Nawet co piąta kobieta cierpi z powodu endometriozy. Z jednej strony choroba ta bardzo boleśnie uprzykrza kobietom codzienne funkcjonowanie, z drugiej zaś potrafi przebiegać nie dając wcześniej żadnych sygnałów. O endometriozie – diagnostyce, jej objawach i metodach leczenia mówi prof. dr hab. n. med. Maciej Wilczak, ginekolog, dyrektor Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Klinicznego Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.
Czym jest endometrioza?
Agnieszka Kryszpin, www.ANN-zdrowie.pl: Endometriozę kobiety bardzo często nazywają „diabelską” chorobą. Wyjaśnijmy widzom czym jest endometrioza?
Prof. dr hab. n. med. Maciej Wilczak, Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu: Endometrioza dotyczy mniej więcej statystycznie, według danych literaturowych, od 10 do 15 proc. populacji kobiet. Najczęstszą grupą wiekową w której endometrioza się rozwija jest grupa kobiet młodych między 25 a 35 rokiem życia.
W grupie kobiet z ograniczeniem płodności albo niemożnością posiadania potomstwa, endometrioza może być przyczyną takich kłopotów. Co ciekawe, znaczna część kobiet, która ma dolegliwości bólowe w obrębie miednicy mniejszej – to kobiety, które mogą być obciążone możliwością występowania endometriozy.
Jakie są główne objawy endometriozy?
Głównym objawem endometriozy jest ból. Dolegliwości bólowe związane niekoniecznie tylko z okresem około miesiączkowym. Na przykład bolesne stosunki i ból miednicy mniejszej. Taki ból, który pojawia się w różnych okresach, niezależnie od czasu występowania bądź braku występowania miesiączki.
Objawy te powodują, że większość pacjentek jest nieświadoma na początku tych dolegliwości i poszukuje pomocy u wielu lekarzy. W przeszłości była prowadzona akcja, która pokazywała jak wygląda endometrioza. W takim dość intensywnym przedstawieniu tego zjawiska. Ja się z tym całkowicie zgadzam. Chcę to jasno powiedzieć. Endometrioza to choroba, która powoduje obniżenie jakości życia kobiet. Powoduje cierpienie, którego przyczyn najczęściej poszukuje się w innych miejscach. I to są kobiety naprawdę niezwykle umęczone diagnostyką w tym kierunku.
„Powinniśmy skorzystać z pomocy lekarzy ginekologów…”
Jeżeli więc występują jakiekolwiek objawy w czasie trwania miesiączki, to powinniśmy skorzystać możliwie jak najszybciej z pomocy lekarzy ginekologów. Opowiem o jednej ciekawej sytuacji. U części pacjentek, szczególnie tych młodych, które mają wdrożoną antykoncepcję, pojawiają się dolegliwości bólowe w okresie około miesiączkowym i takim pacjentkom często zdarzają się też bóle poza miesiączką.
Takie pacjentki zjawiają się u ginekologa i często proszą o tabletki antykoncepcyjne. Ta forma zastosowania antykoncepcji jest stosowana jako jeden z etapów terapii hormonalnej endometriozy. Terapia antykoncepcyjna wycisza dolegliwości, uspokaja nieco kobietę, że tabletki właściwie zlikwidowały problem. Ale problem tak naprawdę nie jest wtedy zlikwidowany. On się tli do czasu, w którym ta kobieta powie: „Ok, teraz chcę zajść w ciążę”. I jest to moment, kiedy odstawia tabletki, a rozpoczyna proces poszukiwania dalszych procedur diagnostycznych.
Endometrioza: o czynnikach możemy powiedzieć w sposób zdecydowany
Endometrioza jest znana od wielu lat. Czy dziś możemy już powiedzieć o czynnikach, które wpływają na rozwój tej choroby?
Jak najbardziej. Możemy powiedzieć i to w sposób dość zdecydowany. Według najstarszej teorii mamy do czynienia z czepianiem się komórek z błony śluzowej macicy. W czasie miesiączki krew miesiączkowa razem z komórkami endometrium przedostaje się wstecznie do jamy brzusznej i tam zaczyna żyć własnym życiem.
Na dzień dzisiejszy możemy rozróżnić trzy rodzaje endometriozy: otrzewnową, czyli powstanie ognisk o różnej wielkości w zależności od etapu rozwoju choroby, endometriozę jajnikową, która objawia się tworzeniem torbieli endometrialnych, a także endometriozę głęboko naciekającą. Ta ostatnia daje bardzo duży dyskomfort, dolegliwości bólowe i zaburzenia w sferze życia seksualnego.
Najnowsze badania nad tą chorobą dotyczą dziedziczności oraz mutacji genetycznych, które mogą być z nią powiązane. Okazuje się, że te ogniska endometriozy mają możliwość wydzielania różnego rodzaju substancji, którymi komunikują się niejako biochemicznie z nerwami. Głównie z tak zwanymi włóknami, pozbawionymi mieliny.
Endometrioza: bolesne miesiączki to pierwszy sygnał?
Agnieszka Kryszpin, Ann Asystent Zdrowia: A czy bolesne miesiączki już w okresie nastoletnim to pierwszy sygnał, świadczący o endometriozie?
Prof. dr hab. n. med. Maciej Wilczak: Przy pierwszych miesiączkach młode kobiety, które rozpoczynają swoją, że tak powiem, działalność prokreacyjny w zakresie fizjologii, bardzo różnie odczuwają ból. Jak to zazwyczaj mówią lekarze jest najbardziej przewrażliwioną grupą.
Jak w takim razie odróżnić ten ból związany z endometriozą, a zwykły ból związany z miesiączkowaniem?
Istnieje możliwość się badania pacjentek w okresie trwania miesiączki. Oczywiście wymaga to odpowiedniej rozmowy z pacjentką. Istnieje również możliwość zastosowania badania ginekologicznego.
Pacjentkom przepisują preparaty antykoncepcyjne, gestageny, a także leki zmniejszające wydzielanie gonadotropiny przez przysadkę i estrogenów przez jajniki. Leczenie operacyjne przeprowadzane jest najczęściej za pomocą laparoskopii. Metoda ta ma ponadto właściwości diagnostyczne, jak również terapeutyczne. Pomaga ona w postawieniu diagnozy oraz umożliwia usunięcie zmian chorobowych.
W leczeniu endometriozy wykorzystuje się metody farmakologiczne, chirurgiczne lub skojarzone. Wybór właściwej metody leczenia jest uzależniony od skuteczności, tolerancji i kosztów terapii.
Wspomnieliśmy o tych dolegliwościach bólowych, które są takim sygnałem wskazującym na endometriozę. Natomiast zastanawiam się, czy są takie objawy, które pojawiają się wcześniej, aczkolwiek niejednoznaczne i wskazują na endometriozę?
Niestety nie istnieje „jasnych” powiedziałem sygnałów. Głównymi sygnałami są dolegliwości bólowe pod czas okresu. Miesiączki i stosunki płciowe są bardzo bolesne, przyniosą cierpienie.
To nie jest kwestia zaleczenia czy wyleczenia tej choroby, ponieważ jest to choroba o skłonności do nawrotów. Jest to choroba, która jest bardzo podstępną i powinniśmy pamiętać, że taka kobieta będzie skazana na funkcjonowanie w relacjach z środowiskiem medycznym.
Opracowała: Svitlana Slyvchenko, na podstawie KD Endometrioza. Nie musisz cierpieć. Co możesz zrobić?