Obrzęki nóg to przykład objawu, który może mieć wiele przyczyn. Aby skutecznie leczyć obrzęki nóg, należy najpierw zdiagnozować źródło tego problemu. Puchnięcie nóg może sugerować problemy z sercem, nerkami, naczyniami krwionośnymi, a nawet tarczycą. Jakie badania powinna wykonać osoba, której puchną nogi? Kiedy obrzęki nóg wymagają pilnego zgłoszenia się do lekarza? Dowiedz się z Poradnika Ann!
Puchnięcie nóg – przyczyny
Puchnięcie nóg to objaw, który może pojawić się w przebiegu wielu rozmaitych chorób. Obrzęki nóg mogą mieć różną lokalizację i nasilenie. Aby ustalić przyczynę obrzęku nóg, konieczne jest zebranie dokładnego wywiadu lekarskiego z uwzględnieniem wieku pacjenta, współistniejących chorób oraz zażywanych leków. Należy również ustalić, czy obrzęk dotyczy obu nóg w równym stopniu, czy jest bardziej nasilony po jednej stronie.
Jedną z najczęstszych przyczyn obrzęku nóg są problemy z sercem. Niewydolność serca powoduje zastój krwi w naczyniach kończyn dolnych, który skutkuje przesączaniem płynu do tkanek i opuchlizną nóg. Do niewydolności serca może dojść na skutek choroby niedokrwiennej serca, arytmii, ale również źle kontrolowanego nadciśnienia tętniczego.
Układ krążenia człowieka to nie tylko serce, ale także naczynia krwionośne. Zastój krwi w żyłach może wynikać nie tylko ze złej pracy serca, ale również z nieprawidłowej funkcji naczyń. Taki stan nazywamy niewydolnością żylną. Niewydolność żylna powoduje zaleganie krwi w kończynach dolnych, co może doprowadzić do obrzęków nóg.
Obrzęki nóg mogą również wynikać z chorób nerek. Niektóre choroby nerek prowadzą do utraty białka z moczem. Zbyt mała ilość białka w osoczu może wywoływać obrzęki, które najczęściej lokalizują się w okolicy twarzy oraz kończyn dolnych. Warto również wiedzieć, że obrzęki nóg są rzadkim, ale możliwym objawem chorób tarczycy. Tak zwany obrzęk przedgoleniowy jest jednym z charakterystycznych objawów choroby Gravesa-Basedowa (postać autoimmunologicznego zapalenia tarczycy).
Obrzęk nóg – kiedy pilnie zgłosić się do lekarza?
Jedną z najbardziej groźnych przyczyn obrzęku nóg jest zakrzepica żylna. Na skutek zablokowania odpływu krwi żylnej przez skrzepy, dochodzi do obrzęknięcia nogi i znacznej bolesności. Objawy najczęściej dotyczą jednej nogi. Bardzo rzadka, choć możliwa, jest zakrzepica obustronna. Sygnały, które mogą świadczyć o zakrzepicy to obrzęk, wzmożone ocieplenie, zasinienie oraz silny ból nogi. Takie objawy powinny skłonić nas do pilnego kontaktu z lekarzem! Nieleczona zakrzepica żylna niesie za sobą ryzyko poważnych powikłań, które w skrajnych przypadkach mogą stanowić zagrożenie życia pacjenta.
Puchnięcie nóg po lekach
Szukając przyczyn puchnięcia nóg od kolan w dół, warto również przyjrzeć się liście zażywanych leków. Jeśli obrzęki pojawiły się w ciągu kilku dni od włączenia nowego leku, mogą one być skutkiem ubocznym zażywanej substancji. Obrzęki nóg szczególnie często pojawiają się po rozpoczęciu zażywania niektórych grup leków na nadciśnienie tętnicze (tzw. blokery kanałów wapniowych). Nigdy nie należy jednak odstawiać leków na własną rękę. Warto skonsultować się z lekarzem, który wdrożył leczenie. W większości przypadków możliwa jest zamiana preparatów na leki o innym mechanizmie działania.
Opuchlizna nóg – jakie wykonać badania?
Skuteczne leczenie opuchlizny nóg wymaga ustalenia źródła problemu. Zakres wykonywanych badań zależy od całości obrazu klinicznego. Skierowanie na badania powinien wystawić lekarz po uprzednim zbadaniu pacjenta. Zazwyczaj konieczne są podstawowe badania laboratoryjne (morfologia krwi, wskaźniki stanu zapalnego). Przydatne może być również oznaczenie markerów świadczących o funkcji nerek oraz serca. Podejrzenie zakrzepicy żylnej wymaga wykonania badania USG Doppler, które pozwala ocenić przepływ krwi w naczyniach krwionośnych.
Obrzęki nóg – sposoby leczenia
Skuteczne leczenie obrzęków nóg wymaga postawienia trafnej diagnozy. Niezależnie od przyczyny obrzęków, warto jednak zadbać o krążenie krwi w nogach. W tym celu należy unikać siedzącego trybu życia. Istotna jest aktywność fizyczna dostosowana do wieku chorego oraz jego poziomu sprawności. Jeśli to możliwe, warto wprowadzić do rozkładu tygodnia regularne spacery. Na zmniejszenie opuchlizny może również wpłynąć elewacja nóg (leżenie z nogami podniesionymi powyżej poziomu serca).
U wielu pacjentów metody niefarmakologiczne nie są wystarczające do usunięcia obrzęków nóg. Wówczas często konieczne jest stosowanie leków odwadniających, które usuwają nadmiar wody z organizmu. Skuteczną formą leczenia obrzęków nóg jest również tzw. kompresjoterapia. Specjalnie zaprojektowane skarpety uciskowe poprawiają krążenie żylne. Szczególnie poleca się je osobom, które większość dnia spędzają na siedząco lub stojąco.
Jeżeli przyczyną opuchlizny nóg okaże się choroba innego narządu (np. nerek lub tarczycy), należy wdrożyć odpowiednie leczenie przyczynowe. Skuteczna terapia schorzenia podstawowego zwykle prowadzi do zmniejszenia obrzęków. W przypadku zdiagnozowania zakrzepicy żylnej, podstawę terapii stanowią leki przeciwzakrzepowe, najczęściej podawane w postaci podskórnych zastrzyków.
Kontrola zdrowia z aplikacją Ann
Jedną z przyczyn puchnięcia nóg może być przyjmowanie niektórych leków. W aplikacji Ann Asystent Zdrowia będziesz mieć dostęp do bazy leków, a także sprawdzisz interakcję pomiędzy preparatami. W panelu ZDROWIE zarejestrowani użytkownicy aplikacji Ann Asystent Zdrowia bezpłatnie otrzymują pakiet narzędzi, ułatwiających kontrolę stanu zdrowia.
W KARCIE PACJENTA znajduje się m.in.:
- kalendarz przyjmowania leków oraz harmonogram wizyt u lekarza
- narzędzie monitorujące: zawartość cukru w organizmie, ciśnienia krwi, wagę, tętno oraz temperaturę ciała.
Użytkownicy aplikacji mają również możliwość ustawienia automatycznej analizy ww. pomiarów. Dzięki takim rozwiązaniom zdecydowanie szybciej zauważymy poprawę lub odchylenia od normy. W razie potrzeby Ann Asystent Zdrowia doradzi konsultację medyczną.
Autorka: Krzysztofa Białożyt-Stwora, Ann Asystent Zdrowia
Zainteresował Cię nasz tekst? Czytaj więcej w bezpłatnej aplikacji Ann!