Zatrucie ciążowe to poważny stan, który może stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia zarówno matki, jak i dziecka. Zespół objawów charakterystycznych dla tego schorzenia zwykle rozwija się po 20. tygodniu ciąży, a także może wystąpić w trakcie porodu lub w okresie połogu. Jak się objawia zatrucie ciążowe?
Zatrucie ciążowe: czym jest?
Zatrucie ciążowe, inaczej gestoza, to dawniej używane określenie zespołu objawów związanych z nadciśnieniem tętniczym w ciąży oraz jego powikłaniami. Należy pamiętać, że mimo groźnie brzmiącej nazwy, zatrucie ciążowe może początkowo objawiać się jedynie bezobjawowym nadciśnieniem, które kobieta mogła mieć jeszcze przed ciążą lub które pojawiło się w trakcie jej trwania. Nadciśnienie tętnicze to obecnie jedna z najczęściej spotykanych chorób na świecie, jednak sposób postępowania u ciężarnych różni się znacząco od terapii stosowanej u innych osób. Nieprawidłowo leczone lub niewystarczająco kontrolowane nadciśnienie może znacząco wpłynąć na przebieg ciąży i zdrowie zarówno matki, jak i dziecka. Wysokie wartości ciśnienia u ciężarnej często są przyczyną hospitalizacji na oddziale patologii ciąży.
Nadciśnienie w ciąży klasyfikuje się w zależności od momentu jego wystąpienia oraz wartości ciśnienia u ciężarnej. Możemy wyróżnić:
- przewlekłe nadciśnienie tętnicze: stwierdzone przed zajściem w ciążę lub przed 20. tygodniem ciąży, które utrzymuje się ponad 6 tygodni po porodzie. Zdarza się, że nie zostaje zdiagnozowane przed ciążą.
- nadciśnienie indukowane ciążą: pojawia się po 20. tygodniu ciąży i zazwyczaj ustępuje do 6 tygodni po porodzie. Nie towarzyszy mu nadmierne wydalanie białka z moczem.
- stan przedrzucawkowy i rzucawka: nadciśnienie pojawiające się po 20. tygodniu ciąży, któremu towarzyszy nadmierne wydalanie białka w moczu, a także inne nieprawidłowości w badaniach laboratoryjnych i klinicznych. W przypadku rzucawki u ciężarnej pojawiają się drgawki oraz utrata przytomności.
Jakie wartości ciśnienia są niepokojące? Zarówno u kobiet ciężarnych, jak i niebędących w ciąży, wartość ciśnienia skurczowego powyżej 140 mmHg i rozkurczowego powyżej 90 mmHg uznaje się za nieprawidłową. W przypadku ciśnienia skurczowego przekraczającego 160 mmHg i rozkurczowego powyżej 110 mmHg mówimy o ciężkiej postaci nadciśnienia.
Zatrucie ciążowe: przyczyny i czynniki ryzyka
Podczas ciąży w organizmie kobiety zachodzi szereg istotnych zmian. Rozszerzają się naczynia krwionośne, zwiększa się objętość osocza oraz rzut serca, a także powstaje krążenie maciczno-łożyskowe, które ma na celu dostarczenie odpowiedniej ilości tlenu do rozwijającego się płodu. Gdy te procesy zostaną zakłócone, może dojść do rozwoju nadciśnienia ciążowego.
Jego przyczyny mogą być związane z następującymi czynnikami:
– nieprawidłowa inwazja trofoblastu oraz niedostateczne ukrwienie łożyska,
– uszkodzenie śródbłonka naczyń krwionośnych,
– hipowolemia, czyli zmniejszona objętość krwi krążącej,
– zespół DIC (krzepnięcie wewnątrznaczyniowe), prowadzący do zużycia czynników krzepnięcia,
– zatrzymywanie wody i sodu w organizmie,
– zaburzenia układu immunologicznego,
– predyspozycje genetyczne,
– stres oksydacyjny, powodujący uwalnianie wolnych rodników, które uszkadzają śródbłonek,
– nieprawidłowa dieta, w tym niedobory magnezu, wapnia oraz witaminy D.
Jak rozpoznać zatrucie ciążowe: objawy stanu przedrzucawkowego
Gestoza, czyli zatrucie ciążowe, może wywoływać liczne zmiany w różnych narządach. Charakterystycznymi objawami są nadciśnienie tętnicze oraz białkomocz. W cięższych przypadkach mogą pojawić się takie symptomy jak bóle i zawroty głowy, zaburzenia widzenia, zmniejszona ilość wydalanego moczu (mniej niż 400 ml na dobę) i obrzęk płuc. Jak również zaburzenia świadomości, sinica, a także dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności i wymioty. W badaniach laboratoryjnych, w zależności od tego, które narządy są zajęte, mogą pojawić się różne odchylenia biochemiczne.
W przypadku wystąpienia tych objawów lub nieprawidłowych wyników badań laboratoryjnych, a także pojawienia się nadciśnienia tętniczego w ciąży, konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Zatrucie ciążowe: jak szybko się rozwija?
Stan przedrzucawkowy rozwija się w różnym tempie, a na jego przebieg wpływa wiele czynników, takich jak stan zdrowia kobiety i przebieg ciąży. U niektórych kobiet rozwija się stopniowo, przez kilka miesięcy, natomiast u innych może postępować szybko, prowadząc do poważnych powikłań w krótkim czasie. Z tego powodu szczególną uwagę przykłada się do regularnej kontroli ciśnienia krwi u ciężarnych, już od najwcześniejszych etapów ciąży. Regularne pomiary ciśnienia pozwalają na wczesne wykrycie niepokojących objawów, a dobry ciśnieniomierz to inwestycja, która posłuży na wiele lat.
Czy możliwe jest zatrucie ciążowe w pierwszym trymestrze? Gestoza zwykle rozwija się po 20. tygodniu ciąży, więc jeśli objawy sugerujące gestozę występują wcześniej, mogą mieć inną przyczynę. Ważne jest, aby w takiej sytuacji skonsultować się z lekarzem.
Jak leczy się zatrucie ciążowe?
Leczenie stanu przedrzucawkowego zależy od stopnia jego nasilenia. W przypadku łagodnej formy, kiedy ciśnienie tętnicze nie przekracza 160/110 mmHg, możliwe jest wdrożenie tzw. postępowania wyczekującego, zwłaszcza przed 34. tygodniem ciąży. Kluczowym warunkiem takiego podejścia jest skuteczna kontrola ciśnienia oraz jego regularne pomiary. Zalecany schemat to pomiary cztery razy dziennie, co 6 godzin.
Warto podkreślić, że zakończenie ciąży jest zazwyczaj najbardziej efektywnym sposobem leczenia stanu przedrzucawkowego. Lekarze najczęściej podejmują decyzję o zakończeniu ciąży po 37. tygodniu, jednak w przypadku nagłego pogorszenia stanu matki lub dziecka, może to nastąpić wcześniej.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść dostarcza się jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.