Odgłosy ruchu ulicznego czy tykanie zegara są na tyle powszechne, że często nie zwracamy na nie uwagi. Dla niektórych osób bywają jednak bardzo uciążliwe. Mizofonia to zaburzenie, którego objawem jest nadwrażliwość na specyficzne grupy dźwięków. Które odgłosy są dla chorych najbardziej drażliwe? Jakie są przyczyny schorzenia? Przeczytaj w Ann!
Czym jest mizofonia?
Nazwa zaburzenia pochodzi z języka greckiego i jest połączeniem słów misos, nienawiść, oraz phone, czyli dźwięk. Termin został wprowadzony w 2001 roku przez Margaret i Pawła Jastreboff, lekarzy zajmujących się zaburzeniami słuchu. Okazuje się jednak, że zaburzenie jest bardziej związane z układem nerwowym niż z samym narządem słuchu. Badania nad przyczyną mizofonii cały czas trwają i do tej pory nie figuruje ona w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych.
Mizofonia: objawy
Można wyróżnić kilka grup odgłosów, które są najbardziej uciążliwe dla chorych:
- związane z aktywnością ludzką, takie jak mlaskanie, gryzienie jabłka, pociąganie nosem, a nawet oddychanie;
- dźwięki przedmiotów codziennego użytku, np. tykanie zegara;
- odgłosy zwierząt;
- bodźce wizualne związane z dźwiękami, np. widok osoby, która spożywa posiłek.
To, jakie odgłosy będą najbardziej dokuczliwe dla chorej osoby, jest kwestią indywidualną i może zależeć nawet od doświadczeń życiowych. Dźwięki wywołują u osób zmagających się z zaburzeniem wiele nieprzyjemnych emocji. Chorzy mogą poczuć lęk, nienawiść, złość, a nawet wstręt. U niektórych nieznośne dźwięki wyzwalają również agresję. Kumulacja wymienionych emocji bardzo często doprowadza do wyczerpania psychicznego. W konsekwencji osoby zmagające się z zaburzeniem zaczynają unikać sytuacji, w których mogą pojawić się nieprzyjemne odgłosy. To z kolei przyczynia się do wycofania, izolacji i samotności.
Co ciekawe, chorzy mogą zupełnie nie zwrócić uwagi na własne odgłosy, a także na głośne dźwięki, które w powszechnym odczuciu bywają głośne czy nieprzyjemne. Ich złość wzbudzają natomiast odgłosy będące naturalnym elementem codzienności. Warto dodać, że zaburzenie dotyczy również dzieci, i to właśnie u nich nieprzyjemne dźwięki najczęściej wywołują agresję.
Mizofonia: diagnostyka
Z powodu niewielu informacji na temat schorzenia, a także braku określonych kryteriów, bardzo trudno ją zdiagnozować. Rozpoznanie opiera się najczęściej na wykluczaniu innych chorób, zarówno związanych z narządem słuchu, jak i z układem nerwowym. Sama mizofonia jest diagnozowana przez psychiatrę. Specjaliści często wskazują na podobieństwo pomiędzy mizofonią a fobią, fonofobią, zaburzeniem obsesyjno-kompulsywnym czy zespołem stresu pourazowego.
Czy nadwrażliwość na dźwięki można leczyć?
Istotnym krokiem w leczeniu schorzenia jest uświadomienie przez chorego, że zmaga się on z zaburzeniem. Osoby chore często czują utratę kontroli nad swoimi reakcjami oraz wstyd. Jednak izolacja czy uciekanie od uciążliwych dźwięków nie jest sposobem leczenia. Twórcy angielskiej nazwy schorzenia stworzyli również specjalną terapię dla osób zmagających się z zaburzeniem zwaną TRT. Polega ona na zmianie odruchów i zachowań, np. poprzez łączenie nieprzyjemnych dźwięków z takimi, które wzbudzają pozytywne emocje. Celem takiego sposobu leczenia jest zmniejszenie lub całkowite wyeliminowanie reakcji na dokuczliwy dźwięk. Tak jak inne choroby związane z układem nerwowym, tak i mizofonia wymaga leczenia.
Fonofobia i strach
Warto wspomnieć o innym rodzaju zaburzenia związanym z dźwiękiem, jakim jest fonofobia. Największa różnica pomiędzy fonofobią a mizofonią polega na odmiennej reakcji emocjonalnej na dźwięk. W przypadku fonofobii jest to przede wszystkim strach. Niepokój związany z nieprzyjemnym dźwiękiem często doprowadza do izolacji osoby chorej. Odgłosy, które wzbudzają strach, mogą być bardzo różnorodne: zarówno ciche, niesłyszalne dla innych osób, jak i głośne. Fonofobię leczy się w podobny sposób jak mizofonię, czyli poprzez terapię zmiany reakcji i zachowań.
Autorka: Aleksandra Mazur
Źródło: Naukowe bazy danych Index Copernicus
Czytaj więcej w Ann: