilku tygodni do nawet roku.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: