Zespół policystycznych jajników to schorzenie dotyczące dwóch układów w organizmie kobiety: hormonalnego oraz rozrodczego. W przebiegu zespołu policystycznych jajników poziom hormonów płciowych może być nieprawidłowy. Z tego powodu zespół policystycznych jajników, nazywany również PCOS, często powoduje problemy z zajściem w ciążę. Jaki jest wpływ zespołu policystycznych jajników na zapłodnienie i szanse utrzymania ciąży? Czy ciąża u kobiety ze zdiagnozowanym PCOS jest możliwa? Dowiedz się z Poradnika Ann!
Zespół policystycznych jajników – na czym polega?
Zespół policystycznych jajników to schorzenie, w którym dochodzi do zaburzenia równowagi hormonalnej w organizmie kobiety. Nazwa zespołu pochodzi od charakterystycznego wyglądu jajników, które u kobiet z PCOS zawierają liczne cysty (torbiele, pęcherzyki). W zespole policystycznych jajników dochodzi do zwiększonej produkcji męskich hormonów płciowych, czyli androgenów. Zespół policystycznych jajników może rozwijać się na podłożu genetycznym, jednak często dużą rolę w jego powstawaniu odgrywa nieprawidłowy tryb życia. Niska aktywność fizyczna oraz zbyt wysoka masa ciała sprzyjają rozwojowi PCOS.
Objawy zespołu policystycznych jajników
Pierwszym objawem, który może sugerować rozpoznanie zespołu policystycznych jajników, są rzadkie i nieregularne miesiączki. Zaburzenia cyklu miesiączkowego są skutkiem problemów z owulacją. W przebiegu PCOS często występują tzw. cykle bezowulacyjne, czyli takie, w których organizm kobiety nie uwalnia dojrzałej komórki jajowej. Inne charaktetystyczne objawy zespołu policystycznych jajników to trądzik, nadmierne przetłuszczanie włosów oraz owłosienie typu męskiego (zwane fachowo hirsutyzmem). Ich przyczyną jest nadmiar męskich hormonów w organizmie kobiety. Typową dla PCOS, wielopęcherzykową budowę jajników, można natomiast uwidocznić w USG ginekologicznym.
Zespół policystycznych jajników a hormony
Typowym dla zespołu PCOS zaburzeniem hormonalnym jest hiperandrogenizm, czyli wysokie stężenie męskich hormonów płciowych w organizmie kobiety. Jego konsekwencją jest zachwianie równowagi hormonalnej. Na skutek hiperandrogenizmu pojawiają się zaburzenia owulacji, zahamowanie miesiączek oraz problemy z płodnością i utrzymaniem ciąży. Warto również wiedzieć, że zaburzenia gospodarki hormonalnej w PCOS dotyczą nie tylko hormonów płciowych. Zespół policystycznych jajników wpływa na przemiany metaboliczne w całym organizmie kobiety. Częstą konsekwencją choroby jest insulinooporność, która sprzyja przyrostowi masy ciała, cukrzycy oraz podwyższeniu poziomu cholesterolu we krwi.
Zespół policystycznych jajników a zapłodnienie
Zespół policystycznych jajników może negatywnie wpływać na szansę zapłodnienia. Główną przyczyną takiego stanu są cykle bezowulacyjne, w trakcie których nie dochodzi do uwolnienia dojrzałej komórki jajowej. Nieregularne i rzadkie owulacje utrudniać zajście w ciążę przez wiele lat. Z tego powodu, jednym z głównych celów leczenia niepłodności w PCOS jest przywrócenie owulacji w trakcie cyklu miesiączkowego. W tym celu stosuje się specjalne leki hormonalne, które mają przywrócić równowagę hormonów płciowych. U niektórych pacjentek, konieczna jest stymulacja owulacji, czyli jej wywołanie za pomocą odpowiednich zastrzyków hormonalnych.
Zespół policystycznych jajników a utrzymanie ciąży
Zespół policystycznych jajników może skutkować problemami nie tylko z zajściem w ciążę, ale również z jej donoszeniem. Pacjentki z zespołem policystycznych jajników mają zwiększone ryzyko komplikacji w trakcie ciąży, takich jak wystąpienie cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego, a nawet poronienia. Obecnie uważa się, że im gorzej kontrolowana jest choroba, tym większe ryzyko powikłań ciążowych. Z tego powodu, u kobiety planującej zajście w ciążę należy dążyć do maksymalnego wyrównania gospodarki metabolicznej i hormonalnej. Ogromne znaczenie w postępowaniu ma zdrowy styl życia. Zalecenia dla kobiet z PCOS obejmują odżywczą, dobrze zbilansowaną dietę, regularną aktywność fizyczną oraz dążenie do prawidłowej masy ciała (BMI w zakresie 18,5-24,9).
Leczenie PCOS a ciąża
Zaburzenia owulacji mogą być przyczyną niepłodności u ponad połowy pacjentek ze zdiagnozowanym PCOS. Wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniego leczenia zwiększają szanse na zapłodnienie. W leczeniu PCOS stosuje się leki regulujące poziom hormonów płciowych oraz poprawiające gospodarkę węglowodanową. Bardzo ważnym aspektem terapii PCOS jest właściwy styl życia. Badania naukowe wskazują, że u ponad 60% pacjentek udaje się uzyskać naturalną owulację tylko za sprawą redukcji masy ciała, stosowania zdrowej diety oraz regularnej aktywności fizycznej. Leczenie niepłodności w przebiegu PCOS bywa wieloetapowe i długotrwałe, jednak większości kobiet udaje się ostatecznie zajść w ciąże. Jeżeli połączenie zmiany trybu życia oraz farmakoterapii okazuje się nieskuteczne, rozwiązaniem mogą okazać się techniki wspomaganego rozrodu (in vitro).
autorka: Krzysztofa Białożyt-Stwora, Ann Asystent Zdrowia
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Zainteresował Cię nasz tekst? Czytaj więcej w bezpłatnej aplikacji Ann Asystent Zdrowia!