Kaszel, duszności, świszczący oddech, gorączka i ból w klatce piersiowej – to objawy charakterystyczne dla zapalenia płuc. To wciąż groźna choroba, na którą rocznie na świecie umiera 2,5 mln osób. Jak najczęściej przebiega zapalenie płuc, jak można mu zapobiegać i jak pielęgnować chorego pacjenta – o tym w cyklu „Przepis na zdrowie z Ann” rozmawiamy z lek. Iwoną Witkiewicz, specjalistą chorób płuc, kierującą oddziałem gruźlicy i chorób płuc w Szpitalu Wojewódzkim w Szczecinie.
W Polsce rocznie odnotowuje się 12 tysięcy zgonów z powodu zapalenia płuc. Choroba jest na tyle poważna, że Światowa Koalicja przeciwko Zapaleniu Płuc u Dzieci (ang. Global Coalition Against Child Pneumonia) ustanowiła 12 listopada Światowym Dniem Zapalenia Płuc. Wszystko po to, aby zwrócić uwagę na profilaktykę – szczepienia ochronne (przeciw pneumokokom i grypie), higienę (zwłaszcza częste mycie rąk) i unikanie kontaktu z osobą chorą.
Przyczyny zapalenia płuc
Aleksandra Zalewska – Stankiewicz, Ann Zdrowie: Jakie są przyczyny zapalenia płuc?
Lek. Iwona Witkiewicz: Zapalaniem płuc, tak jak właściwie wszystkimi infekcjami oddechowymi, zarażamy się drogą kropelkową, w czasie kontaktu z chorą osobą. Zarazki – mam tu na myśli przede wszystkim wirusy i bakterie – przenoszone są poprzez kropelki i tą drogą dostają się do naszego układu oddechowego. Najpopularniejszą bakterią, którą wywołuje tę chorobę, jest dwoinka zapalenia płuc.
Czy zapalenie płuc nadal jest niebezpieczne?
Zapalenie płuc nadal jest ciężką chorobą. Zanim zaczęliśmy korzystać z antybiotyków i szczepionek, najczęściej kończyło się zgonem. Dziś mamy lepszą sytuację, ponieważ korzystamy z antybiotyków, szczepionek na drobnoustroje oraz leków przeciwwirusowych. Mimo to wciąż występują zgony z powodu zapalenia płuc. Jeszcze przed pandemią na świecie z tego powodu zmarło 2,5 mln osób, w tym 1,5 mln dzieci, głównie niedożywionych, z ubogich krajów.
Dla kogo zapalenie płuc jest najbardziej niebezpieczne?
Dla dzieci i seniorów – to dwie grupy najbardziej narażone. W tych grupach wiekowych obserwuje się najwięcej zgonów z powodu zapalenia płuc. Kolejną stanowią osoby o obniżonej odporności – pacjenci leczeni onkologicznie i immunologicznie. Dodatkowym obciążeniem jest palenie tytoniu i cukrzyca, nie mówiąc o chorobach nowotworowych.
Objawy zapalenia płuc
Jak najczęściej przebiega zapalenie płuc?
Typowy przebieg to ostry początek, gorączka, kaszel, wypluwanie ropnej plwociny, czasem ból w klatce piersiowej. Ale przebieg choroby może być różny, łącznie ze spadkiem ciśnienia czy szybkim pulsem.
Czy pacjent z zapaleniem płuc powinien być leczony w szpitalu, czy w domu?
Do szpitala powinni trafiać seniorzy, zwłaszcza ci powyżej 75 roku życia, a także osoby z chorobami nowotworowymi. U pacjentów z zapaleniem płuc może wystąpić tzw. splątanie, czyli zaburzenia świadomości – to powinien być znak dla bliskich pacjenta, że konieczna jest hospitalizacja. Inne niepokojące objawy to gorączka powyżej 40 stopni utrzymująca się powyżej 3 dni albo nagły spadek temperatury ciała do 35 stopni. Groźne jest też bardzo niskie ciśnienie i wysoka czynność serca. Czasem powodem przyjęcia do szpitala są czynniki społeczne, jeśli pacjent jest osobą samotną, wysoko gorączkuje i nie ma kto podać mu płynów czy leków, wówczas powinien znaleźć się pod opieką specjalistów.
Na czym polega przewrotność tej choroby?
Sytuacja może zmienić się dynamicznie, w ciągu kilku godzin, zwłaszcza u najmłodszych pacjentów. Najpierw dziecko traci apetyt, jest markotne, zaczyna się pokładać. Bardzo niebezpieczne jest, gdy maluszek zaciąga skrzydełka nosa. Trzeba natychmiast zareagować, jeśli zauważymy zasinienie wokół warg osoby chorej i objawy duszności.
Podczas rozmowy specjalistka wyjaśniła także:
- Wirusowe i bakteryjne zapalenie płuc – różnice.
- Dlaczego czasem lekarz ma problem, żeby rozpoznać zapalenie płuc?
- Jak leczy się zapalenie płuc?
- Jak długo może trwać?
- Powikłania po zapaleniu płuc.
O ekspertce:
lek. Iwona Witkiewicz – specjalista chorób płuc, kierująca oddziałem gruźlicy i chorób płuc w Szpitalu Wojewódzkim w Szczecinie. Konsultantka wojewódzka ds. chorób płuc województwa zachodniopomorskiego.
Rozmawiała: Aleksandra Zalewska-Stankiewicz
Sprawdź więcej rozmów ze specjalistami w Ann: