Serce jest najważniejszym elementem układu krążenia. Przez godzinę przetacza ponad 350 litrów krwi, która trafia do każdej komórki naszego ciała. Według Narodowego Funduszu Zdrowia w Polsce na zawał serca umiera aż 15 tys. osób rocznie. Czy można zapobiec zaburzeniom pracy serca? Jakie są choroby serca i ich przyczyny? 29 września obchodzimy Światowy Dzień Serca. To dobry moment, aby dowiedzieć się więcej na temat dolegliwości związanych z tym wyjątkowym narządem. Zadbaj o swoje serce z Ann.
Zapalenie mięśnia sercowego
Choroba ma związek z zaburzeniem funkcji skurczowej serca. Przyczyną zapalenia mięśnia sercowego są najczęściej wirusy. Zdarza się także, że chorobę wywołują bakterie, pasożyty lub inne mikroorganizmy. Do objawów zapalenia mięśnia sercowego należą: ból w klatce piersiowej, zaburzenia rytmu (kołatanie), duszności, obrzęki kończyn dolnych.
Jak leczy się chorobę? Przede wszystkim zmianą trybu życia. Ograniczenie aktywności fizycznej, odpoczynek i zmniejszenie spożywania alkoholu to najczęstsze zalecenia kardiologów w przypadku zapalenia mięśnia sercowego. Dodatkowym wsparciem jest leczenie farmakologiczne celujące w przyczynę choroby.
Choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca)
Schorzenie jest związane z niewystarczającym ukrwieniem serca spowodowanym zwężaniem się tętnic. Najczęstszą przyczyną choroby serca jest miażdżyca, czyli dolegliwość polegająca na nadmiernym odkładania się związków tłuszczowych w ścianach naczyń krwionośnych.
– Chorobą, która wpływa na ogromną część populacji, polskiej i na całym świecie, jest miażdżyca, która uszkadza serce w ten sposób, że prowadzi do choroby wieńcowej, czyli choroby związanej z uszkodzeniem naczyń wieńcowych. […] Miażdżyca naczyń wieńcowych prowadzi do wielu kłopotów z sercem: do choroby wieńcowej, do zawałów, w konsekwencji do niewydolności serca, nagłych arytmii i zgonów – mówi w rozmowie z Ann dr n. med. Andrzej Krzystolik, specjalista kardiolog, specjalista chorób wewnętrznych.
Najbardziej charakterystycznym objawem choroby wieńcowej jest uciskający ból klatki piersiowej. Poza tym mogą pojawić się mdłości, osłabienie, nadmierna potliwość. Schorzenie serca może doprowadzić do zawału, dlatego w przypadku podejrzenia choroby należy jak najszybciej udać się do lekarza.
Walka z chorobą polega na leczeniu farmakologicznym, które zmniejsza objawy oraz hamuje postęp miażdżycy. Istotna jest również praca samego chorego. Rzucenie palenia papierosów, aktywny tryb życia, a także wprowadzenie diety niskocholesterolowej pomagają przezwyciężyć chorobę. W skrajnych przypadkach wymagana jest angioplastyka wieńcowa: małoinwazyjny zabieg polegający na udrożnieniu tętnicy wieńcowej.
Niewydolność serca
Jeśli serce nie jest w stanie przetoczyć odpowiedniej ilości krwi, wtedy mamy do czynienia z jego niewydolnością. Jakie są przyczyny schorzenia?
Nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, nadużywanie alkoholu, zapalenie mięśnia sercowego, zawał serca i miażdżyca mogą doprowadzić do rozwoju choroby. Niewydolność serca objawia się osłabieniem, dusznościami, obrzękami, suchym kaszlem, a w zaawansowanym stadium spadkiem wagi i ogólnym wyniszczeniem organizmu.
Choroba serca może doprowadzić do zakrzepów, zatorów i niewydolność nerek, dlatego im szybciej podejmiemy leczenie, tym lepiej dla naszego zdrowia. Terapia polega na zwalczeniu przyczyny schorzenia oraz zminimalizowaniu objawów. Ciężka niewydolność, której nie da się wyleczyć farmakologicznie, może wymagać transplantacji serca.
Zaburzenia rytmu serca (arytmie)
Zaburzenie rytmu polega na nieregularnym biciu serca: zbyt szybkim (tachyarytmia) lub zbyt wolnym (bradyarytmia). Powodem tego stanu są zaburzenia w przesyłaniu impulsów elektrycznych z przedsionków do komór. Najczęściej występującą arytmią jest migotanie przedsionków. Przyczynami zaburzeń rytmu serca mogą być: nadciśnienie tętnicze, choroba zastawek serca, choroba niedokrwienna serca. Na chorobę mają też wpływ stres, palenie papierosów czy nadużywanie alkoholu.
Poza nieregularną pracą serca objawami schorzenia są duszności, bóle w klatce piersiowej, zmniejszona tolerancja wysiłku.
Jak leczy się zaburzenie? Tak jak w przypadku wspomnianych chorób serca: podstawą leczenia choroby są leki. Ich zadaniem jest przede wszystkim zmniejszenie szybkości przewodzenia impulsów. Jeśli terapia farmakologiczna nie przynosi efektów, wtedy przeprowadza się kardiowersję elektryczną. Zabieg wykonuje się najczęściej u chorych zmagających się z migotaniem przedsionków.
Zadbaj o serce: czynniki ryzyka
Choroby serca najczęściej rozwijają się u osób z nadwagą, otyłością brzuszną, nadużywającym alkohol i palącym papierosy. Czynnikami ryzyka są także nadciśnienie, cukrzyca typu 2, podwyższony cholesterol. Najbardziej zagrożone są także osoby starsze.
– Im jesteśmy starsi, tym częściej chorujemy na serce, więc zawał serca u osoby dwudziestoletniej czy dwudziestokilkuletniej jest niezwykłą rzadkością. To są osoby bardzo obciążone genetycznie, z ciężkimi postaciami hipercholesterolemii rodzinnej, czyli osoby, u których w rodzinie występują często z jednej i z drugiej strony, czyli u ojca i u matki, ciężkie i poważne, genetyczne uwarunkowania metabolizmu lipidów związane z wysokim poziomem cholesterolu – wyjaśnia kardiolog.
Zadbaj o serce: badania i profilaktyka
Podstawowymi badaniami wykrywającymi choroby serca są: EKG, echo serca (USG serca), próba wysiłkowa. Jeśli zauważymy u siebie jakiekolwiek objawy zaburzeń pracy serca, powinniśmy jak najszybciej udać się kardiologa. O serce możemy także zadbać sami, mierząc regularnie ciśnienie, sprawdzając poziom cukru i wysokość cholesterolu.
Bardzo ważna w profilaktyce jest dieta, bogata w zdrowe tłuszcze, żywność nieprzetworzoną i zawierającą błonnik. Jeśli chcemy uniknąć chorób serca, powinniśmy także pamiętać o odpowiedniej ilość snu. Kolejna wskazówka to rzucenie palenia.
Równie ważna jest aktywność fizyczna: częste przebywanie w pozycji siedzącej działa bardzo niekorzystnie na serce. Narząd pracuje wolniej, czego efektem jest wolniejszy przepływ krwi.
– Ocenia się, że nawet 90% chorób sercowo-naczyniowych czy incydentów sercowo-naczyniowych, czyli zawałów, udarów mózgu, można zapobiec stosując odpowiednie leczenie i odpowiedni tryb życia – apeluje dr n. med. Andrzej Krzystolik.
Kontrola ciśnienia z Ann
Jedną z najczęstszych przyczyn chorób serca jest nadciśnienie. Warto mieć swoje zdrowie pod kontrolą i regularnie sprawdzać wysokość ciśnienia tętniczego. Może się do tego przydać bezpłatna aplikacja Ann Asystent Zdrowia.
W panelu ZDROWIE zarejestrowani użytkownicy aplikacji Ann™ bezpłatnie otrzymują pakiet narzędzi, ułatwiających kontrolę stanu zdrowia. W KARCIE PACJENTA znaleźć można m.in. narzędzia monitorujące tętno, wagę i ciśnienie tętnicze. W aplikacji możemy prowadzić dzienniczek pomiarów, a także ustawić przypomnienia, dzięki którym nie zapomnimy o zmierzeniu ciśnienia.
Użytkownicy aplikacji Ann™ mają również możliwość ustawienia automatycznej analizy ww. pomiarów. Dzięki temu będziemy mogli zaobserwować poprawę lub pogorszenie stanu zdrowia. W razie potrzeby Ann Asystent Zdrowia doradzi konsultację medyczną.
Autorka: Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia
Czytaj więcej w Ann: