Blizny na ciele są nie tylko defektem estetycznym, ale mogą również niekorzystnie wpływać na zdrowie. Pomocna w leczeniu blizn może być fizjoterapia. Jak za pomocą ćwiczeń zmniejszyć widoczność blizny i zwiększyć funkcjonalność tkanki? Czy można pracować nad kilkuletnimi bliznami? Na czym polega terapia blizny? O tym rozmawialiśmy z fizjoterapeutką mgr Karoliną Kamińską.
Im wcześniej rozpoczęta terapia, tym większa skuteczność
Wskazań do fizjoterapii blizny jest wiele. Terapia najczęściej zalecana jest pacjentom po zabiegach czy operacjach takich jak usunięcie wyrostka robaczkowego, artroskopia, cesarskie cięcie. Aby zwiększyć skuteczność leczenia, warto udać się do fizjoterapeuty jeszcze przed zagojeniem rany.
– Konsultacja ze specjalistą po zabiegu, którego efektem jest właśnie blizna, jest zalecana zawsze. I czasami kończy się to tylko na jednej wizycie, podczas której omawiamy sobie temat blizny, opracowujemy ją, a ja pokazuję pacjentowi jak może z nią pracować w domu, jakich maści czy plastrów może używać, by była jak najbardziej funkcjonalna, czyli nie powodowała problemów zdrowotnych i dobrze przebiegał proces jej gojenia. Potem pozostajemy w kontakcie – w razie gdyby pacjent miał jakieś pytania, a czasami potrzebne jest więcej wizyt, terapii manualnych, ponieważ proces gojenia nie przebiega prawidłowo albo blizna powstała już jakiś czas temu i trzeba ją opracować – mówi w rozmowie z Ann specjalistka.
Głównym celem terapii jest poprawa elastyczności tkanki i zapobieganie dolegliwościom związanym z blizną.
– Nie chodzi tylko o estetykę, ale również o to, aby ta tkanka była funkcjonalna i powodowała w przyszłości jak najmniej problemów, a najlepiej w ogóle. Literatura podaje, że po terapii blizna nawet w 80 procentach powraca do takiej sprawności tak tkanka wyjściowa. Można powiedzieć, że estetyka jest efektem ubocznym. Najważniejszy jest aspekt zdrowotny – dodaje fizjoterapeutka.
Warto dodać, że podczas terapii można także pracować nad bliznami pooparzeniowymi, a także potrądzikowymi.
Fizjoterapia blizn – efekty
Praca z niezagojoną blizną polega głównie na ukierunkowaniu i przyspieszeniu procesu gojenia. Podczas terapii przygotowuje się również bliznę do pracy bezpośredniej.
– Czasami pojawiają się boleści, tworzą się zrosty. Wtedy efektem terapii jest brak bólu, przeczulicy, czasami powrót czucia, brak dalszych powikłań. Czasami blizna może prowadzić do bólu karku, a nawet bólu głowy, mimo że trudno to ze sobą połączyć. Dzięki terapii możemy zredukować dolegliwości, a także odciążyć układ nerwowy – warto wiedzieć, że taka ingerencja jest dużym stresem dla naszego organizmu. Należy wspomnieć również o estetyce – zawsze tę bliznę będzie widać, ale tkanka będzie jak najbardziej podobna do tkanki okolicznej – wyjaśnia mgr Karolina Kamińska.
– Lepsze, prawidłowe gojenie tkanki minimalizuje powikłania pozabiegowe bliskie i te bardziej odległe – jak np. problemy pokarmowe czy bóle dolnego odcinka kręgosłupa – przy bliznach w obrębie jamy brzusznej – cesarskie cięcie czy usunięcie wyrostka robaczkowego – mówi specjalistka.
Fizjoterapia blizn – różne możliwości terapii
Przed rozpoczęciem terapii istotny jest dokładny wywiad z pacjentem, a także sprawdzenie stanu blizny.
– Wizyta rozpoczyna się oczywiście od solidnego wywiadu, oględzin pacjenta. Później sprawdzam jak blizna wpływa na postawę ciała, jak wygląda z zewnątrz- czy nie jest wciągnięta/nabudowana/czy któraś jej część wyraźnie się nie różni. Ważną kwestią jest sprawdzenie jej funkcjonalności, czyli przesuwalności tkanki zarówno na poziomie powierzchownym, jak i głębszym. Zbadanie czy nie ma problemów z czuciem tego obszaru (niedoczulica, przeczulica), czy pacjent nie ma oporów by dotknąć tego miejsca. Później już w zależności od konkretnej osoby dyktowany jest przebieg terapii – w zależności od potrzeby pacjenta – tłumaczy mgr Karolina Kamińska w rozmowie z Ann.
– Najczęściej wykonuję pracę manualną, bodźcujemy tkankę blizny, dobieramy ćwiczenia, często pracujemy z oddechem, uczę też automasażu, który pacjent sam będzie wykonywał w domu. Zdarza się, że używamy jakichś olejków, na przykład do rozjaśniania, kiedy blizna jest już wygojona. Czasami można wspomagać się plastrami, czyli kinesiotapingiem – dodaje specjalistka.
Bardzo ważna jest także autoterapia w domu. Podczas spotkania z fizjoterapeutą poznajemy proste ruchy, które później wykonujemy samodzielnie. Aby terapia była efektywna, należy również zadbać o sen, regenerację, dietę oraz ruch.
Przeciwskazania do terapii
– Do najbardziej typowych przeciwskazań należą: gorączka, stosowanie leków przeciwzakrzepowych, cukrzyca o ciężkim przebiegu, zakażenia blizny. Czasami pacjenci nie wiedzą, że mogą przyjść do fizjoterapeuty od razu po zabiegu. Wtedy nie pracujmy bezpośrednio na bliźnie, tylko na tkankach okolicznych. Ta praca przygotowuje teren blizny do pracy bezpośredniej, kiedy strupy odpadną – wyjaśnia fizjoterapeutka.
Należy dodać, że mniejsze znaczenie niż wielkość blizny, mają indywidualne predyspozycje pacjenta. Jeśli po zabiegu występują powikłania, blizna jest głęboka, wtedy praca jest trudniejsza. A czy może sprawiać ból?
– Bywa bolesne, szczególnie przy starszych bliznach, gdzie pojawiają się zrosty. Wtedy trzeba pracować z dużą uważnością. Mogą pojawić się nawet mdłości, ponieważ mocno jest zaangażowany układ nerwowy. Trzeba umieć dobrać odpowiednią dawkę pracy do spotkania – mówi mgr Karolina Kamińska.
Podczas terapii można również pracować nad kilkuletnimi bliznami. Fizjoterapia starej blizny jest jednak trudniejsza, wymaga większej pracy, a efekty nie zawsze są zadowalające. Warto jednak spróbować i usprawnić funkcjonowanie blizny.
Autorka: Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia
Czytaj więcej w Ann: