Czy małe dziecko może spożywać oliwę z oliwek? Okazuje się, że tak! Oliwa, masło czy ryby to najlepsze tłuszcze dla najmłodszych. Są one ważnym elementem diety zarówno młodszych, jak i starszych dzieci. Dzięki tłuszczom prawidłowo rozwija się układ nerwowy, a nawet narząd wzroku. Jakie jeszcze role pełni tłuszcz w diecie dziecka? Dlaczego chłopcy powinni jeść więcej tłuszczu niż dziewczęta? Między innymi o tym rozmawiamy z dietetyczką mgr inż. Kamilą Dulębą-Dziębowską.
Tłuszcz w diecie dziecka jako źródło energii
Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia: Jaką rolę pełni tłuszcz w diecie dziecka?
mgr inż. Kamila Dulęba – Dziębowska: Rola tłuszczu w diecie dzieci jest różna. Tłuszcz stanowi zarówno materiał zapasowy, jak i jest źródłem energii. Tłuszcz, który jest gromadzony w komórkach tkanki tłuszczowej w formie tzw. trójglicerydów, może być w razie potrzeby wydatkowany na tą energię np. przy zwiększonym zapotrzebowaniu dziecka na energię pod wpływem długotrwałego wysiłku fizycznego. Komórki tkanki tłuszczowej uwalniają wtedy tzw. kwasy tłuszczowe do krwi.
Wspomniane trójglicerydy stanowią materiał zapasowy, natomiast materiałem energetycznym są właśnie kwasy tłuszczowe, które organizm wykorzystuje w procesie przemian biochemicznych. W zależności od tego, jaki jest wiek dziecka, może być nagromadzona odpowiednia ilość komórek tłuszczowych, które wypełniają się tłuszczem. Jeśli dziecko jest przekarmione, to komórki tłuszczowe będą w dużym stopniu wypełnione tłuszczem i pojawi się tkanka tłuszczowa. Dlatego nie należy przekarmiać dziecka, bo prowadzi to do otyłości.
Zwiększona sytość
Jeżeli chodzi o pozostałe role, to tłuszcz z pewnością polepsza smak potraw, np. oliwa z oliwek dodana do sałaty. Oczywiście pod warunkiem, że dziecko jest przyzwyczajone do tego typu tłuszczów. Kolejnym przykładem jest jajecznica z masłem czy spaghetti z dodatkiem oliwy.
Tłuszcz daje również większą sytość niż białko czy węglowodany, ponieważ ma więcej energii w jednym gramie – około 9 kcal. Kolejną ważna rola jest przyswajalność witamin. W tłuszczu rozpuszczają się witaminy A, D, E, K, a jego dodatek do potraw zwiększa ich biodostępność, czyli przyswajalność.
Warto wspomnieć, że istnieją także wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które są niezbędne do rozwoju ośrodkowego układu nerwowego. Potrzebujemy ich także do rozwoju prawidłowego procesu widzenia i do powstania tzw. hormonów tkankowych. Bardzo ważny jest kwas tłuszczowy DHA, będący jednym z rodzajów kwasów Omega 3, który jest składnikiem błon komórkowych.
Chłopcy potrzebują więcej tłuszczu
Jakie jest zapotrzebowanie na tłuszcz u dzieci w poszczególnych grupach wiekowych? Czy chłopcy potrzebują tego tłuszczu więcej niż dziewczęta?
Zapotrzebowanie na tłuszcz jest różne, w zależności od wieku i płci – chłopcy potrzebują więcej tłuszczu niż dziewczęta. Kiedy następują skoki rozwojowe, to wtedy ogólnie więcej energii i zarazem tłuszczu jest potrzebne. Zapotrzebowanie na tłuszcz zależy także od wagi dziecka, od wysiłku fizycznego, a nawet od pory roku. Kiedy jest zimniej, a dodatkowo pojawia się większy wysiłek fizyczny np. w zamkniętym obiekcie, to zapotrzebowanie na tłuszcz wzrasta.
