Dzieciństwo to czas poznawania świata, a jednocześnie pierwsze kontakty z wirusami, bakteriami i innymi drobnoustrojami chorobotwórczymi. Dokąd nie rozwinie się układ odpornościowy, dzieci często przechodzą różne infekcje: grypę, anginę, liczne przeziębienia oraz inne choroby charakterystyczne dla tego okresu życia. Poniżej przygotowaliśmy krótkie kompendium na temat chorób wieku dziecięcego.
Najczęściej chorują dzieci, które chodzą do żłobka, przedszkola lub do pierwszych klas szkoły podstawowej. Ich układ odpornościowy dopiero się rozwija i uczy jak powinien reagować na zagrożenia.
Choroby wieku dziecięcego. Przeziębienie i grypa
Infekcje górnych dróg oddechowych u małych dzieci występują najczęściej. Takie objawy jak kaszel, podwyższona temperatura, brak apetytu, katar, ból głowy i złe samopoczucie dotykają każdego. Podczas infekcji górnych dróg oddechowych, dzieci mogą także wymiotować bądź mieć biegunkę. Objawy grypy pojawiają się gwałtownie i towarzyszy im najczęściej wysoka gorączka, nawet powyżej 39 st. C. Przeziębienie przebiega w sposób łagodniejszy i zazwyczaj z dużo niższą temperaturą. W przypadku wystąpienia gorączki najlepiej stosować leki przeciwgorączkowe, dostępne w aptekach. Gdy temperatura nie spada, a objawy się nasilają zawsze należy skorzystać z porady pediatry.
Choroby wieku dziecięcego. Angina
Angina jest chorobą bardzo powszechną wśród maluchów. Objawia się silnym bólem gardła, który utrudnia przełykanie. Do tego zazwyczaj występuje wysoka gorączka oraz silny ból głowy. Migdałki stają się czerwone i opuchnięte, a na ich powierzchni pojawiają się liczne ropne plamki. W leczeniu anginy stosuje się antybiotyk, który każdorazowo musi wypisać i zalecić lekarz. Leczenie powinno trwać minimum 10 dni. W łagodzeniu bólu gardła pomocne są tabletki do ssania lub spraye czy lizaki łagodzące ból.
Choroby wieku dziecięcego. Ospa
Ospa to wirusowa choroba wieku dziecięcego, nazywana również wiatrówką lub ospą wietrzną. W tej chorobie na całym ciele pojawia się swędząca wysypka, a dziecko ma podwyższoną temperaturę. Zazwyczaj choroba trwa 2-3 tygodnie. Leczenie ospy polega na stosowaniu leków przeciwgorączkowych i przeciwświądowych. W infekcji warto stosować kąpiele z manganem potasu i przecierać swędzącą skórę środkami odkażającymi. Przy bardzo ciężkim przebiegu ospy pediatra może zlecić leki przeciwwirusowe. Na ospę można dziecko zaszczepić.
Choroby wieku dziecięcego. Odra
Odra jest kolejną z chorób zakaźnych charakterystycznych dla wieku dziecięcego. Chorobę wywołuje wirus, który przenosi się drogą kropelkową oraz przez kontakt z wydzieliną z jamy nosowo-gardłowej lub moczem chorego. Odrą zakazić się można również poprzez dotykanie przedmiotów.
Objawy: 10 dni od momentu zakażenia pojawiają się czerwona, drobna wysypka pojawiająca się kolejno na twarzy i głowie, a następnie na reszcie ciała, ból i obrzęk gardła, zaczerwienienie oczu i światłowstręt, kaszel i wysoka gorączka. Przy odrze stosuje się leczenie objawowe. Oznacza to, że konieczne jest stosowanie leków przeciwgorączkowych. Dziecko musi pozostać w domu, aby nie przenosić choroby.
Na odrę w Polsce jest szczepienie obowiązkowe. Także większość dzieci w naszym kraju, na tą podstępną chorobę jest zaszczepiona.
Najczęstsze choroby wieku dziecięcego. Różyczka
Różyczkę wywołuje wirus różyczki, którym bardzo łatwo można się zarazić. Na różyczkę najczęściej chorują dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Dziecko zakaża się drogą kropelkową podczas kontaktu z osobą zakażoną, jak również w wyniku kontaktu z materiałem zakaźnym, czyli wydzieliną jamy nosowo-gardłowej, krwią, kałem lub moczem. Różyczka może przebiegać bezobjawowo, choć zwykle na początku choroby pojawiają się objawy przypominające grypę: ból głowy i mięśni, stan podgorączkowy czy gorsze samopoczucie. Nieco później powiększają się węzły chłonne (karkowe, zauszne i szyjne), które a następnie stają się bolesne podczas dotyku.
Najbardziej charakterystycznym objawem różyczki jest swędząca plamisto-grudkowa wysypka. Różyczkę leczy się objawowo, nie ma bowiem preparatów oddziałujących na wywołującego ją wirusa. W trakcie leczenia podaje się leki obniżające gorączkę, a w przypadku swędzącej wysypki – leki przeciwświądowe. Na różyczkę w Polsce można się zaszczepić.
Najczęstsze choroby wieku dziecięcego. Świnka
Chorobę powoduje wirus świnki, który przenosi się drogą kropelkową lub wskutek bezpośredniego kontaktu z zakażonym materiałem, np. śliną, krwią, moczem. Świnką zakazić można się również poprzez używanie tych samych sztućców lub kubków co chory.
Początkowe objawy świnki mogą przypominać grypę. Najpierw pojawia się gorączka (38–39°C), dziecko skarży się na brak apetytu, złe samopoczucie, następnie dochodzi do wzrostu gorączki i wystąpienia bolesnego obrzmienia ślinianki przyusznej po jednej lub obu stronach. Zapaleniu ślinianek towarzyszy ostry ból, co skutecznie utrudnia szerokie otwarcie ust, pojawia się ból w okolicy stawu żuchwowego oraz przy nagryzaniu, żuciu i łykaniu, odczuwalna jest również wrażliwość na kwaśne pokarmy. Leczenie choroby ma zazwyczaj charakter objawowy. Dziecko przyjmuje środki przeciwbólowe. Można również w okolicach przyusznic przykładać ciepłe lub zimne okłady.
Choroby wieku dziecięcego. Szkarlatyna
Szkarlatyna swoim przebiegiem przypomina inne choroby wieku dziecięcego, w których pojawia się wysypka oraz wysoka temperatura, jednak zmiany skórne jej towarzyszące są na tyle charakterystyczne, że każdy lekarz bez problemu ją rozpozna. Szkarlatynę wywołuje paciorkowiec typu A. Choroba ta jest mocno zaraźliwa.
Objawy: dziecko jest osłabione, ma bardzo wysoką temperaturę. Chory może uskarżać się na ból gardła, na którym pojawia się biały nalot, a migdałki i węzły chłonne pozostają powiększone. U chorego pojawia się także charakterystyczna mocno szkarłatna wysypka. Również jej usytuowanie jest charakterystyczne: pojawia się głownie na tułowiu i kończynach, w tzw. ciepłych miejscach: zgięciach łokci i kolan. Również na twarzy pacjenta pojawia się silny rumień. Prócz zmian na skórze pojawić mogą się także wybroczyny na gardle. Szkarlatynie towarzyszą też objawy charakterystyczna dla zatrucia pokarmowego: mogą wystąpić bóle brzucha i wymioty. Obecnie szkarlatyna nie jest chorobą niebezpieczną, tak jak było to przed laty. Wszystko to za sprawą antybiotyków, które należy przyjmować w trakcie szkarlatyny.
Choroby wieku dziecięcego. Pneumokoki
Pneumokoki, czyli streptococcus pneumonie (dwoinki zapalenia płuc) to bakterie, które osiedlają się w nosie oraz gardle i powodują groźne choroby takie jak: infekcje górnych dróg oddechowych, zapalenie gardła, oskrzeli, zatok oraz ucha środkowego. Zakażenia pneumokokowe zazwyczaj występują u dzieci poniżej 2. roku życia. Do zakażenia dwoinką zapalenia płuc dochodzi drogą kropelkową poprzez kontakt z wydzieliną z dróg oddechowych osoby zakażonej. Do najczęstszych objawów zakażenia układu oddechowego przez Streptococcus pneumoniae zaliczamy kaszel, katar, gorączkę, osłabienie, dreszcze, ból gardła oraz brak apetytu. Bakterię rozpoznaje się w laboratorium, oznaczając Streptococcus pneumoniae w płynie mózgowo-rdzeniowym, krwi, moczu lub wyhodowanie bakterii z pobranego materiału. Nosicielstwo pneumokoków można także potwierdzić wymazem z nosa i gardła. Zakażenie leczy się antybiotykiem. Poprawa zdrowia następuje w około trzeciej dobie leczenia.
Choroby wieku dziecięcego. Rotawirusy
Rotawirusy są najczęstszą przyczyną biegunki infekcyjnej u dzieci, zwłaszcza poniżej 5. roku życia. Do częstych objawów zakażenia rotawirusami zalicza się obfitą, wodnistą biegunkę, gorączkę, wymioty, cechy infekcji górnych dróg oddechowych oraz brak apetytu. Wirus przenosi się drogą pokarmową, zwłaszcza przez niemyte ręce, bezpośredni kontakt z osobą zakażoną lub skażonymi przedmiotami. Większość dzieci z biegunką rotawirusową nie wymaga leczenia szpitalnego, które jest wskazane tylko dla dzieci z ciężkim odwodnieniem, uporczywymi wymiotami, objawami neurologicznymi takimi jaka apatia, senność, drgawki lub niemożnością skutecznego nawadniania w warunkach domowych. Podstawą terapii w zakażeniu rotawirusami jest doustne nawadnianie małego pacjenta. Rotawirusy od roku 2021 objęte są obowiązkowy programem szczepień.
Czytaj więcej w ANN Asystent Zdrowia: