Początkowo przepuklina pachwinowa może nie powodować żadnych objawów, albo powodować jedynie uczucie ciężkości lub pociągania w pachwinie. Jakie są przyczyny jej występowania? Jak możemy leczyć przepuklinę? Czy możliwy jest powrót do pełni zdrowia po operacji? Na te i inne pytania odpowiada prof. dr hab. n. med. Grzegorz Wallner – Kierownik II Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Nowotworów Układu Pokarmowego Uniwersytetu Medycznego w Lublinie oraz Konsultant Krajowy w dz. Chirurgii Ogólnej.
Jak pokazują statystyki u mężczyzn przepuklina pachwinowa występuje nawet siedem razy częściej niż u kobiet.
Przepuklina pachwinowa: co to za dolegliwość?
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Czym jest przepuklina pachwinowa? Jakie są kluczowe rodzaje?
prof. dr hab. n. med. Grzegorz Wallner: Przepuklina to każde nieprawidłowe przemieszczenie się zawartości jamy brzusznej poza jej anatomiczne ograniczenia przez nabyte lub naturalne otwory w powłokach. Przepuklinę dzielimy na rzekomą i prawdziwą. W przypadku przepukliny prawdziwej dochodzi do uwypuklenia przez otwory w jamie otrzewnej. Otwór ten, czyli wrota przepukliny, tworzy się w tzw. miejscach o obniżonej odporności. Jednym z miejsc zmniejszonej odporności tkankowej jest pierścień pachwinowy. Podtypem przepukliny pachwinowej jest przepuklina mosznowa, w której to narządy jamy brzusznej – głównie jelito cienkie i otrzewna – uwypuklają się do kanału pachwinowego. Przez kanał ten w wieku płodowym dochodzi do migracji jąder z jamy brzusznej do moszny.
Przepukliny pachwinowe stanowią większą część wszystkich przypadków przepuklin brzusznych i występują znacznie częściej u mężczyzn niż kobiet.
Otyłość przyczyną przepukliny pachwinowej?
Jakie są przyczyny występowania przepukliny oraz kto znajduje się w grupie ryzyko?
Przepuklina pachwinowa może występować zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. Na powstawanie i rozwój przepukliny pachwinowej wpływa wiele wzajemnie ze sobą powiązanych czynników. Na jej występowanie narażone są najbardziej osoby otyłe. Bardzo duże znaczenie ma też wysiłek fizyczny. W tym m.in. dźwigania mogą powodować sytuację, kiedy to dochodzi do wzrostu ciśnienia śródbrzusznego, które przenosi się na powłoki, powodując rozciąganie. Ponadto czynnikami ryzyka powstania przepukliny są: palenie tytoniu, występowanie przepuklin w rodzinie, przetrwały wyrostek pochwowy. Jak również kolagenozy oraz tętniak aorty. U kobiet do czynników ryzyka zaliczamy ciążę i poród.
Przepukliny mogą powstawać zarówno w miejscach zmniejszonej odporności, które naturalnie występują, jak właśnie pierścień pachwinowy, ale mogą pojawiać się również np. w bliźnie pooperacyjnej w pępku.
Przepuklina pachwinowa: objawy
Jak się objawia przepuklina pachwinowa?
Przepuklina pachwinowa w zależności od zaawansowania, daje różnorodne objawy. Początkowo występują mniejsze dolegliwości bólowe, które pojawiają się np. podczas kaszlu czy śmiechu. Natomiast gdy dojdzie do zapalenia worka przepuklinowego na skutek powtarzanego ucisku albo do uwięźnięcia przepukliny, ból znacznie się nasila. Może pojawić się uwypuklenie w okolicy pachwinowej nad więzadłem pachwinowym.
W niektórych przypadkach dochodzić może nawet do uwięźnięcia przepukliny, która powoduje niedrożność przewodu pokarmowego lub niedokrwienia ściany uwięźniętego jelita. O niedrożności jelita świadczą kolki jelitowe, wymioty, wzdęcia i silne bóle brzucha. Mogą pojawiać się również objawy miejscowe w postaci zaczerwienienia obrzęku, zasinienia czy w końcu martwicy ściany powłok. Najczęściej jest to widoczne na skórze.
Rozpoznanie przepukliny pachwinowej zwykle odbywa się na podstawie typowego wywiadu i badania fizykalnego.
Leczenie przepukliny pachwinowej
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Jak możemy leczyć przepuklinę? Czy operacja jest jedyną metodą leczenia?
prof. dr hab. n. med. Grzegorz Wallner: Jeśli chcemy zlikwidować przepuklinę, nie ma innego sposobu, jak leczenie operacyjne. Nie istnieje żaden domowy sposób leczenia przepukliny. Przepuklina nie ustąpi także z czasem, ponieważ możliwe jest jedynie nasilenie objawów. Oczywiście, można podawać środki rozkurczowe przeciwbólowe, które łagodzą dolegliwości występujące u pacjenta, natomiast samej przepukliny to nie wyleczy. Musi być korekta wykonana w sposób chirurgiczny.
