Nadmierne owłosienie, łojotok, trądzik, a także zaburzenia miesiączkowania to jedne z objawów zespołu policystycznych jajników (inaczej PCOS). To przypadłość, której nie należy bagatelizować – nieleczony zespół policystycznych jajników może powodować wiele konsekwencji zdrowotnych. Terapia zespołu policystycznych jajników to nie tylko leki, ale także istotna zmiana stylu życia. Przypominamy artykuł, z którego dowiesz się wszystkiego, co ważne na temat zespołu policystycznych jajników!
Zespół policystycznych jajników – czym jest?
Zespół policystycznych jajników to schorzenie dotyczące dwóch układów w organizmie kobiety: rozrodczego oraz hormonalnego. Nazwa zespołu pochodzi od charakterystycznego wyglądu jajników, które składają się z wielu drobnych pęcherzyków (cyst). Zmiana obrazu jajników w USG może być pierwszym objawem choroby. Policystyczne jajniki powstają na skutek zaburzeń hormonalnych, które leżą u podłoża PCOS.
W zespole policystycznych jajników dochodzi do zaburzenia równowagi pomiędzy poziomami męskich i żeńskich hormonów płciowych. W PCOS mamy do czynienia z nadprodukcją androgenów, czyli męskich hormonów płciowych. Nadmiar androgenów wywołuje w organizmie kobiety typowe objawy: nadmierne owłosienie (hirsutyzm), łojotok, trądzik, a także zaburzenia miesiączkowania.
Nieregularne miesiączki to kolejny z typowych objawów zespołu policystycznych jajników. Zaburzenia regularności mensturacji wynikają z cyklów bezowulacyjnych, które są skutkiem zmian hormonalnych. Nieregularne miesiączki oraz cykle bezowulacyjne mogą powodować problemy z zajściem w ciążę.
Kto jest narażony na chorobę?
U podłoża zespołu policystycznych jajników może leżeć wiele przyczyn. Uważa się, że istotną rolę odgrywają czynniki genetyczne. Zwiększone ryzyko powstania PCOS dotyczy kobiet z nadwagą, otyłych, prowadzących niezdrowy tryb życia (niska aktywność fizyczna, wysokokaloryczna dieta). Należy jednak podkreślić, że zespół policystycznych jajników może wystąpić również u szczupłych kobiet.
Zaburzenia metaboliczne i hormonalne w PCOS mogą mieć różne przyczyny. Z tego powodu, nie istnieje jeden uniwersalny lek skuteczny w zespole policystycznych jajników. Terapia jest zawsze dopasowana do pacjentki i ukierunkowana na łagodzenie najbardziej dokuczliwych objawów.
Zespół policystycznych jajników – diagnostyka
Pierwszym badaniem diagnostycznym przy podejrzeniu zespołu policystycznych jajników powinno być USG ginekologiczne. Ocena budowy jajników w USG to istotny etap diagnostyki – policystyczne jajniki to takie, w których da się uwidocznić co najmniej 20 pęcherzyków o średnicy od 2 do 9 mm. Warto jednak wiedzieć, że PCOS można rozpoznać również wtedy, gdy obraz USG nie spełnia powyższego kryterium. Diagnozę zespołu policystycznych jajników da się postawić wyłącznie na podstawie objawów klinicznych. Jeśli u pacjentki występują zaburzenia miesiączkowania połączone z objawami hiperandrogenizacji (trądzik, nadmierne owłosienie typu męskiego, łojotok), to rozpoznanie PCOS jest bardzo prawdopodobne.
Uzupełnieniem diagnostyki są badania hormonalne, które pozwalają ocenić poziom hormonów płciowych w organizmie kobiety. Konieczna jest ocena zarówno estrogenów, jak i androgenów. Przy podejrzeniu PCOS zwykle wykonuje się pełną diagnostykę hormonalną, po to by wykluczyć inne potencjalne przyczyny zgłaszanych objawów.
U kobiet z rozpoznanym PCOS warto co jakiś czas wykonywać tzw. krzywą cukrową. Badanie to pozwala na ocenę stanu gospodarki węglowodanowej. Z zespołem policystycznych jajników bardzo często współistnieje insulinooporność. Jest to stan zmniejszonej reaktywności tkanek na insulinę, który może w konsekwencji prowadzić do cukrzycy. Regularne oznaczanie krzywej cukrowej umożliwia wczesne wykrycie ewentualnych powikłań insulinooporności.
Poważne powikłania
Choć zespół policystycznych jajników może wydawać się schorzeniem typowo ginekologicznym, jego konsekwencje dotyczą wszystkich narządów organizmu. Stosunkowo częstym powikłaniem zaburzeń hormonalnych są cykle bezowulacyjne, które mogą prowadzić do problemów z płodnością.
W przypadku rozpoznanego zespołu policystycznych jajników, konieczne jest zadbanie o zdrowy tryb życia i prawidłową masę ciała. W przeciwnym razie, często rozwija się nadwaga, a wraz z nią kolejne powikłania: nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, hipercholesterolemia, cukrzyca oraz choroba niedokrwienna serca. Zespół policystycznych jajników może zwiększać ryzyko niektórych nowotworów (m.in. raka trzonu macicy).
Zespół policystycznych jajników – leczenie
Niestety, mimo postępu wiedzy na temat zespołu policystycznych jajników, dotychczas nie wynaleziono leku, który zwalczałby przyczynę tej choroby. Póki co, możliwe jest jedynie leczenie objawowe najbardziej problematycznych jej skutków. Pierwsze miejsce w terapii zespołu policystycznych jajników powinien zajmować zdrowy tryb życia. Regularna aktywność fizyczna (minimum 3-4 razy w tygodniu), zdrowa, zróżnicowana dieta oraz odpowiednia ilość snu to absolutne podstawy leczenia. Ich konsekwencją powinno być utrzymanie prawidłowej masy ciała. U wielu pacjentek z nadwagą, zredukowanie masy ciała prowadzi do całkowitego ustąpienia objawów choroby.
Leczenie farmakologiczne zespołu policystycznych jajników ma na celu wyrównanie zaburzeń hormonalnych. U wielu pacjentek, celem terapii hormonalnej jest umożliwienie zajścia w ciążę. Stosunkowo częstym lekiem stosowanym w PCOS jest środek stosowany w leczeniu cukrzycy – metformina. Celem włączenia metforminy jest poprawa gospodarki węglowodanowej organizmu oraz wsparcie w utrzymaniu prawidłowej masy ciała.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: