Polipy to łagodne uwypuklenia w nosie, pokrywające błonę śluzową. Nie są złośliwe, ale mogą prowadzić do nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak np. wyciek wydzieliny czy ciągłe uczucie zatkanego nosa. Jakie są przyczyny powstawania polipów nosa, główne objawy, a także skuteczne metody leczenia tego schorzenia?
Polipy nosa występują u około 4% populacji, ale istnieją grupy osób, które są bardziej narażone na ich wystąpienie. Wśród tych grup ryzyko jest większe u osób z astmą, zwłaszcza astmą aspirynową, alergicznym grzybiczym zapaleniem zatok, mukowiscydozą, zapaleniem naczyń oraz u osób, u których w wywiadzie rodzinnym stwierdzono występowanie polipów nosa. Warto podkreślić, że polipy nosa występują kilkukrotnie częściej u mężczyzn.
Polipy nosa: co to?
Polipy nosa to miękkie guzki, które tworzą się w jamie nosowej na skutek procesów zapalnych lub alergicznych. Mogą pojawić się jako pojedyncze zmiany lub w większej liczbie, pokrywając przewody nosowe i utrudniając prawidłową wentylację nosa. Choroba najczęściej dotyka dorosłych w wieku od 50. do 60. roku życia, głównie mężczyzn, rzadko występuje u dzieci. Choć polipy nosa same w sobie nie są groźne, mogą powodować niedrożność nosa, utratę węchu oraz dolegliwości bólowe związane z usuwaniem wydzieliny.
Do czynników sprzyjających powstawaniu polipów nosa zalicza się przede wszystkim:
- Predyspozycje genetyczne: Istnieje pewne dziedziczne podłoże dla polipów nosa, co oznacza, że pewne osoby mogą być bardziej podatne na ich rozwój ze względu na czynniki genetyczne.
- Przewlekłe procesy zapalne błony śluzowej nosa i zatok: Długotrwałe stany zapalne, takie jak przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok, mogą prowadzić do powstawania polipów. Reakcje alergiczne, infekcje i inne czynniki prowadzące do stanów zapalnych mogą przyczynić się do rozwoju polipów nosa.
- Zespół nieruchomych rzęsek: Zespół nieruchomych rzęsek to rzadka choroba genetyczna, która powoduje nieprawidłowe funkcjonowanie rzęsek w układzie oddechowym. Osoby z tym zespołem są bardziej podatne na rozwój polipów nosa.
Polipy nosa mogą pojawić się jako pojedyncze zmiany lub mieć charakter mnogi. W wielu przypadkach diagnozuje się występowanie polipów na obu stronach nosa.
Przyczyna formowania się polipów nie jest do końca znana, wiadomo natomiast, że u osób z polipami nosa występuje zmieniona odpowiedź układu immunologicznego na zakażenie w porównaniu z osobami zdrowymi. Warto też podkreślić, że zapalenie zatok z polipami nosa jest odrębną chorobą.
Jak się objawiają polipy nosa?
Niewielkie polipy nosa często są bezobjawowe i mogą pozostać niezauważone przez pacjenta. Jednak polipy o większych rozmiarach mogą powodować różnorodne objawy. Mogą występować:
- wycieki surowiczej lub ropnej treści z nosa,
- uczucie zatkania nosa,
- łzawienie,
- spływanie surowicy po tylnej ścianie gardła,
- utrata węchu i upośledzenie smaku.
- uczucie ucisku u nasady nosa,
- bóle głowy związane z zablokowaniem naturalnych ujść zatok,
- bóle zębów
- oraz chrapanie.
Polipy nosa mogą również przyczyniać się do nawracających infekcji górnych dróg oddechowych, ponieważ utrudniają przepływ powietrza przez nos i opróżnianie zatok.
Gdy polipy nosa blokują przewody nosowe, istnieje ryzyko rozwoju infekcji zatok. Osoby z zaawansowanymi przypadkami polipów nosa mogą faktycznie zauważać obecność tych polipów w swoich nozdrzach. Polipy nosa mają charakterystyczny wygląd – są lśniące, półprzezroczyste i mają szary kolor, przypominający grudki przezroczystej żelatyny.
Jeśli polipy nosa utrzymują się przez długi czas, mogą one przyczynić się do poszerzenia grzbietu nosa, co zaś może wpływać na percepcję odległości między oczami chorego. W rezultacie oczy mogą wydawać się bardziej oddalone od siebie.
Warto jednak pamiętać, że każdy przypadek polipów nosa może mieć różne objawy i przebieg. Konsultacja z lekarzem specjalistą jest niezbędna dla odpowiedniej oceny, diagnozy i leczenia polipów nosa.
Polipy nosa: diagnostyka
Diagnoza polipów nosa jest ustalana przez lekarza na podstawie dokładnego badania laryngologicznego oraz ewentualnych badań dodatkowych. W przypadku polipów o większych rozmiarach, mogą one być widoczne podczas rynoskopii przedniej. Mają one gładką strukturę, kolor białawoszary lub białawożółtawy, są podatne na ucisk i mogą się poruszać. Najczęściej występują w przewodzie nosowym środkowym lub w okolicy nozdrzy tylnych.
Dodatkowe badania obrazowe, takie jak fiberoskopia, tomografia komputerowa lub rezonans magnetyczny, mogą być również przeprowadzane w celu dokładnej lokalizacji polipów. Pomagają one w wyborze odpowiedniej metody leczenia.
Jeśli istnieje podejrzenie, że polipy nosa mają alergiczną etiologię, konieczne może być przeprowadzenie dodatkowej diagnostyki w kierunku alergii.
Czy operacja to jedyne wyjście?
Mimo że polipy nosa są zwykle łagodne, mogą powodować różne powikłania, które mają wpływ na zdrowie pacjenta. Należy do nich obturacyjny bezdech senny, wyzwalanie kolejnych ataków astmy czy nawracające zapalenia zatok. Należy tu również wymienić rzadkie, lecz groźne powikłania, takie jak szerzenie się stanów zapalnych przez ciągłość, a także zakrzepicę żył zaopatrujących zatoki.
Czytaj także: Edukacja Ann: Zespół bezdechu sennego: jak poprawić jakość snu?
Celem leczenia polipów nosa jest zmniejszenie ich rozmiaru lub całkowite ich usunięcie. Pierwszym podejściem zwykle jest farmakoterapia. Leki stosowane w leczeniu polipów nosa mogą krople do nosa, płukanki i napary.
W niektórych przypadkach, gdy polipy są znaczne lub nie reagują na leczenie farmakologiczne, może być konieczna procedura polegająca na usunięciu polipów za pomocą zabiegu chirurgicznego. Wycięty materiał zazwyczaj jest poddawany badaniu histopatologicznemu, aby wykluczyć możliwość obecności nowotworowych zmian.
Warto jednak zauważyć, że operacyjne usunięcie polipów nie zawsze jest trwałym rozwiązaniem, ponieważ polipy mogą mieć tendencję do nawrotów. Regularne monitorowanie i kontrola są zwykle konieczne, aby zapobiec powtórnemu pojawieniu się polipów i utrzymać zdrowie jamy nosowej.
Po usunięciu polipów nosa, istotne jest prowadzenie terapii choroby podstawowej, która często jest związana z ich występowaniem.
Autorka: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia
*Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.
Więcej artykułów, wideo i podcastów w Ann: