Aktywność fizyczna jest zdrowa, a do tego daje dużo satysfakcji i pozwala uwolnić nadmiar energii. Ponadto kształtuje pozytywne cechy charakteru takie jak wytrwałość, systematyczność, wiara w siebie. Jak nie narazić naszych pociech na urazy ortopedyczne? Jak nie przeciążyć samego siebie na przykład podczas wyjazdu w góry? Jakie nosidełko wybrać, by nie skrzywdzić swojego kręgosłupa? Na te oraz wiele innych pytań odpowiada ortopeda, dr n. med. Jarosław Feluś z Centrum Medycznego NZOZ Orthicus w Krakowie.
Jak wynika z raportu TNS Pentor na zlecenie P&G, dzieci, które regularnie uprawiają sport są nie tylko zdrowsze, ale także bardziej pewne siebie i lepiej radzą sobie z nawiązywaniem kontaktów z rówieśnikami.
Sport dla dzieci: nie każde dziecko się nadaje
Piotr Kaszuwara, Ann Asystent Zdrowia: Zazwyczaj jak się obserwuje karierę sportowców, można zauważyć, że oni często zaczynają trenować od wczesnego dzieciństwa. O co należy zadbać, żeby temu dziecku nie zrobić krzywdy sportem?
Dr n. med. Jarosław Feluś, ortopeda: Najpierw należy podkreślić, że nie każde dziecko do sportu się nadaje. Początkowo to jest kwestia pewnych predyspozycji, uwarunkowań genetycznych. Pierwsza rzecz, którą powinien zrobić rodzic, który widzi przyszłość swego potomka w sporcie, to przyjrzyć się własnemu dziecku. Zadać sobie pytanie czy ono się nadaje? W przypadku pozytywnej odpowiedzi bardzo duża rola jest rodziców. System opieki nad młodym sportowcem w Polsce nie jest optymalny i często nie uwzględnia obciążenia treningowe adekwatne w danym wieku.
Jako ortopeda dziecięcy widzę bardzo wiele młodych sportowców z przeciążeniami stawów, kolan, stóp. Najcześniej wynika to właśnie z nadmiernej ilości i wydajności treningów.
Ponadto podstawą dla każdego sportu wyczynowego jest odpowiednie przygotowanie atletyczne. Czyli odpowiednie wzmocnienie organizmu. Ważne jest również, żeby trening atletyczny był połączony z pozostałymi strukturami planu ćwiczeń – przygotowaniem technicznym, taktycznym, a także odnową biologiczną.
Jakby Pan mógł zakazać dzieciom trenować jakiś jeden rodzaj sportu, co to byłaby za aktywność?
Raczej nie wymieniłbym żadnej takiej aktywności. Każdy sport jest dobry, jeśli działamy rozsądnie. Ważne, żeby natężenie trudności sportowej nie przekraczało zdolności kompensacyjnych młodego organizmu. Jako regułę można powiedzieć, że sport jest zdrowy, jeśli uprawiamy go z głową zarówno w kontekście intensywności, jak i dopasowania do wieku.
Dziecko a góry: czy nosidełko jest zdrowe?
Są sporty bardziej bezpieczne i te mniej. Czy chodzenie po górach z dzieckiem może jakoś zaszkodzić jego kościom, kręgosłupowi czy stawom?
Nie, nie może. Jak już mówiłem, jeśli aktywność, w danym przypadku trasa, jest dopasowana do wieku dziecka, nie będzie ona szkodzić jego zdrowiu.
A propos chodzenia po górach. Czy noszenie dziecka w nosidełku to dobry pomysł?
Ogólnie nosidełko nie jest zdrowe. W ten sposób zwiększamy masę nacisku na kręgosłup. Mięśnie okołokręgosłupowe, prążki międzykręgowe są przyzwyczajone do naszej masy. U jednej osoby jest to masa większa, u innego mniejsza. Nawet do większej masy ciała, nasze mięśnie adoptowały się wraz z jej wzrostem. Natomiast w momencie, kiedy dokładamy nosidełko plus dziecko, czyli w sumie około 20 kilogramów, to zaczyna się duży wysiłek.
Szkodliwe następstwa tego typu przeciążeń nie nastąpią po jednym czy dwóch razach. Chodzi o ciągłe, częste używanie takich rozwiązań, jak nosidełko dla dzieci czy chusta. Nie ma chyba takich danych, które potwierdzałyby czy nosidełko przednie, czy tylne jest mniej obciążające dla kręgosłupa. Znając jednak mechanizm układania się mięśni człowieka przy kręgosłupie, lepsze będzie noszenie dziecka na plecach. W takim układzie działają m.in. mięśnie boczne i dzięki nim jesteśmy w stanie utrzymać kręgosłup w zdrowszej pozycji wobec krzywizny.
Jeśli chodzi natomiast o nosidełko dla dziecki z przodu, to wydaje się to mniej naturalne. To dla kręgosłupa taka sytuacja, jakbyśmy nieustannie nosili przed sobą taki duży brzuch. To dla kręgosłupa także nie jest oczywiście zdrowe.
Sport dla dzieci: uszkodzenie stawu biodrowego
Uprawiając sport jesteśmy narażeni na różne schorzenia. Pan szczególnie zajmuje się urazami stawu biodrowego. Jakie dzisiaj mamy możliwości leczenia tego typu urazów?
Uraz stawu biodrowego jest 5 razy rzadszy niż yraz stawu kolanowego czy skokowego. Urazy stawu biodrowego nie leczone lub źle leczone prowadzą do choroby zwyrodnieniowej. Przyczyną urazu może być zarówno uraz w wyniku wypadku, uraz skrętny, jak też uprawiany sport może doprowadzić do rozwoju chorób w stawie biodrowym.
Należy wspomnieć, że urazy stawu biodrowego czy też urazy okolicy biodra, to są najczęściej uszkodzenia wnętrza stawu, np. obrąbka panewki stawu.
Uszkodzenia stawu biodrowego możemy obecnie leczyć techniką artroskopową, tak popularną w leczeniu urazów stawu kolanowego. Obecnie technika ta pozwala w mało inwazyjny sposób naprawić uszkodzenia. Podczas artroskopii możemy naprawić obrąbek, chrząstkę stawową, zlikwidować konflikt udowo – panewkowy czy naprawić mięśnie stabilizujące biodro. Można także wykonać endoprotezoplastykę stawu biodrowego z użyciem spersonalizowanych implantów oraz kapoplastykę biodra metodą BHR, oszczędzającą kość.
Opracowała: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia, na podst. Klubu Dyskusyjnego Ann: Jaki sport dla dzieci jest najlepszy?