Zapotrzebowanie na tłuszcz u dzieci w wieku od 4 do 6 lat wynosi średnio około 51 gramów na dzień. Jeśli chodzi o dzieci w wieku od 7 do 9 lat, to zapotrzebowanie jest większe i wynosi średnio około 65 gramów na dzień. Chłopcy w wieku 10-12 lat potrzebują od 80 gramów tłuszczu na dzień, natomiast dziewczęta od 70 gramów na dzień. Oczywiście są to ogólne wartości, a dokładna ilość jest kwestią indywidualną.
Tłuszcz w diecie dziecka – widoczny i ukryty
Jakie tłuszcze powinny znaleźć się w diecie dziecka? W jakiej formie mogą być spożywane?
Tłuszcze w żywności może być widoczny albo ukryty. Tłuszcz, który jest dla nas widoczny, to jest na przykład masło, smalec, oliwa czy inne oleje roślinne. Natomiast tłuszcz, którego nie możemy zobaczyć, a jest on korzystny dla organizmu dziecka, to tłuszcz występujący np. w żółtku jaja czy orzechach. Warto wspomnieć, że smak np. oliwy z oliwek jest specyficzny i warto przyzwyczaić dziecko, ponieważ jest to tłuszcz bardzo korzystny dla naszego organizmu. Dotyczy to również masła, które m.in. ze względu na dobre źródło witaminy A powinno znaleźć się w menu dziecka.
Czytaj także: Warto wiedzieć z Ann: Orzechy i ich zdrowotna moc
To, czy tłuszcz jest bezpieczny czy nie, zależy od tego, jak zmienia się jego konsystencja. Tłuszcze, które możemy włożyć do lodówki i zmienią konsystencję – np. oliwa z pierwszego tłoczenia czy masło – są bezpieczne. Natomiast tłuszczów, które nie zmienią konsystencji, dziecko powinno spożywać jak najmniej. Ważne są właściwości tłuszczów – czy są one bardziej prozapalny czy przeciwzapalne. Np. wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które z jednej strony działają przeciwzapalnie, poddane wysokiej temperaturze albo spożywane w dużych ilościach, mogą działać prozapalnie i być toksyczne dla organizmu.
Ryby ważnym elementem diety
Dobrym tłuszczem jako źródłem kwasu tłuszczowego DHA są ryby, które mogą być spożywane od jednego do dwóch razy w tygodniu. Lepsze są małe ryby, które mają mniej metali ciężkich. Bardzo dobrym tłuszczem dla dzieci są też orzechy.
Wartościowym i lekkostrawnym tłuszczem dla dziecka jest także masło. Czasem, jeśli nawet dziecko chce jeść łyżeczką masło, to nie zabraniajmy mu. Dzieci mają swoje fizjologiczne, zdrowe instynkty. Organizm dziecka wiem, czego w tym momencie potrzebuje.
W jakiej formie spożywać ryby?
Najlepiej by było, żeby ryby były pieczone lub gotowane. Nie każdemu dziecku będzie to jednak smakować, jeśli nie jest przyzwyczajone. Natomiast jeśli dwa razy w tygodniu ryba będzie smażona, to też się nic nie stanie. Starajmy się jednak unikać smażenia.
A jak zachęcić dziecko do jedzenia ryb i ogólnie tłuszczów?
Niestety nie jest to łatwe. Jeśli chodzi o ryby, to dzieci niekoniecznie lubią np. śledzie. Ryb jednak nie potrzeba jeść w dużych ilościach – wystarczy raz czy dwa razy w tygodniu. Natomiast jeśli dziecko nie chce jeść, nie lubi, to nie zmuszajmy. Warto wtedy pamiętać, żeby uzupełniać kwasy tłuszczowe DHA z dobrej jakości certyfikowanego tranu. Ponadto tłuszcz w formie masła czy oliwy dobrze smakuje w połączeniu z warzywami, jako dodatek do kasz czy makaronu.
Autorka: Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej ciekawych materiałów w Ann: