Problem niepłodności dotyczy w Polsce około miliona par. W ostatnich latach na świat dzięki metodzie in vitro przyszło ponad 20 tysięcy dzieci. Czy zapłodnienie in vitro cieszy się zainteresowaniem? Na czym polega? Jak pozyskać dofinansowanie na in vitro i gdzie się o nie starać? Jak wygląda procedura in vitro krok po kroku? Na te i inne pytania odpowiada w Klubie Dyskusyjnym ginekolog i położnik, dr n. med. Joannę Krzemieniewską z Kliniki INVICTA.
Niepłodność uważa się za chorobę cywilizacyjną. Według danych Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, w Polsce ok. 1,5 miliona par zmaga się z tym problemem.
Zapłodnienie in vitro: procedura krok po kroku
- Para, która rozpoczyna współżycie seksualne w celu poczęcia dziecka, i po roku pomimo regularnych starań nie zachodzi w ciąży, musi zgłosić się do lekarza w celu zweryfikowania problemów.
- Bardzo ważnym aspektem przy ocenianiu męskiej niepłodności jest badanie nasienia.
- W dzisiejszych czasach in vitro już nie jest metodą nieznaną. To metoda, która polega na pozaustrojowym zapłodnieniu komórek jajowych.
- Odsetek zapłodnień u pacjentek starszych jest zdecydowanie mniejszy. Optymalnym jest wiek między 25 a 35 r.ż.
- Bardzo ważny jest też czynnik immunologiczny.
Niepłodność można leczyć?
Piotr Kaszuwara, www.Ann-Zdrowie.pl: Czym właściwie jest niepłodność i jakie mogą być jej pierwsze objawy?
Dr n. med. Joannę Krzemieniewską, ginekolog i położnik: Niepłodność jest zmniejszeniem szansy na zajście w ciążę i w wielu przypadkach to choroba, którą można ją skutecznie leczyć.Para, która rozpoczyna współżycie seksualne w celu poczęcia dziecka, i po roku pomimo regularnych starań nie zachodzi w ciąży, musi zgłosić się do lekarza w celu zweryfikowania problemów.
A czy są jakieś takie fizyczne objawy, które powinny wzbudzić niepokój kobiety?
Najprostszym objawem do oceny niepłodności kobiet są nieregularnie występujące cykle miesiączkowe, które np. mogą pojawiać się nagle, a także dolegliwości dotyczące samych miesiączek, szczególnie pod postacią dużych bólów. Wówczas taka pacjentka musi się udać na wizytę do lekarza. Niekoniecznie musi być to ginekolog. Równie dobrze może być to lekarz pierwszego kontaktu.
Niepłodność dotyczy nie tylko kobiet!
Ale jakie są przyczyny niepłodności? Czy istnieją choroby albo schorzenia, które mogą doprowadzić do niepłodności?
Zacznijmy może nietypowo, czyli od mężczyzn. Należy podkreślić, że to wcale nie jest tak, że niepłodność dotyczy tylko kobiet. Bardzo ważnym aspektem przy ocenianiu męskiej niepłodności jest badanie nasienia. W przypadku męskiego czynnika niepłodności najczęstszymi przyczynami problemów są nieprawidłowości nasienia. M.in. takie jak zbyt mała liczba plemników, jak również ich nieprawidłowa ruchliwość lub także morfologia. Samo zbadanie nasienia nie określa bezpośrednio przyczyn niepłodności, jednak pomaga ono ocenić istnieje problem z płodnością czy nie. U kobiet zaś jeden na trzy przypadki występowania niepłodności wynika z zaburzeń hormonalnych. Warto zaznaczyć, że diagnozować należy jednocześnie mężczyznę i kobietę.
A czy palenie papierosów może skutkować niepłodnością?
Papierosy absolutnie są przeciwwskazane u osób, które starają się o potomstwo. U kobiet palących papierosy częściej pojawiają się także cykle bezowulacyjne, w trakcie których nie może dojść do naturalnego poczęcia dziecka. Negatywny wpływ ma także alkohol. Wpływa on negatywnie na płodność zarówno u kobiety jak i u mężczyzny. Alkoholizm zwiększa też ryzyko poronienia u kobiet.
In vitro już nie jest metodą nieznaną
Piotr Kaszuwara, Ann Asystent Zdrowia: Na czym polega proces in vitro? Jak wygląda procedura krok po kroku?
Dr n. med. Joannę Krzemieniewską, ginekolog i położnik: W dzisiejszych czasach in vitro już nie jest metodą nieznaną. To metoda, która polega na pozaustrojowym zapłodnieniu komórek jajowych. Implantacja zarodków ma miejsce w mniej więcej tym samym czasie, co w przypadku zapłodnienia naturalnego, czyli około 5-6 doby po owulacji. In vitro zalicza się do technik rozrodu wspomaganego medycznie.
