Zapalenie spojówek to dość powszechnie występująca choroba okulistyczna, która polega na zapaleniu błony śluzowej powieki. Choroba może mieć podłoże bakteryjne, wirusowe, alergiczne albo grzybicze. Jak się objawia zapalenie spojówek? Czy zawsze musimy zgłosić się do okulisty? Jak przebiega leczenie oraz czy możemy zapobiec zapaleniu?
Według statystyk, każdy z nas chociaż raz w życiu doświadczy zapalenia spojówek.
Zapalenie spojówek: co to za choroba i jakie są jej objawy?
Zapalenie spojówek jest jednym z najczęstszych schorzeń okulistycznych. Rozwija się ono w obrębie spojówki, czyli cienkiej błony śluzowej, pokrywającej przednią powierzchnię oka oraz wewnętrzną stronę powiek. Choroba może mieć podłoże infekcyjne lub nieinfekcyjne. Czasem zapalenie spojówek towarzyszy innym schorzeniom górnych dróg oddechowych. W zależności od tego, co wywołało stan zapalny wyróżniamy: bakteryjne zapalenie spojówek, grzybicze zapalenie spojówek, a także wirusowe oraz alergiczne zapalenie spojówek. Ponadto stan zapalny może być wywołany przez zespół suchego oka. Dużą grupę pacjentów z zapaleniem spojówek stanowią właśnie osoby z zapaleniem alergicznym. U tych chorych typowo występuje świąd, często także obrzęk powiek, intensywne łzawienie i zaczerwienienie. Wyróżniamy ostre i przewlekłe zapalenie spojówek. W zapaleniu ostrym objawy zazwyczaj pojawiają się nagle oraz występują z dużym nasileniem. W przypadku zaś zapalenia przewlekłego dolegliwości dość często utrzymują się o wiele dłużej, jednakże nie są tak dotkliwe.
– Zapalenie spojówek objawia się łzawieniem, pieczeniem i tzw. czerwonym okiem, czyli zaczerwienieniem spojówek. Także charakterystycznym objawem jest wydzielina. Może to być wydzielina ropna, albo śluzowa, albo wodnista. Wszystko zależy od patogenu, który wywołuje zapalenie. Warto zaznaczyć, że objawy zapalenia spojówki w postaci: światłowstrętu, zwężenia szpary powiekowej i łzawienia tworzą tzw. triadę irytacyjną. Jeśli zauważamy u siebie objawy, zalecam zgłoszenie się do okulisty, ponieważ jako pacjenci nie jesteśmy w stanie do końca ocenić, czy jest to zapalenie spojówek, czy na przykład zapalenie rogówki, które w początkowej fazie może przebiegać podobnie, czy też w worku ocznym występuje ciało obce. Tylko okulista może postawić odpowiednią diagnozę i zaplanować skuteczne leczenie – mówi prof. Robert Rejdak, kierownik Katedry Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej SPSK 1 Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Zapalenie spojówek: diagnoza i leczenie
W celu ustalenia rodzaju zapalenia, lekarzowi najczęściej wystarczy rozmowa z pacjentem i oględziny oka za pomocą lampy szczelinowej. W niektórych przypadkach potrzebne jest pobranie wydzieliny na posiew czy testy na wydzielanie łez – test Schirmera lub też test stabilności łez. Zapalenie spojówek w początkowej fazie zaleca się leczyć kroplami do oczu.
– Sposób leczenia zapalenia spojówek zależy od patogenu, który spowodował chorobę. Jeśli zapalenie ma przebieg łagodny, wówczas stosujemy krople do oczu. Natomiast jeśli chodzi o bardziej nasilone objawy, wtedy stosujemy leki. W przypadku zapalenia o podłożu alergicznym zaleczamy również przemywanie oka solą fizjologiczną. Ulgę mogą przynieść też stosowane przez pacjenta leki przeciwhistaminowe oraz przeciwzapalne. Bakteryjne zapalenie spojówek należy zaś leczyć antybiotykami w postaci maści, kropli czy tabletek. Przy odpowiednio dobranym leczeniu, objawy choroby ustępują już po kilku dniach. Cały proces leczenia trwa zazwyczaj 7-10 dni. Jednakże należy podkreślić, że alergiczne zapalenie spojówek dość często ma charakter nawrotowy – zaznacza prof. Robert Rejdak.
Zapalenie spojówek a soczewki
Osoby noszące soczewki kontaktowe są bardziej narażone na pojawienie się infekcji oka, szczególnie zapalenie spojówek. Może ono być wywołane przez złe dopasowanie soczewki oraz jej zbyt długie noszenie. W przypadku wirusowego zapalenia spojówek, zakładając soczewki, bakterie znajdujące się w oku przeniosą się również na powierzchnię naszej soczewki. Oznacza to, że po zdjęciu soczewki i włożeniu jej do pojemniczka, przeniesiemy bakterie także i do jego wnętrza. A więc każdorazowo będzimy zakażać oko.
– Odradzam całkowicie w tym okresie używanie soczewek kontaktowych. Soczewka w takim przypadku ma działanie drażniące, przedłuża gojenie, a jeszcze dodatkowo musimy zawsze zdiagnozować czy nie jest zagrożona rogówka. Warto podkreślić, że osoby, które noszą soczewki, są szczególnie narażone na tę chorobę. Chcę również przypomnieć główne zasady stosowania soczewek kontaktowych. Przede wszystkim nie śpimy w soczewkach, całkowicie odradzamy też kąpiele, a najlepiej to po przyjściu do domu zmienić soczewki na okulary – apeluje okulista.
Czy możemy zapobiec chorobie?
W zapaleniu spojówek oprócz leczenia, istotne jest również zapobieganie. Żeby uniknąć zapalenia należy starannie dbać o higienę oczu.
– Zapalenie spojówek możemy zaliczyć do chorób brudnych rąk, a więc higiena jest bardzo ważna. Jeśli widzimy, że w naszym otoczeniu ktoś ma zapalenie spojówek, to wówczas starajmy się ograniczać kontakt z osobą chorą, nie używajmy tych samych przedmiotów, co osoba chora. Kobiety muszą pamiętać też, żeby nie pożyczać kosmetyków ani przyrządów do makijażu – mówi prof. Robert Rejdak, kierownik Katedry Okulistyki Ogólnej i Dziecięcej SPSK 1 Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia