Lęk, wahania nastroju, zaburzenia snu i dezorientacja, które pojawiają się wraz z nadejściem wieczora, to główne objawy zespołu zachodzącego słońca. Objawy nie tylko są uciążliwe dla chorego i jego bliskich, ale mogą też mieć poważne konsekwencje zdrowotne. Gdzie szukać pomocy, gdy podejrzewamy u seniora syndrom zachodzącego słońca? Czy da się go wyleczyć?
Zespół zachodzącego słońca: objawy
Syndrom zachodzącego słońca to zespół objawów, które występują głównie u osób starszych. Charakteryzują się pojawianiem się objawów w określonych porach dnia, zazwyczaj późnym popołudniem, wieczorem lub w nocy. Uciążliwe symptomy są trudne do zniesienia zarówno dla osoby doświadczającej zespołu, jak i dla jej opiekunów.
Najczęściej występujące objawy, mogące świadczyć o zespole zachodzącego słońca to:
- dezorientacja – osoba dotknięta tym zespołem może być nieświadoma swojej tożsamości, miejsca pobytu lub nie rozpoznawać osób ze swojego otoczenia
- lęk i niepokój
- pobudzenie lub przeciwnie, spowolnienie
- irytacja i agresja, które mogą być skierowane nawet w stronę opiekunów czy domowników
- wahania nastroju
- trudności z wypowiadaniem się i zaburzenia toku myślenia
- omamy wzrokowe
- zaburzenia rytmu snu, w tym problemy z zasypianiem oraz częste budzenie się w nocy
- drżenia kończyn.
Objawy zazwyczaj ustępują w ciągu dnia i wracają wieczorami.
Czytaj także: Poradnik Ann: Zaburzenia rytmu snu i przyczyny bezsenności. Jak sobie z nimi radzić? [AUDIO]
Przyczyny zespołu nie są jednoznaczne
Przyczyna wystąpienia objawów nie jest do końca znana. Przypuszcza się, że do powstania zespołu przyczyniają się procesy neurodegeneracji, czyli uszkadzania komórek układu nerwowego.
Jako czynniki zwiększające ryzyko takich zmian wymienia się m.in. małą ekspozycję na światło naturalne (mało czasu spędzanego na dworze, większą aktywność wieczorami), stres, zmniejszenie zainteresowania ze strony bliskich.
Konsekwencje zespołu zachodzącego słońca
Zespół zachodzącego słońca wymaga interwencji ze strony bliskich, opiekunów oraz lekarzy. Jest to tak istotne, ponieważ nieleczony syndrom może mieć poważne konsekwencje dla pacjenta.
Jedną z nich jest niebezpieczeństwo wyrządzenia krzywdy sobie lub innym, które wynika z agresji i pobudzenia. Ponieważ senior ma problemy ze snem, grozi mu niewyspanie i związane z tym rozdrażnienie oraz brak energii w ciągu dnia, co utrudnia rehabilitację. Dezorientacja może doprowadzić do sytuacji, w której senior opuści miejsce zamieszkania i nie będzie pamiętał drogi powrotnej.
Tak naprawdę każdy objaw składający się na zespół zachodzącego słońca, stanowi zagrożenie dla zdrowia seniora, dla bezpieczeństwa jego bliskich i dla zachowania dobrych relacji międzyludzkich.
W leczeniu ważne jest wsparcie bliskich
W zapobieganiu objawom choroby najważniejsze są działania niefarmakologiczne. Wśród nich stawia się przede wszystkim na uporządkowanie rytmu dobowego u seniora. Ważne jest:
- mobilizowanie chorego do większych aktywności w godzinach rannych i popołudniowych
- ustabilizowanie planu dnia (stałe pory posiłków, spacerów, pójścia do łóżka)
- dbanie o spokojne i wyciszone miejsce odpoczynku nocnego
- minimalizowanie ilości i długości drzemek w ciągu dnia
- zadbanie o odpowiednią dietę, ograniczenie cukrów prostych, alkoholu i innych używek oraz napojów pobudzających, takich jak kawa
- troska o bezpieczeństwo chorej osoby
- ograniczenie źródeł stresu.
Jeśli działania niefarmakologiczne okazują się niewystarczające, zaleca się konsultację z lekarzem psychiatrą w celu ustalenia dalszego leczenia, w tym wdrożenia farmakoterapii. W przypadku trudności z dostosowaniem się do choroby, pomocna może okazać się także konsultacja z psychologiem.
Autorka: Sara Gawrońska, Ann Asystent Zdrowia
*Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej artykułów na temat zdrowia w Ann: