Odżywianie na surowo brzmi zdrowo. Jedzenie surowych warzyw i owoców, eliminacja przetworzonej żywności. Tymczasem, jej długotrwałe stosowanie stanowi zagrożenie dla zdrowia. Na czym polega surowa dieta? Zasady oraz mocne i słabe strony tego modelu odżywiania przedstawia w Ann dietetyczka, Magdalena Gregorowicz.
Sara Gawrońska, Ann Asystent Zdrowia: Na popularności zyskują ostatnio diety oparte o odżywianie na surowo. Na czym one polegają?
Magdalena Gregorowicz, dietetyczka: Sama nazwa tego rodzaju diet pochodzi z języka angielskiego – “raw diet”, co oznacza “dietę surową”. Tego rodzaju sposób odżywiania polega na spożywaniu produktów nieprzetworzonych, nie poddanych żadnej obróbce – ani podgrzewaniu, ani chłodzeniu. Dieta raw jest zbliżona do diety wegańskiej, która opiera się na spożywaniu jedynie produktów pochodzenia roślinnego, ale przez eliminację jakiejkolwiek obróbki cieplnej, jest dietą zdecydowanie bardziej rygorystyczną. Istnieją też odmiany diety surowej, w której dopuszczalne jest spożywanie surowego nabiału czy mięsa, ale są zdecydowanie mniej popularne.
Czy surowa dieta jest zdrowa? Bilans zysków i strat
Czy jedzenie na surowo to dobry wybór?
Istnieją zalety tego typu diet. Przede wszystkim, wraz z rezygnacją ze spożywania produktów poddanych obróbce, rezygnujemy z produktów o wysokim stopniu przetworzenia, czyli bogatych w tłuszcze trans i cukry proste. Jest to zatem korzystne, ze względu na obniżenie poziomu cholesterolu we krwi i uregulowanie glikemii.
Dodatkowo tego typu dieta wiąże się najczęściej z dużo większym spożyciem warzyw, owoców, nasion czy orzechów. Jeśli ktoś nie spożywał ich przed rozpoczęciem tej diety w odpowiednich ilościach, to taka zmiana może okazać dla niego korzystna. Zwłaszcza, że warzywa i owoce, których nie poddajemy żadnej obróbce, nie tracą też witamin. Z kolei spożycie nasion i orzechów dostarcza organizmowi nienasyconych kwasów tłuszczowych, wpływających na szereg procesów zachodzących w organizmie.
Ale moim zdaniem nie są to na tyle duże korzyści, żeby rozpoczynać dietę raw. Wszystkie wymienione przeze mnie przed chwilą zachowania żywieniowe można przecież wprowadzić, nie rezygnując z obróbki termicznej pożywienia. Myślę, że dużo ważniejsze jest pochylenie się nad wadami tego typu diet, bo ich jest naprawdę sporo…
Surowa dieta może być niebezpieczna
Wydawałoby się, że dieta oparta na owocach, warzywach i nieprzetworzonej żywności może być zdrowa. Zatem, jakie są główne wady surowych diet?
Największą wadą tego typu diet jest ogromne ryzyko niedoborów żywieniowych. Dieta surowa w pewien sposób “narzuca” spożywanie produktów niskokalorycznych. Surowe owoce i warzywa nie dostarczają zbyt wiele kilokalorii. Musiałyby być dostarczane w ogromnych ilościach, żeby móc pokryć zapotrzebowanie organizmu na energię. To z kolei niesie za sobą wysokie ryzyko dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, tj. ból brzucha, wzdęcia czy biegunki.
Dieta raw stwarza też zagrożenie niedoboru białka. W diecie opartej o spożywanie produktów roślinnych głównym jego źródłem są strączki. W przypadku diety surowej ich spożycie jest niemalże niemożliwe, bo nasiona roślin strączkowych wymagają obróbki cieplnej przed spożyciem. Spożywanie surowego nabiału nie jest tutaj dobrym rozwiązaniem problemu – nabiał nie poddany obróbce może szybko ulec zanieczyszczeniu mikrobiologicznemu i wyrządzić organizmowi więcej szkody niż korzyści. Z kolei spożywanie surowego mięsa, niepoddanego żadnej obróbce cieplnej, może zawierać szkodliwe dla organizmu szczepy bakterii, m.in. Salmonellę Listerię, Campylobacter i Escherichia coli.
Problemem może być również niewystarczające spożycie tłuszczu – to może się okazać niebezpieczne zwłaszcza dla kobiet i zaburzyć u nich pracę układu hormonalnego.
Dodatkowo, diety surowe kojarzą nam się z dużym spożyciem warzyw i owoców, więc wydawać by się mogło, że wszystkie witaminy również są w takiej diecie dostarczane, jednak nie jest to prawda. Problem będzie tu stanowić witamina B12 i witamina D. Nie mamy możliwości dostarczyć obu witamin w wystarczającej ilości z dietą roślinną. Weganie bardzo często suplementują obie witaminy, jednak zwolennicy diety surowej najczęściej uważają suplementację za nienaturalną i całkowicie z niej rezygnują.
Dodatkowo dieta surowa w naszym klimacie – zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym nie jest wskazana. Powinniśmy w tym czasie dbać o ogrzewanie naszego organizmu i dostarczać mu posiłków ciepłych, aby nie wychładzać organizmu.
Surowa dieta absolutnie nie dla ciężarnych, chorych i dzieci
Kto zdecydowanie nie powinien stosować takiej diety?
Przede wszystkim diety raw na pewno odradzam kobietom w ciąży, ze względu na ogromne ryzyko niedoborów pokarmowych. Tutaj dochodzi również kwestia większego zapotrzebowania kobiet ciężarnych na niektóre składniki żywności, m.in. żelazo. Nie dostarczymy go poprzez spożywanie mięsa, bo surowe mięso czy surowe ryby są kategorycznie w ciąży zabronione.
Czytaj także: Poradnik Ann: Co jeść przy niedoborze żelaza? [PODCAST]
Na pewno odradzałabym również takie diety osobom z chorobami układu pokarmowego, przede wszystkim z chorobami jelit, tj. SIBO, IBS czy dysbiozą jelitową. Diety raw opierają się zazwyczaj na wysokim spożyciu warzyw i owoców, a to może powodować u osób z tymi schorzeniami nasilenie ich dolegliwości ze strony układu pokarmowego, tj. wzdęć czy biegunek.
Kolejna grupa, której bym odradzała “surowe diety” to dzieci. Taka dieta byłaby dla nich niedoborowa i mogłaby zaburzyć ich wzrost i rozwój.
Nie idźmy na skróty. Lepszym wyborem jest zbilansowana dieta
Wiemy już, że stosowanie surowej diety może być niebezpieczne. A czy możemy czerpać inspirację z jakichś jej elementów?
Inspirację? Tylko częściowo. Sam zamysł ograniczenia produktów wysokoprzetworzonych i zwiększenie udziału warzyw, owoców i orzechów jest czymś, co my wręcz powinniśmy do naszej diety wprowadzić. Wybieranie produktów o jak najkrótszych składach to również coś, czym powinniśmy się kierować robiąc zakupy spożywcze.
Nie zapominajmy jednak, że diety raw, to diety eliminacyjne, a każda dieta eliminacyjna niesie za sobą ryzyko niedoborów. Jako dietetyk zawsze będę za dietą zbilansowaną, dopasowaną po prostu pod możliwości zdrowotne, ekonomiczne i społeczne człowieka. Inspirujmy się takimi dietami i wyciągajmy z
nich co dobre dla naszego zdrowia, ale nie idźmy na ślepo za wypowiedziami “ekspertów” i
miejmy w tym wszystkim własny rozum.
Autorka: Sara Gawrońska, Ann Asystent Zdrowia
*Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Zainteresował Cię nasz tekst? Czytaj więcej w bezpłatnej aplikacji Ann Asystent Zdrowia: