Wielkanocny koszyczek to nieodłączny element tradycji zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie. Chociaż w obu krajach koszyczki są wypełnione podobnymi produktami, to jednak różnią się one w niektórych aspektach. Jakie są podobieństwa między polskim a ukraińskim koszyczkiem wielkanocnym? A jakie różnice? Dowiedz się z Ann!
Koszyczek wielkanocny: tradycja wypełniona symboliką
Koszyczek wielkanocny jest jedną z najważniejszych tradycji związanych z Wielkanocą, która jest praktykowana w wielu krajach na świecie, w tym w Polsce i na Ukrainie. W obu krajach koszyk wielkanocny jest wypełniony różnymi produktami spożywczymi, które mają symboliczne znaczenie. Zarówno w Polsce, jak i na Ukrainie, koszyk wielkanocny jest ważnym elementem zwyczaju święconki, czyli wizyty w kościele, gdzie odbywa się specjalna ceremonia poświęcenia pokarmów.
Ukraińskie tradycje Wielkanocne
W tym roku święta wielkanocne w Ukrainie będą obchodzone 16 kwietnia, czyli tydzień później niż w Polsce. Różnice między krajami występują również w nazewnictwie tego święta – w Polsce określa się je jako „Wielka Noc”, natomiast na Ukrainie jako „Wielki Dzień”.
Wielki Czwartek, często nazywany Czystym Czwartkiem, jest dniem sprzątania. W tym dniu gospodynie pieką paski. Wiele osób zaczyna ten dzień od kąpieli, która ma symbolicznie oczyścić ze smutku oraz zapewnić zdrowie na cały następny rok.
Natomiast w poniedziałek po Wielkanocy tradycyjnie obchodzone jest w Ukrainie święto zmarłych. W niektórych obwodach Ukrainy ludzie idą na cmentarze także na Wielkanocne, niosą na groby małe paski, pisanki, by podzielić się nimi ze zmarłymi.
Koszyczek wielkanocny na Ukrainie: nie może zabraknąć paski
Na Ukrainie koszyk wielkanocny jest bardziej ozdobiony, a jego zawartość jest ułożona w konkretny sposób. W koszyku znajdują się zwykle jajka-pisanki, chleb, sól, kiełbasa, a także szynka, korzeń chrzanu i masło. Najważniejsze zaś miejsce w koszyczku zajmuje paska, czyli babka z ciasta drożdżowego z rodzynkami i polewą z lukru. Jest ona symbolem ciała Chrystusa.
Jajka, zwłaszcza ozdobione, pełnią bardzo ważną rolę w tradycji wielkanocnej. Symbolizują one życie oraz odradzającą się przyrodę, a także mają odpędzać zło i przynosić szczęście. Tradycyjnie jajka przygotowuje się w sposób rodzinny.
Często wykorzystuje się naturalne barwniki, takie jak skórki cebuli czy liście roślin. Wierzchnią warstwę cebuli są zanurzane w barwniku i używane do ozdabiania jajek, co nadaje im piękny, naturalny wzór. Jajka zdobione są charakterystycznymi wzorami, często związanymi z naturą, zwierzętami czy ornamentami ludowymi.
W ukraińskiej tradycji święconek, w koszyczku oprócz pokarmów, często umieszcza się także świeczki. Natomiast w przeciwieństwie do polskiej tradycji, nie znajduje się w nich popularnych ozdób w postaci zajączków, baranków czy kurczaczków.
Koszyczek wielkanocny w Polsce: baranek jest symbolem zmartwychwstania
W Polsce koszyk wielkanocny jest zwykle ozdobiony białą lub kolorową serwetką, a na jego dnie umieszcza się pokrywę z plecionki. Zawartość koszyka jest podobna jak na Ukrainie, czyli jajka, chleb, sól, kiełbasa. Na czas święconki, koszyki są wnoszone do kościoła, gdzie kapłan błogosławi zawartość. Ciekawostką związaną z koszykiem wielkanocnym w Polsce jest to, że w niektórych regionach dodaje się do niego inne produkty, takie jak masło, wędliny czy sery.
Warto zaznaczyć, że każdy z pokarmów – jako Dar Boży – ma inne znaczenie. Od zawsze za podstawę święconki uważa się chleb, jajko i sól.
- chleb – symbol życia, Chrystusa;
- jajko – symbol początku, narodzin oraz zmartwychwstania;
- sól – symbol trwałości, nieśmiertelności oraz ochrony życia przed rozkładem i popsuciem; uważana także za symbol gościnności i przymierza Boga z człowiekiem.
Ważnym elementem świąt jest baranek wielkanocny, który jest symbolem ofiary i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Baranki wielkanocne są przygotowywane z ciasta drożdżowego lub piernikowego, w kształcie małych baranków lub większych form, ozdobionych lukrem.
Spożywa się je zwykle podczas świątecznego śniadania lub daruje się jako prezent. Podobnie jak w przypadku koszyka wielkanocnego, każdy z elementów baranka ma swoje symboliczne znaczenie. Ciasto symbolizuje życie, ofiarę i jedność, lukier zaś reprezentuje czystość i radość zmartwychwstania.
Autorka: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia
*Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.