Operacja przepukliny pachwinowej może być wykonana laparoskopowo bądź po otwarciu jamy brzusznej. Wyróżniamy tzw. techniki napięciowe i beznapięciowe. Techniki napięciowe w tej chwili już raczej przeszły do historii. Tradycyjnie, operacja przepukliny pachwinowej polega na otwarciu jamy brzusznej i podwiązaniu przepukliny, po uprzednim oddzieleniu jej od otaczających tkanek. Zwykle stosuje się także wszycie specjalnych siatek w miejscu osłabienia, co przyczynia się do zmniejszenia ryzyka nawrotu choroby.
W przypadku zabiegu laparoskopowego wykonuje się kilka niewielkich nacięć, przez które wprowadza się instrumenty chirurgiczne i kamerę do obserwowania pola operacyjnego. Technika laparoskopowa jest szczególnie polecana w przypadku przepuklin o trudnej lokalizacji. Ma ona skuteczność porównywalną z beznapięciowymi technikami otwartymi, a daje mniej powikłań infekcyjnych rany pooperacyjnej i krwiaków.
Przepuklina pachwinowa a powrót do pełni zdrowia
Dlaczego konieczne jest leczenie przepukliny pachwinowej? Jakie konsekwencje mogą wystąpić, jeżeli odwlekamy leczenie operacyjne? A także dlaczego uwięźnięcie jelita jest tak niebezpieczne dla zdrowia?
Uwięźnięcie jelita powoduje wystąpienia objawów niedrożności przewodu pokarmowego. Jest to jedno z niebezpieczeństw. Ponadto niedostateczne ukrwienie jelita może doprowadzić do jego martwicy, zapalenia otrzewnej czy wstrząsu septycznego, co zaś może doprowadzić nawet do zgonu pacjenta.
Jak często zdarzają się nawroty przepukliny pachwinowej po operacji?
Dawniej, kiedy stosowaliśmy tradycyjne operacje, odsetek kolejnych przypadków u tej samej osoby sięgał nawet 20%, siatki pozwoliły zminimalizować tę liczbę do jedynie kilku procent.
A czy możliwy jest powrót do pełni zdrowia po operacji przepukliny pachwinowej?
Małoinwazyjne metody leczenia przepuklin pachwinowych dają możliwość szybkiego powrotu do zdrowia oraz pracy i aktywności fizycznej. Jak już wspominałem, w technikach napięciowych, kiedy szyte były własne tkanki pacjenta, ryzyko nawrotu przepukliny w miejscu blizny było znacznie wyższe. Większa też była liczba powikłań i rekonwalescencja przebiegała dłużej.
Standardy zachowania się po operacji zmieniły się na przestrzeni ostatnich lat
I tak już podsumuwując, jak ma zachowywać się pacjent po operacji?
Te standardy zachowania się po zabiegu operacyjnym zmieniły się na przestrzeni ostatnich lat. W tej chwili obowiązuje nas protokół jak najszybszego uruchomienia pacjenta. Zmniejsza to ryzyko powikłań pooperacyjnych, a także skraca okres hospitalizacji i rehabilitacji.
Przy zastosowaniu metod minimalnie inwazyjnych, pacjent dochodzi do formy, nieporównywalnie szybciej, niż po zastosowaniu otwartej operacji chirurgicznej. Tuż po zabiegu i wybudzeniu pacjent pozostaje przez dobę w szpitalu. Zaleca się od razu wstawanie i chodzenie. Można pić i zjeść lekki posiłek. Z reguły, jeśli nie występuje ból, następnego dnia pacjent jest już wypisywany ze szpitala. Oczywiście musi być zachowany odpowiedni czas gojenia się tej siatki, czyli normalna aktywność fizyczna powinna być systematycznie zwiększana. Przed powrotem do pracy fizycznej czy intensywnych ćwiczeń gimnastycznych musi upłynąć pewien okres czasu – minimum od 4 do 6 tygodni. W niektórych przypadkach okres ten będzie wynosił 8 tygodni.
Prof. dr hab. n. med. Grzegorz Wallner – Kierownik II Katedry i Kliniki Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Nowotworów Układu Pokarmowego Uniwersytetu Medycznego w Lublinie oraz Konsultant Krajowy w dz. Chirurgii Ogólnej. Członek wielu towarzystw naukowych krajowych i zagranicznych. Wielokrotny przewodniczący lub członek komitetów naukowych, organizacyjnych konferencji, sympozjów, kongresów w kraju i zagranicą. Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Edukacji Narodowej.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia