Stres, zmiany hormonalne, genetyka, a nawet płeć – to czynniki, które sprzyjają rozwojowi zespołu jelita drażliwego (IBS). To przewlekła choroba, która dotyka coraz więcej osób na całym świecie. Kluczową rolę w leczeniu schorzenia odgrywa dieta. Jak objawia się zespół jelita drażliwego? Co jeść przy IBS, a jakich produktów unikać? O tym rozmawiamy z Izabelą Jarosz, dietetykiem klinicznym.
Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia: Czym jest zespół jelita drażliwego i jak objawia się choroba?
Izabela Jarosz, dietetyk kliniczny: Zespół jelita drażliwego to choroba przewlekła, czyli taka, która trwa długo i rozwija się powoli. Może też doprowadzić do różnego stopnia nasilenia. Jest to choroba jelit i zalicza się ją do zaburzeń na linii jelito-mózg. Objawem kluczowym, bez którego nie możemy mówić o IBS, jest ból brzucha. Ma on związek z wypróżnieniem. Wypróżnień może być mniej lub więcej niż wcześniej, lub może zmienić się wygląd stolca. Wyróżniamy podstawowe typy IBS: postać biegunkowa, zaparciowa, mieszana i nieskwalifikowana.
Zespół jelita drażliwego – dieta low FODMAP
Jaki wpływ na przebieg choroby ma dieta? Czy przy pomocy diety można zmniejszyć objawy?
Na pewno można je zminimalizować, doprowadzić do remisji choroby. Natomiast nie jest możliwe całkowite wyleczenie, ponieważ przyczyna choroby nie jest do końca poznana. Na jej rozwój mają wpływ różne czynniki, dieta również.
W takim razie jaką dietę zaleca się przy IBS?
Często pacjenci, którzy mają problem z przewodem pokarmowym, popełniają taki błąd, że wprowadzają dietę dla “zdrowych ludzi”. Jedzą dużo surowych warzyw, owoców, produktów pełnoziarnistych. Wydaje im się, że robią dobrze, bo to są świetne produkty, natomiast one są dobre dla osób zdrowych, albo zmagających się z innymi chorobami np. z cukrzycą. W chorobach jelit podstawą jest dieta lekkostrawna, która opiera się na takich metodach obróbki pokarmów jak np. gotowanie, gotowania na parze, pieczenie, duszenie bez wcześniejszego obsmażania. Dopiero później, stopniowo przechodzi się do diety standardowej.
Czytaj także: Dieta przy wrzodach żołądka – co jeść, a czego unikać?
Warto też wspomnieć o diecie low FODMAP, która jest stworzona po to, żeby minimalizować objawy choroby. Nie jest to dieta, którą stosujemy do końca życia, tak jak w przypadku cukrzycy czy w chorobach układu krążenia, tylko przez pewien okres.
Zespół jelita drażliwego – produkty niewskazane
A jakich produktów należy bezwzględnie unikać?
W protokole FODMAP są zawarte produkty, które mogą nasilać dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Jest to grupa takich węglowodanów jak np. laktoza, znajdująca się głównie w produktach mlecznych, a także fruktoza, którą można znaleźć w miodzie, w owocach. Należy też zwracać uwagę na wszelkie dodatki w postaci syropu glukozo-fruktozowego. Kolejną grupą są galaktany, które występują np. w nasionach roślin strączkowych, poliole – grupa słodzików, których nazwą kończą się na -ol, czyli ksylitol, erytrytol. Unikać należy też fruktanów, które występują np. w czosnku, cebuli czy też w pszenicy. Osoby, które są na diecie low FODMAP, powinny spożywać pieczywo bezglutenowe. Nie chodzi jednak o samą zawartość glutenu, ponieważ on nie szkodzi osobom z IBS, ale właśnie o fruktany.
Wspomniane produkty ogranicza na okres maksymalnie 6 tygodni. Unikanie tych produktów w połączeniu z dietą łatwostrawną, pozwala odpocząć jelitom i je zregenerować. Po okresie 6 tygodni powinno się stopniowo wprowadzać produkty ograniczane.
Czy istnieją produkty, które są najbardziej zalecane i skuteczne w łagodzeniu objawów IBS?
W zespole jelita drażliwego dużo zależy od indywidualnej tolerancji. Może być tak, że jednej osobie faktycznie będzie szkodziła w jakichś ilościach laktoza, ale inna osoba będzie tolerowała mleko. Istnieje również możliwość, że danej osobie nie szkodzi jedna konkretna grupa FODMAP, a nagromadzenie ich w jednym posiłku. Dlatego warto prowadzić np. dzienniczek żywieniowy, zapisywać konkretny produkt, jego ilość i samopoczucie po jego spożyciu.
Ważna jest też regularność w spożywaniu posiłków, dokładne przeżuwanie pokarmu. Należy starać się wygospodarować czas na posiłek, ponieważ jedzenie w biegu może nasilać dolegliwości związane z chorobą.
Styl życia też ma znaczenie
Czy styl życia również ma wpływ na przebieg choroby?
Styl życia ma duże znaczenie, bo objawy IBS są też związane z kondycją układu nerwowego. Dlatego jeśli nie radzimy sobie ze stresem, to wskazane jest skorzystanie z pomocy specjalisty i psychoterapia.
Higiena snu, ograniczenie czasu ekranowego bezpośrednio przed snem, również jest ważne. Regularna aktywność fizyczna, w przypadku IBS umiarkowana, też jest wskazana. Najlepiej wybierać treningi, które będą nas wyciszać – spacery, joga, pilates.
Kolejną ważną rzeczą są probiotyki i suplementacja. Nie wprowadzamy jednak wszystkiego na raz, tylko konkretne przebadane szczepy probiotyków, które mają udowodniony wpływ w przebiegu zespołu jelita drażliwego. Oczywiście każdą suplementację radziłabym skonsultować z lekarzem.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: