Bezsenność u dzieci jest problemem, którego nie wolno bagatelizować. Na poszczególnych etapach rozwoju dziecka jej powody mogą być różne. Pediatrzy zgadzają się co do jednego: najgorszą rzeczą, którą można zrobić, jest podawanie małemu lub młodemu człowiekowi jakichkolwiek środków nasennych bez rozpoznania problemu. Chodzi przecież o rozpoznanie problemu, nie o reagowanie na objawy.
Bezsenność u dzieci – podstawowe informacje
Trudno mówić o jednolitych przyczynach bezsenności u dzieci będących na różnym etapie rozwoju. Inne są wymagania u najmłodszych dzieci, które przesypiają w ciągu doby nawet 20 godzin, odmienne u starszych. Warto zauważyć, że zaburzenia snu przybierają postać bezsenności, ale także:
- hipersomni – zbyt wielkiej podatności na sen
- parasomni – dziwnych zachowań podczas snu
Ważne jest też rozróżnienie na:
- bezsenność pierwotną – trwa przynajmniej miesiąc, nie jest spowodowana chorobą psychiczną lub fizyczną
- bezsenność wtórną – powodują ją różnego typu schorzenia
Skąd bierze się bezsenność u dzieci?
Na poszczególnych etapach rozwojowych przyczyny bezsenności mogą być różne. Warto więc określić najczęstsze przypadłości w odniesieniu do wieku:
- bezsenność u niemowląt – noworodki śpią nawet do 20 godzin na dobę. Czas ten stopniowo skraca się wraz m.in. z rozwojem mózgu. Trudność w określeniu przyczyn bezsenności powodowana jest choćby tym, że dziecko nie jest nam w stanie samo pomóc. Częste powody to: kolki, wyrzynanie się ząbków i znudzenie lub przemęczenie.
- bezsenność u przedszkolaków – w jednorazowych przypadkach przyczyną bezsenności bywa w tym przypadku późne kładzenie się spać i zakłócenie rytmu dobowego. Problemy trwające dłużej powinny niepokoić. W przypadku przedszkolaków częstym powodem bezsenności bywa stres. Niekiedy bywa on związany z funkcjonowaniem w środowisku rówieśniczym, ale może też wiązać się ze strachem przed samodzielnym zasypianiem.
- bezsenność u starszych dzieci i młodzieży – ilość czynników mogących powodować długotrwałą bezsenność zwiększa się. Chodzi nie tylko o stres, ale też stosowanie narkotyków, leków, nadużywanie produktów zawierających kofeinę. W przypadku dzieci starszych i nastolatków można mówić o kompletnej bezsenności. Brak leczenia może prowadzić nie tylko do obniżenia poziomu codziennego funkcjonowania, ale i problemów w przyszłości.
Kiedy zacząć się niepokoić?
Bezsenności nie wolno bagatelizować. Prowadzi ona do niekorzystnych zmian związanych z samopoczuciem, koncentracją, ale też powodować rozdrażnienie i problemy z uczeniem się. Jeszcze większe problemy mogą wiązać się z bagatelizowaniem problemu przez długi czas. Skutkiem może być nerwica, pojawienie się stanów lękowych lub depresji.
Jak pomóc dziecku zmagającemu się z bezsennością?
Pierwszym krokiem powinna być konsultacja ze specjalistą. W pierwszej kolejności jest to pediatra, ale może też być konieczna wizyta u neurologa dziecięcego. Pierwszym celem jest wykluczenie schorzeń neurologicznych i ciężkich chorób. Kłopoty ze snem mogą być powodowane bólem lub być jednym z objawów różnych jednostek chorobowych. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku najmłodszych dzieci, które nie potrafią wskazać rodzicom lub lekarzowi źródła bólu.
Rodzie mogą pomóc swoim pociechom w różnym wieku poprzez wprowadzenie pewnej rutyny związanej ze snem. Problemem może być bowiem rozregulowany zegar biologiczny dziecka. Poprawie sytuacji będzie sprzyjać rezygnacja z przerw na drzemkę w czasie dnia, aktywność fizyczna u dzieci starszych, ale też unikanie przejadania się przed snem. Konieczne są także właściwe warunki w sypialni: nie może być w niej ani zbyt zimno, ani za gorąco; powinna też panować ciemność.
Czego absolutnie nie robić w przypadku bezsenności u dzieci?
Zwłaszcza w przypadku najmniejszych dzieci najgorszym rozwiązaniem jest działanie na własną rękę. Lekarze pediatrzy zgodnie stwierdzają, że np. podawanie w przypadku ewidentnych problemów ze snem środków nasennych bez konsultacji ze specjalistą może być groźne. Opiera się ono bowiem jedynie na zwalczaniu skutków, nie zaś przyczyn problemu. Działanie na własną rękę bywa jednak opłakane w skutkach także w przypadku starszych dzieci. Dlatego przedłużające się kłopoty ze snem u dziecka powinny skłonić nas do udania się z pociechą do specjalisty.
Czytaj więcej w Wirtualnym Klubie Medycznym:
- Zdrowy sen w dobrze urządzonej sypialni. Jak zadbać o wnętrze?
- Stres nie zawsze musi nas paraliżować. „Terapia szokowa czasami jest kluczowa”
- Catering dietetyczny – hit czy kit? „Dużą rolę w kreowaniu mody żywieniowej odgrywają media”
