Sport to zdrowie! Również dla serca. Na szczególną uwagę zasługuje serce sportowca. Wiemy, jak trening i aktywność fizyczna wpływają na strukturę i funkcję serca. Dysponujemy jednak niewielką wiedzą w odniesieniu do osób kontynuujących karierę sportową w zaawansowanym wieku. Czy starzejące się serce lubi intensywny trening? Jak zmienia się serce w zależności od typu treningu? Czy serce sportowca masters odbiega od norm kardiologicznych? Na te pytania próbowali odpowiedzieć naukowcy z Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu i kardiolodzy z Katedry Kardiologii i Farmakologii Klinicznej Collegium Medicum Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy.
Serce sportowca silne jak dzwon?
Zawodnicy kategorii masters w toku wieloletniego treningu i zawodów poddawani są regularnie silnym bodźcom hemodynamicznym. Co to oznacza? Jest to związane z przepływem krwi przez serce, a także duże naczynia krwionośne. Towarzyszy nieuchronne starzenie się organizmu. Naukowcy z Poznania i Bydgoszczy starali się wyjaśnić, jaki ma to wpływ na funkcjonowanie serca sportowca. Poddali wywiadowi i szczegółowym badaniom echokardiograficznym ponad 400 zawodników masters z 27 krajów, z których ponad 250 w wieku 35–85 lat zostało wyselekcjonowanych do dalszej analizy. Porównano dwie grupy – trenujących biegi sprinterskie i długodystansowe. Charakteryzują się one odmiennymi wzorcami hemodynamicznego obciążenia mięśnia sercowego podczas wysiłku.
Serce a jego adaptacja u sportowców masters
Chociaż większość badanych zawodników przekraczała normy populacyjne i zachowali prawidłową funkcję serca. Są to raczej fizjologiczne adaptacje niż patologiczne nieprawidłowości. U sportowców zaobserwowano również wolniejsze tempo zmian mięśnia sercowego w porównaniu do osób nietrenujących. Ciekawym aspektem badania było także obalenie hipotezy Morganrotha. Zakłada ona, że poprzez trening siłowy i szybkościowo-siłowy dochodzi do wzrostu masy lewej komory (przerost koncentryczny). Hipoteza mówi także, że ćwiczenia wytrzymałościowe przyczyniają się do zrównoważonego poszerzenia komór i zwiększenia grubości ich ścian (przerost ekscentryczny).
Geometria serca u sprinterów masters nie odbiegała od normy! Za to u biegaczy długodystansowych można było zauważyć przerost koncentryczny, typowy dla sportu siłowego. Co wskazuje praca? Nadal mechanizm adaptacji serca sportowca nie został wyjaśniony i wymaga dogłębnej analizy. Chociaż do tej pory wydawało się, że badania jednoznacznie potwierdzają hipotezę Morganrotha, to badania ją zakwestionowały.
Autorka: Karolina Bielawska, Wirtualny Klub Medyczny Ann, na podst. mat. prasowych AWF w Poznaniu