Cudze chwalicie, swego nie znacie! Aronia bije na głowę nie tylko inne owoce oraz warzywa, lecz także zieloną herbatę, imbir czy czerwone wino. Polskie przetwory z aronii kupują na potęgę Japończycy, Koreańczycy i Chińczycy. Najwyższy czas, aby po latach zachwytów nad różnymi egzotycznymi „superfoods”, Polacy odkryli i docenili bogactwo rodzimej „superżywności”. Jedna z największych „gwiazd” w tej kategorii to aronia. Polska jest jej czołowym producentem i eksporterem na świecie. Niedoceniane w naszym kraju, niepozorne owoce, a także ich przetwory, wyróżniają się na tle innych rekordową zawartością polifenoli. Aronia jest nazywana przez znawców tematu „polskim czarnym złotem”.
Czym są polifenole?
– Polifenole to bioaktywne związki roślinne, które nadają roślinom barwę. Są one odpowiedzialne także za ich charakterystyczny cierpki i gorzki smak. Ponadto chronią rośliny przed grzybami, bakteriami, owadami oraz przed promieniowaniem UV. Wszystkie polifenole pełnią w organizmie człowieka bardzo ważną rolę. Są antyoksydantami, dzięki czemu mają m.in. działanie przeciwnowotworowe, przeciwzapalne, przeciwmiażdżycowe i hipotensyjne (czyli przeciwnadciśnieniowe – przyp. red.)” – czytamy na stronie Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej NIZP-PZH.
W praktyce, polifenole stanowią bardzo liczną i zróżnicowaną grupę związków, wśród których wyróżnia się: kwasy fenolowe, flawonoidy, stilbeny i lignany. Aronia zawiera wyjątkowo dużą ilość polifenoli. Ich łączna zawartość wynosi od blisko 2000 nawet do 8000 mg na 100 g suchej masy. Zależy to od odmiany, metod uprawy i momentu zbioru. Spośród różnych polifenoli występujących w aronii najwięcej jest antocyjanów oraz procyjanidyn. Owoce te są również źródłem wielu innych polifenoli, choć w mniejszej ilości, takich jak np. flawanole czy kwasy fenolowe.
Przed czym chroni aronia?
– Według współczesnych badań farmakologicznych aronia ma wiele działań prozdrowotnych. Bogate w antocyjany ekstrakty z owoców aronii posiadają m.in. właściwości przeciwutleniające, antymutagenne, kardioprotekcyjne i przeciwhiperglikemiczne – wskazują naukowcy z Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego w poświęconej aronii analizie, która została opublikowana w specjalistycznym czasopiśmie Journal of Medicinal Food.
– Liczne badania potwierdzają, że wzbogacanie diety w polifenole, których dobrym i naturalnym źródłem jest aronia, chroni przed miażdżycą, zawałem serca, udarem mózgu oraz spowalnia starzenie się organizmu. Związki te nie tylko chronią organizm przed licznymi chorobami, ale także łagodzą ich skutki – czytamy w eksperckim artykule opublikowanym na łamach fachowego czasopisma Medycyna Rodzinna.
– To właśnie w dużej mierze z tego powodu, czyli możliwości stosowania aronii jako środka zapobiegawczego i leczniczego przeciw szkodliwym skutkom promieniowania jonizującego (np. w chorobie popromiennej) zawdzięcza ona rosnącą popularność w krajach Azji, m.in. Japonii i Korei – ocenia dr hab. Stanisław Pluta z Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach.
Aronia na walkę z problemami ze wzrokiem?
Prof. Iwona Wawer wskazuje, że spożywanie aronii lub jej przetworów jest też zalecane osobom mającym problemy ze wzrokiem. Zawarte w aronii składniki bioaktywne poprawiają mikrokrążenie i zmniejszają kruchość naczyń włosowatych w obrębie narządu wzroku. Specjalistka zwraca również uwagę, że polifenole spowalniają rozwój zmian i chorób neurodegeneracyjnych.
W rankingu produktów spożywczych zawierających największą ich ilość – opublikowanym na łamach prestiżowego czasopisma „European Journal of Clinical Nutrition” – aronia zajęła siódmą lokatę wśród blisko 500 analizowanych produktów! Jest ona najbogatszym na świecie źródłem polifenoli wśród owoców. Ustępuje jedynie niektórym ziołom i przyprawom, a także kakao. Daleko w tyle aronia zostawia takie produkty, jak np.: zielona herbata, brokuły, czerwone wino czy jabłka.
Aronia jako dodatek do dań
Oczywiście, jak na prawdziwy „superowoc” przystało, aronia – poza samymi polifenolami – zawiera także mnóstwo innych cennych składników odżywczych. Aronia zawiera także liczne witaminy (C, B2, B6, E, P, PP, K) oraz składniki mineralne (Mo, Mn, Cu, B, I, Co, Zn, Mg, K, Fe, Ca), jak również kwasy organiczne, białka, błonnik, karotenoidy, ksantofile, kwasy tłuszczowe. To wszystko sprawia, że jagody aronii zasłużyły na miano superfood.
Nie są one jednak pozbawione wad. Za największą uchodzi ich cierpki smak. Rzadko spożywa się je w postaci świeżej, nieprzetworzonej. Najczęściej występują w formie soków, dżemów, ekstraktów lub liofilizatów. W każdej z tych postaci stanowią zasobne źródło wymienionych wyżej prozdrowotnych składników.
Prof. Iwona Wawer podpowiada, że optymalna dawka aronii dla osoby dorosłej to pół filiżanki owoców lub filiżanka soku. Znawcy tematu podpowiadają, że warto korzystać też z mrożonych oraz liofilizowanych (suszonych w niskiej temperaturze) owoców aronii. Zachowują one większość walorów świeżych owoców i są bardzo praktyczne w użyciu. Można je zastosować jako dodatek do wielu dań, wypieków, deserów czy koktajli.
Autor: Wiktor Szczepaniak, zdrowie.pap.pl
Czytaj więcej w Ann:
- Owoce jagodowe a odporność. Co warto wiedzieć?
- Minikiwi: superowoce 14 razy zdrowsze od jabłek
- Jędrne warzywa, kurczak, jagody. Oto zdrowy talerz diabetyka
