Cofanie się jąder, czyli inaczej mówiąc – jądra wędrujące, to częsta dolegliwość występująca u dzieci i młodych mężczyzn. Objawia się ona tym, że jądra poruszają się poza swoją pierwotną pozycją w mosznie, a czasami wręcz znikają z niej całkowicie. Jakie są przyczyny takiego stanu oraz jak często się pojawia? Czy może to wpływać na płodność w przyszłości? Przeczytaj i dowiedz się z Ann!
Według rozmaitych statystyk jądra niewyczuwalne stwierdza się u 5–28% chłopców z niezstąpionymi jądrami.
Wędrujące jądra: co to za dolegliwość oraz jakie daje objawy?
Wędrujące jądro to rodzaj wady rozwojowej nazywanej wnętrostwem, którą można stwierdzić u noworodków. Polega ona na niezstąpieniu jądra do moszny, w wyniku czego jądro pozostaje w jamie brzusznej lub w kanale pachwinowym. Ta wada występuje zwykle u około 4 proc. noworodków płci męskiej.
Objawy wędrujących jąder zwykle nie są widoczne na zewnątrz i nie przynoszą bólu ani dyskomfortu. Zazwyczaj jądro samo wędruje do moszny około trzeciego miesiąca życia. Jeśli jednak po tym czasie jądro nadal pozostaje w jamie brzusznej, warto udać się do specjalisty, takiego jak urolog dziecięcy.
– Jądra wędrujące są stanem fizjologicznym, który dotyka około połowy chłopców w różnym okresie życia. Ta fizjologiczna cecha polega na tym, że jądra nie osiągają od razu swojego docelowego miejsca w worku mosznowym, lecz najpierw przemieszczają się z jamy brzusznej lub kanału pachwinowego do moszny. Zazwyczaj proces ten kończy się przed urodzeniem lub w pierwszych miesiącach życia. Jednak u niektórych chłopców jądra zstępują później, co może prowadzić do tzw. niezstąpienia jądra, czyli sytuacji, gdy jądro pozostaje w jamie brzusznej lub w kanale pachwinowym zamiast osiągnąć docelowe miejsce w mosznie.
Jest to wada rozwojowa, która może być stwierdzona u noworodków i w niektórych przypadkach może wymagać leczenia operacyjnego. Warto też wskazać, że wędrujące jądro u dorosłego to rzadki przypadek. Może się zdarzyć w czasie wielkiego wysiłku fizycznego lub w czasie wzwodu. Są to jednak sporadyczne przypadki – tłumaczy prof. dr hab. n. med. Paweł Nachulewicz, chirurg i urolog dziecięcy, Kierownik Oddziału Chirurgii i Traumatologii Dziecięcej w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Lublinie.
Wędrujące jądra najczęściej występują u wcześniaków
Wędrujące jądra u dzieci najczęściej występują u wcześniaków o niskiej masie urodzeniowej oraz u dzieci z niedojrzałością jąder. Innymi przyczynami są nieprawidłowa budowa jądrowodu oraz urazy mechaniczne. Dodatkowo, cofanie się jądra może wynikać z nadmiernej aktywności mięśnia dźwigacza jądra. Sprzyja temu również niewielki rozmiar jądra, który mieści się w kanale pachwinowym.
– Przyczyny tej wady nie są do końca znane, ale uważa się, że mogą mieć związek z reaktywnością mięśni powrózka nasiennego i mięśnia jądra. Wędrujące jądro jest częściej spotykane u dzieci urodzonych przedwcześnie, z niską wagą urodzeniową. Zaburzenia hormonalne u matki w okresie ciąży również mogą być przyczyną tego stanu – zaznacza specjalista.
Wędrujące jądra są groźne dla zdrowia?
Wędrujące jądra zwykle nie są groźne dla zdrowia dziecka. Jednakże, mogą wystąpić pewne powikłania, takie jak: większe ryzyko skrętu jądra oraz wysokie ryzyko raka jądra. Warto podkreślić, że zwiększone ryzyko skrętu jądra jest jednym z najczęstszych powikłań wędrujących jąder. Skręt jądra jest stanem nagłym, który może prowadzić do utraty jądra.
– W przypadku wędrujących jąder, tylko około 1 na 1000 chłopców potrzebuje leczenia operacyjnego w przyszłości. Z kolei pacjenci, u których wystąpiło wnętrostwo w okresie dorosłym, nie wykazują różnic w czynności hormonalnej i seksualnej w porównaniu do pacjentów, u których jądra zstąpiły do moszny. Mimo to, jądra wędrujące powinny być regularnie badane, ponieważ w niektórych przypadkach powrózek nasienny może być zbyt krótki, co może wymagać interwencji chirurgicznej, aby przenieść jądro do worka mosznowego. Ogólnie rzecz biorąc, wnętrostwo nie stanowi poważnego zagrożenia dla zdrowia, ale w niektórych przypadkach wymaga leczenia – wyjaśnia prof. dr hab. n. med. Paweł Nachulewicz.
Cofanie się jąder: diagnoza i leczenie
Diagnozowanie wędrujących jąder u dzieci polega na badaniu fizykalnym, podczas którego lekarz może zauważyć nieobecność jądra w mosznie lub jego obecność w kanale pachwinowym. Dodatkowo, wykonuje się również badanie ultrasonograficzne, które pozwala na wizualizację jąder w jamie brzusznej lub kanale pachwinowym.
U chłopców, u których jądra zstąpiły do moszny na stałe i prawidłowo się rozwijają, nie wymaga się żadnego leczenia. Jednakże, w przypadku gdy występują zaburzenia funkcji lub budowy układu moczowo-płciowego, konieczne jest podjęcie leczenia. Leczenie to może polegać na interwencji operacyjnej lub hormonalnej, w zależności od przyczyny i stopnia zaawansowania choroby. Metoda chirurgiczna, zwana orchiopexią, polega na przeniesieniu jądra z jego położenia pierwotnego do moszny i umocowaniu go tam, aby zapobiec ponownemu cofaniu się. Zabieg ten przeprowadza urolog dziecięcy w znieczuleniu ogólnym.
Warto pamiętać, że regularne badania przez lekarza pediatrę pozwalają na wcześniejsze wykrycie wędrujących jąder i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Autorka: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia
*Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.