In vitro składa się z kilku etapów. Metoda rozpoczyna się stymulacja hormonalna kobiety, po której wykonywana jest punkcja jajników. Następnie odbywa się zapłodnienie komórki jajowej w warunkach laboratoryjnych oraz transfer zarodków do jamy macicy. Rozwijające się zarodki, które nie zostaną wykorzystane w danej procedurze in vitro, poddaje się specjalnej technice mrożenia, Ma ona na celu zachowanie potencjału rozwojowego embrionów przez odpowiednio długi czas.
In vitro: to lekarz wybiera technikę
Często można usłyszeć, że procedura in vitro zajmuje bardzo dużo czasu. Potrzebna jest specjalna diagnostyka, badania…
Jak już wspominałam na początku pacjenci, którzy przychodzą do kliniki, są już częściowo przez innych lekarzy zdiagnozowani. Zwykle w czasie pierwszej wizyty w celu oceny stanu narządów rodnych pacjentki, lekarza bada kobietę, wykonując transwaginalne badanie USG. Należy też sprawdzić drożność jajowodów.
Bardzo ważnym elementem przygotowania kobiety do procedury in vitro jest stymulacja hormonalna. Jej celem właśnie jest zwiększenie liczby dojrzałych komórek jajowych.
Obecnie wyróżniamy aż cztery różnorodne metody zapłodnienia pozaustrojowego: IVF, ICSI, IMSI i MESA-ICSI. Czy przybliży nam Pani te tajemniczo brzmiące nazwy?
To są bardzo specjalistyczne nazwy. Pacjentki zgłaszając się do kliniki nie wiedzą o nazwach tych metod. Najbardziej popularną wśród nich jest metoda ICSI, czyli podanie jednego plemnika do jednej komórki, która wiąże się z największą skutecznością. Stosuje się ona, gdy u mężczyzny występują nieprawidłowe parametry nasienia. Embriolog wybiera wyselekcjonowany plemnik, oceniając jego jakość. Następnie podaje go do komórki jajowej. Już w laboratorium specjalista ocenia rozwój tego zarodka. Powszechnie w Invikcie podaje się do jamy macicy 5-dniowe zarodki – blastoocysty. Po 10 dniach po transferze robimy badanie Beta HCG, żeby ocenić czy pacjentka jest w ciąży.
Czyli o wyborze techniki decyduje klinika?
Tak, decyduje lekarz na podstawie przeprowadzonych badań.
In vitro: we Wrocławiu działa system dofinansowania
Jak Pani podkreślała, in vitro nie jest nową metodą, ale od niedawna uzyskała ona ogromną popularność, Z czym to się wiąże?
W 2010 r. twórcę techniki zapłodnienia in vitro uhonorowano nagrodą Nobla. Można powiedzieć, że był to taki przełomowy moment. W tym roku także mija 35 lat od pierwszego w historii poczęcia i narodzin dziecka z in vitro.
We Wrocławi działa też program dofinansowania. Pacjenci, którzy spełniają określone warunki, dostają dofinansowanie w wysokości 5tys. złotych na przeprowadzenie procedury.
Wiek kobiety to najważniejszy element w procesie leczenia niepłodności
A jak wiek wpływa na skuteczność in vitro? I czy wpływa?
Wiek kobiety to najważniejszy element w procesie leczenia niepłodności, ponieważ jest to czynnik, którego nie można zmodyfikować. Wiek stanowi barierę w zakresie możliwości zajścia w ciążę. Jednak trzeba zdawać sobie sprawę, że każdy organizm jest indywidualny – jedna kobieta może przestać miesiączkować w wieku 39 lat, inna – 52. Wszystko jest związane z programem genetycznym i z rezerwą jajnikową.
Odsetek zapłodnień u pacjentek starszych jest zdecydowanie mniejszy. Optymalnym jest wiek między 25 a 35 r.ż.
In vitro zawsze kończy się ciążą?
Niestety nie. Szansa na zajście w ciążę, pozyskanie dziecka i urodzenie go po metodzie in vitro jest w pierwszej kolejności uzależniona przede wszystkim od wieku. Im młodsza kobieta, tym większa szansa na to, że procedura zakończy się sukcesem. Na pewno im szybciej para zdecyduje się na rozpoczęcie procedury kwalifikującej do zapłodnienia pozaustrojowego, tym większa jest szansa na powodzenie tej metody. Bardzo ważny jest też czynnik immunologiczny. Poza tym olbrzymie znaczenie dla powodzenia leczenia niepłodności ma styl życia, dieta oraz ilość stresu.
Opracowała: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia, na podst. Klubu Dyskusyjnego Ann: Dr Joanna Krzemieniewska: Zapłodnienie in vitro
Czytaj więcej w Ann: