Ukąszenia jadowitych zwierząt, wścieklizna, tężec – to tylko niektóre choroby, które mogą być leczone za pomocą surowicy odpornościowej. Seroterapia jest dość powszechnie stosowaną metodą leczniczą. Czym jest surowica odpornościowa? Przy jakich jeszcze chorobach może być wykorzystana seroterapia? Czy taka metoda leczenia jest zawsze skuteczna i czy może być zastosowana u każdego pacjenta? Dowiedz się z Ann!
Surowica odpornościowa: czym jest?
Surowica jest częścią osocza, która zawiera dużą dawkę przeciwciał otrzymywanych w wyniku naturalnego lub sztucznego uodporniania określonym antygenem. Mówiąc prościej surowicę otrzymuje się z krwi człowieka lub ewentualnie zwierzęcia, któremu najpierw podaje się szczepionkę, w efekcie czego jego organizm produkuje specyficzne przeciwciała. Surowica odpornościowa jest podawana osobom zakażonym tuż po zakażeniu w celu zwalczania choroby czy infekcji.
Surowica ma kolor jasnożółty, a powstaje po odwirowaniu krwinek. W jej skład oprócz wody wchodzi białko, przeciwciała, sole mineralne oraz cząsteczki nieorganiczne. Jej objętość w ciele człowieka stanowi około 3,5 litra.
Warto zaznaczyć, że głównym celem szczepionki z surowicy jest przeciwdziałanie chorobie, jednakże szczepionkę podaje się osobie zdrowej, by sama mogła wytworzyć przeciwciała i w rezultacie – uniknąć choroby. Surowica odpornościowa działa szybciej niż szczepionka, ale jej efekt jest krótkotrwały – średnio do 2 tygodni. Przy podaniu surowicy uzyskuje się odporność bierną, zaś przy podaniu szczepionki – odporność czynną. Nawet jednorazowe podanie szczepionki wywołuje reakcję immunologiczną organizmu, dzięki czemu człowiek uzyskuje odporność – na jakiś czas lub na całe życie.
Seroterapia, czyli kiedy stosujemy surowicę?
Seroterapią nazywa się metoda leczenia polegająca na podaniu surowicy odpornościowej. Jest ona wskazana, gdy organizm pacjenta nie może samodzielnie zwalczyć choroby lub gdy zagrażająca zdrowiu pacjenta choroba postępuje w bardzo szybkim tempie.
Leczenie chorób zakaźnych za pomocą surowic odpornościowych jest zjawiskiem dość powszechnym. Choroby, jakie leczy się surowicami odpornościowymi, to przede wszystkim infekcje, ale także dolegliwości wywołane toksynami drobnoustrojów. Zaliczamy do nich:
- odrę;
- tężec;
- błonnicę;
- botulizm (inaczej nazywany zatruciem jadem kiełbasianym);
- wściekliznę;
- intoksykację jadem żmii;
- zgorzel gazową (gangrena).
Ponadto wyizolowane białko surowicy ludzkiej stosuje się przy hipowolemii, niedoborze białek, przeciwciał oraz albumin (głównego białka osocza). Ekspert od surowicy krwi nazywa się serologiem.
Surowica lipemiczna
Surowica lipemiczna jest powiązana z zaburzeniami gospodarki lipidowej. Ten rodzaj surowicy oznacza, że osoba ma podwyższony poziom trójglicerydów lub cholesterolu. Ich nadmierna ilość powoduje zmiany właściwości surowicy krwi, w tym m.in. jej kolor i gęstość. Osocze krwi jest mętne, o białawym lub mlecznym zabarwieniu.
Na lipemię surowicy najczęściej narażone są osoby otyłe i lubiące spożywać zbyt dużo tłustych pokarmów. Inną przyczyną surowicy lipemicznej mogą być choroby, takie jak: cukrzyca, choroba alkoholowa, przewlekłe choroby nerek i trzustki, niedoczynność tarczycy oraz choroby wątroby.
Należy zaznaczyć, że surowica lipemiczna czasem jest wykrywana u osób, które przed badaniem krwi spożyły tłusty posiłek.
Surowica odpornościowa: działania niepożądane
Jak i każda metoda leczenia, seroterapia nie jest wolna od powikłań. Niekiedy wstrzyknięcie surowicy do organizmu może zakończyć się reakcją alergiczną, prowadzącą nawet do wstrząsu anafilaktycznego. Dlatego preparat podaje się wyłącznie wtedy, gdy zachodzi taka konieczność.
Uwaga! Leczenie surowicą odbywa się tylko i wyłącznie pod okiem specjalisty! Nie w każdym przypadku taka terapia może być zastosowana. O jej wprowadzeniu decyduje lekarz na podstawie wywiadu, stanu zdrowia oraz historii choroby pacjenta.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia