Ból w łokciu podczas unoszenia nadgarstka czy prostowania nadgarstka, a nawet podczas unoszenia kubka – to główne objawy zapalenia w okolicy łokcia. Pospolicie zwany „łokieć tenisisty” nie jest skutkiem urazu i nie jest to choroba typowa dla tenisistów. Jakie są przyczyny bólu łokcia? Kto jest najbardziej narażony na bolesne konsekwencje łokcia tenisisty? Dlaczego tak ważna jest szybka pomoc specjalisty? O tym rozmawiamy w Ann z lek. Tomaszem Mazurem, ortopedą ze Szpitala Vratislavia Medica we Wrocławiu.
Nie jest to choroba typowa dla tenisistów
Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia: Czym jest schorzenie zwane łokciem tenisisty i co ma wspólnego z tenisem?
lek. Tomasz Mazur: Istnieje grupa schorzeń: łokieć tenisisty, łokieć golfisty, ostroga piętowa, kolano skoczka i kilka innych, które są tzw. entezopatiami. Są to choroby tkanek miękkich występujące w miejscu przyczepu tkanek do kości – do tkanki twardej. Łokieć tenisisty jest chorobą kości ramiennej, nadkłykcia bocznego kości ramiennej i prostowników, a nazwa „łokieć tenisisty” jest nazwą tradycyjną. W całej mojej dwudziestoparoletniej historii pracy było niewielu pacjentów grających w tenisach, a osób ze schorzeniem pojawia się kilku w ciągu miesiąca. Nie jest to choroba typowa dla tenisistów.
Jakie są przyczyny choroby?
Entezopatia to choroba niezwiązana z urazem, ale z przeciążeniami. Warto pamiętać, że uraz to nagłe zdarzenie, np. upadek na nartach, na skutek którego w jednej chwili dochodzi do zerwania, złamania i bardzo ostrych zmian.
Przeciążenia to choroby, które dzieją się w czasie i są spowodowane powtarzającymi się czynności. Powodują one naciąganie, naderwanie, przeciążanie przyczepu ścięgna. W łokciu tenisisty są to czynności związane z unoszeniem nadgarstka, prostowaniem nadgarstka, czyli nadwyrężaniem prostowników: prostownika palców, prostownika łokciowego nadgarstka, a także prostownika krótkiego promieniowego nadgarstka. To są mięśnie, które przyczepiają się do nadkłykcia bocznego kości ramiennej.
Pojawia się ból w łokciu podczas unoszenia nadgarstka, prostowania nadgarstka, zwłaszcza z jakimś obciążeniem, np. narzędziem pracy, rakietą tenisową. Charakterystycznym objawem, o którym często wspominają pacjenci, szczególnie w zaawansowanym stadium choroby, jest ból podczas unoszenia kubka.
Łokieć tenisisty – diagnostyka
Kto jest najbardziej narażony na entezopatię?
W zasadzie każda osoba, która wykonuje manualne, powtarzające się czynności np. krawcowe, osoby ćwiczące na siłowni wykonujące ruchy związany z unoszeniem i prostowaniem nadgarstka, czyli podnoszące ciężary. Wszystkie czynności, które wykonuje się tygodniami, miesiącami, z obciążeniem – niekoniecznie dużym – mogą powodować nadwyrężenie przyczepu.
W jaki sposób diagnozuje się schorzenie?
Diagnozę stawia się na podstawie badania ortopedycznego. Badania obrazowe typu USG, RTG pokazują zwapnienie w miejscy przyczepu. Jeśli choroba trwa długo i dojdzie do martwiczych, przeciążeniowych zmian, to w chorym miejscu odkładają się sole wapnia. Może pojawić się zwapnienie np. w pięcie, co objawia się jako ostroga piętowa, a wcale nie musi nią być. Tak samo w łokciu – możemy widzieć w USG zwapnienie, albo nawet RTG – jeśli jest duże – ale nie musi być to łokieć tenisisty. Dlatego podstawą rozpoznania jest badanie ortopedyczne – robi się testy, dotyka się chore miejsce. Jeśli jest tkliwe i pojawia się bolesność przy prostowaniu i unoszeniu nadgarstka wbrew oporowi, wtedy mamy pewność, że jest to entezopatia nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Badamy nadgarstek, ale oczekujemy potwierdzenia choroby bólem łokcia.
Kiedy zgłosić się do lekarza, jeśli odczuwamy ból w okolicy łokcia?
Organizm ma właściwości samoleczenia. Jeśli pacjent był wczoraj czy przedwczoraj na siłowni i jest zaniepokojony tym, że coś go boli, to powinien odczekać 2-3 dni, aż dolegliwości same ustąpią. W przypadku entezopatii ból się nasila – najpierw pojawia się drobne pobolewanie, później coraz większe, aż w końcu pacjent zgłasza się do lekarza. Nie ma krytycznego momentu, jednak jeśli po kilku tygodniach nie przechodzi dolegliwość bólowa, to należy udać się do specjalisty.
Pobudzenie chorego miejsca do regeneracji
W jaki sposób leczy się łokieć tenisisty?
Istnieje kilka metod leczniczych. Są sposoby tradycyjne, polegające na ostrzykiwaniu sterydem, jednak robi się to coraz rzadziej. Sterydy mają skutki uboczne i nie można ich stosować m.in. u chorych z nadciśnieniem tętniczym czy cukrzycą. Z tego powodu stosuje się je z dużą ostrożnością.
Nowoczesne leczenie polega na ostrzykiwaniu czynnikami wzrostu, czyli osoczem bogatopłytkowym. To preparaty pozyskiwane z krwi pacjenta. Osocze bogatopłytkowe stosuje się do ostrzyknięcia chorego przyczepu, czyli w okolicach nadkłykcia bocznego kości ramiennej.
Drugim sposobem jest fala uderzeniowa, czyli specjalny rodzaj fizykoterapii. Osobiście rzadko zalecam tę metodę w przypadku łokcia. W tym miejscu mamy tylko skórę, bardzo mało tkanki podskórnej, przyczep i kości. Ze względu na to zabieg jest bolesny. Falę uderzeniową często zalecam natomiast w innych entezopatiach, np. w ostrodze piętowej. W przypadku łokcia tenisisty preferuję osocze.
Obie metody – fala uderzeniowa i ostrzykiwanie osoczem – mają pobudzić chore miejsce do regeneracji. W przeciwieństwie do leczenia sterydami, w przypadku fali uderzeniowej i osocza poprawa nie nastąpi w przeciągu kilku dni, ale kilku tygodni. Dlatego że czynniki wzrostu, które są w osoczu, pobudzają chorą strukturą do rewitalizacji, do powstawania nowych naczyń. Można powiedzieć, że jest to leczenie przyczynowe, w przeciwieństwie do leczenia objawowego w postaci przyjmowania leków przeciwzapalnych, sterydów. Czasami potrzebne jest drugie ostrzyknięcie po miesiącu, rzadziej trzecie. Zwykle po pierwszym następuje poprawa.
Należy pamiętać, że wspomniane metody leczenia powinny być zlecone i przeprowadzane przez lekarza lub fizjoterapeutę.
Autorka: Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia
Czytaj więcej w Ann: