Badanie krwi to prosta i często wykorzystywana metoda diagnostyczna. Za pomocą badania krwi możemy uzyskać wiele cennych informacji o stanie naszego zdrowia. Odpowiednie przygotowanie do badania krwi gwarantuje uzyskanie wiarygodnych wyników. Dowiedz się, w jakich sytuacjach wskazane jest badanie krwi oraz czego możemy się z niego dowiedzieć.
Badanie krwi: rodzaje
Badanie krwi jest jednym z najczęściej wykorzystywanych badań laboratoryjnych. Ocena składu krwi jest cenną informacją w diagnostyce rozmaitych schorzeń. Najbardziej podstawowym rodzajem badania krwi jest morfologia. Mimo swojej prostoty, wynik morfologii krwi mówi wiele o naszym stanie zdrowia. Przede wszystkim, znajdziemy w nim informacje dotyczące składu naszej krwi. Liczba poszczególnych składników krwi oraz stopień jej zagęszczenia, to jedne z podstawowych parametrów, które możemy sprawdzić dzięki morfologii krwi.
Wśród podstawowych badań krwi są pomiary stężenia glukozy i cholesterolu we krwi (tzw. profil lipidowy). Dzięki nim możliwa jest wstępna ocena gospodarki węglowodanowej i lipidowej naszego organizmu. Zakres wykorzystywania badań krwi w medycynie jest praktycznie nieograniczony. Możemy badać stężenie wielu substancji i markerów, które świadczą o różnych chorobach.
Dzięki badaniu krwi możliwa jest ocena czynności narządów wewnętrznych, takich jak nerki, wątroba czy trzustka. Pomiar stężenia hormonów we krwi pozwala ustalić stan gospodarki hormonalnej (m.in. przysadki, nadnerczy czy tarczycy). Do często wykorzystywanych badań krwi należą również parametry stanu zapalnego, takie jak OB i CRP.
Morfologia krwi: o czym mówi wynik
Wynik morfologii krwi zawiera liczbę poszczególnych typów komórek krwi, takich jak krwinki czerwone, krwinki białe oraz płytki krwi. Krwinki czerwone są odpowiedzialne za transport tlenu. Ich niedobór świadczy o anemii. Krwinki białe to podstawowe komórki układu odpornościowego. Ich podwyższone stężenie może świadczyć o infekcji lub stanie zapalnym. Z kolei płytki krwi odpowiadają za proces krzepnięcia.
Na podstawie wyniku morfologii krwi możemy wnioskować o składzie naszej diety (m.in. niedoborach witamin i żelaza), stanie odporności organizmu, czy stopniu nawodnienia. Morfologia krwi jest również wskaźnikiem czynności szpiku kostnego. Pamiętajmy jednak, że interpretacja morfologii krwi powinna zawsze odbywać się w odniesieniu do konkretnego pacjenta i jego objawów. Nie wszystkie odchylenia od normy muszą być powodem do niepokoju.
Badanie krwi: jak się do niego przygotować
Aby odpowiednio przygotować się do badania krwi, powinniśmy przestrzegać kilku prostych reguł. Przez kilka dni poprzedzających badanie, warto stosować dietę lekkostrawną. Unikanie tłustych potraw i słodyczy jest wskazane szczególnie w przypadku, gdy badany będzie poziom glukozy lub profil lipidowy. Spożycie dużych ilości tłuszczów i węglowodanów w dniach poprzedzających pobranie krwi może zmienić wyniki badania. Przez 2-3 dni przed badaniem warto również powstrzymać się od spożywania alkoholu.
Na badanie krwi najlepiej jest zgłosić się na czczo. Pamiętajmy jednak, aby być odpowiednio nawodnionym. Około 2 godzin przed pobraniem krwi warto wypić 1-2 szklanki wody. Brak spożycia jakichkolwiek napojów w dniu badania może skutkować zmniejszeniem objętości krwi i słabym wypełnieniem żył. W takiej sytuacji pobranie krwi bywa znacznie utrudnione, szczególnie u osób z drobnymi i kruchymi naczyniami krwionośnymi. W dniu badania zrezygnujmy jednak z kawy, herbaty, mleka czy soków. Dozwolona jest jedynie woda niegazowana.
Czy w dniu badania krwi powinniśmy zażywać codziennie stosowane leki?
Z tym pytaniem warto zwrócić się do swojego lekarza prowadzącego. Niektóre leki nie wpływają na wyniki badań krwi. Ale inne mogą znacząco go zaburzać. Na przykład badania poziomu hormonów warto wykonać przed zażyciem leków hormonalnych. Z kolei leki regulujące poziom glukozy czy lipidów mogą zakłócać wyniki badań metabolicznych.
Badanie krwi: kiedy wykonać
Badanie krwi wykorzystuje się we wstępnej diagnostyce wielu schorzeń. Jednym z najczęstszych wskazań do wykonania morfologii krwi jest podejrzenie anemii. Jej objawami mogą być: przewlekłe osłabienie, bladość skóry, wypadanie włosów czy przyspieszenie tętna. Innym wskazaniem do zbadania morfologii krwi są infekcje i stany zapalne. Dzięki ocenie ilości i składu białych krwinek, możemy wnioskować o ich rodzaju i nasileniu. Warto również pamiętać, że morfologia krwi jest często wykorzystywana jako badanie profilaktyczne.
Inne, bardziej specjalistyczne badania krwi, takie jak parametry wątrobowe i nerkowe, wskaźniki stanu zapalnego czy badania hormonalne, zwykle wykonuje się w przypadku istnienia określonych wskazań. Podstawą kierowania pacjenta na badania krwi jest jego stan kliniczny, wywiad chorobowy oraz zgłaszane objawy.
W niektórych grupach wiekowych, regularne badania krwi należą do programów profilaktyki określonych chorób. Przykładowo, profilaktyka chorób układu krążenia polega na ocenie lipidogramu u osób powyżej 35 roku życia co 5 lat. Z kolei w profilaktyce cukrzycy wykorzystuje się badanie poziomu glukozy na czczo. Jest ono wskazane u wszystkich osób, które przekroczyły 45 rok życia. Badanie powinno być powtarzane co 3 lata.