Przez długi czas kobiety w medycynie kojarzono głównie z pracą opiekuńczo-położniczą. Okazuje się jednak, że wiele Pań przyczyniło się do rozwoju tej gałęzi nauki. W Ann przedstawiamy sylwetki kilku kobiet, które zapisały się na kartach historii medycyny. Przeczytaj i dowiedz się kto stworzył ocenę stanu zdrowia noworodka i poznaj matkę współczesnej genetyki raka.
Kobiety medycyny: Twórca skali do oceny stanu zdrowia noworodków
Virginia Apgar (1909-1974) była amerykańską położniczką i anestezjologiem, a także twórcą pierwszej w historii metody szybkiej oceny stanu zdrowia noworodka po przejściu na świat – „skali Apgar”. Położna lub lekarz po urodzeniu dziecka oceniają jego kolor skóry, oddech, częstotliwość rytmu serca, napięcie mięśniowe i odruchy.
To właśnie Virginia Apgar przyjęła te 5 zmiennych jako kryteria oceny stanu noworodka. Skala ta została zastosowana po raz pierwszy w 1953 roku i jest do dzisiaj wykorzystywana na całym świecie.
Nie jest to jednak jej jedyny wkład w rozwój medycyny. W 1938 roku Virginia Apgar zaczęła kształcić studentów na przyszłych anestezjologów, a nieco później wraz z Anne Penland, przełożoną pielęgniarek, napisała Notes on Anaesthesia – pierwszy podręcznik z anestezjologii.
W 1949 roku Virginia Apgar samodzielnie zorganizowała Wydział Anestezjologii. Została też pierwszą kobietą na pełnym etacie profesorskim na Columbia University of New York.
Kobiety medycyny: Matka współczesnej genetyki raka
„Matka współczesnej genetyki raka” – właśnie tak nazywają Janet Rowley (1925-2013), amerykańską genetyk onkologiczną.
Dr Janet Davison Rowley jako pierwsza na świecie odkryła, że translokacja chromosomów była przyczyną białaczki i innych rodzajów nowotworów i udowodniła, że rak jest chorobą o podłożu genetycznym. Prowadziła także badania nad aberracjami chromosomalnymi w przypadkach leukemii i limfomy. Co ciekawe, Rowley największych odkryć naukowych dokonała dopiero po 20 latach od ukończenia studiów medycznych. Zanim stała się słynnym genetykiem urodziła i wychowała 2 synów pracując na pół etatu w klinice medycznej.
W 2002 roku magazyn Discover uznał ją za jedną z 50 najważniejszych kobiet nauki. Janet Rowley opublikowała ponad pięćset artykułów i kontynuowała badania na Uniwersytecie w Chicago, aż do śmierci.
Za swoją działalność w 2017 roku pośmiertnie została wprowadzona do Narodowej Galerii Sław Kobiet.
Kobieta-mikrobiolog w walce z cholerą
Rita Colwell (ur. 1934) jest amerykańską mikrobiolog, która badała rozprzestrzenianie chorób zakaźnych. Szczególnie cholery, za pośrednictwem źródeł wody. Aktualnie jest profesorem na Uniwersytecie Maryland i laureatką między innymi tzw. Wodnego Nobla za przełomowe odkrycia w walce cholerą.
Dzięki monitorowaniu czynników środowiskowych z istotnym wykorzystaniem zdjęć satelitarnych pochodzących z amerykańskiego programu Landsat. Rita Colwell przyczyniła się do opracowania metod zapobiegania rozprzestrzenianiu się cholery.
W 2017 roku jej metoda w Jemenie pozwoliła wskazać konkretne obszary, na których wystąpią ogniska cholery, z 92 % dokładnością. W latach 1998-2004 była 11. dyrektorem i pierwszą kobietą-dyrektorem National Science Foundation.
Kobiety medycyny, które swoją karierę poświęciły badaniom nad wirusem HIV
Francoise Barre-Sinoussi urodziła się 30 lipca 1947 r. w Paryżu. Na początku lat 70. XX wieku rozpoczęła pracę naukową w Instytucie Pasteura w Paryżu jako wirusolog. Praktycznie od samego początku swojej naukowej kariery skupiła się na problematyce związanej z retrowirusami.
W 1983, pracując wspólnie z innym wirusologiem, wyizolowała ludzkiego wirusa niedoboru odporności – HIV. W 2008 roku za swoje odkrycie otrzymała Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny.
Przez kilka lar Francoise Barre-Sinoussi była konsultantem ds. AIDS Światowej Organizacji Zdrowia oraz programu Organizacji Narodów Zjednoczonych UNAIDS. Obecnie zajmuje się badaniami dotyczącymi związku między wrodzonymi mechanizmami obronnymi pacjenta a przebiegiem infekcji HIV oraz mechanizmów przekazywania wirusa dzieciom przez kobiety ciężarne i karmiące.
Jeszcze jedna kobieta-wirusolog, zajmująca się badaniami nad wirusem HPV to Beatrice H. Hahn (ur. 1955) odkryła pochodzenie ludzkiego wirusa upośledzenia odporności typu 1 i 2 (HIV-1 i HIV-2) oraz pasożyta malarii Plasmodium falciparum. W listopadzie 2002 r. magazyn Discover umieścił Hahn na liście 50 najważniejszych kobiet-naukowców.
Wybitna Polka w historii medycyny
Na naszej liście nie mogło też zabraknąć Polki – Marii Siemionow (ur. 1950).
Jest wybitnym polskim chirurgiem i transplantologiem. Studia wyższe odbyła na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, gdzie uzyskała tytuł lekarza. Stopień naukowy doktora nauk medycznych nadała jej w 1985 roku Rada Wydziału Lekarskiego AM w Poznaniu. W tym samym roku emigrowała do Stanów Zjednoczonych. Wciąż podtrzymuje współpracę z Uniwersytetem Medycznym w Poznaniu. Dzięki jej poparciu ponad 20 polskich stażystów otrzymało stypendia i mogło uczyć się w klinice w Cleveland.
W 2008 Maria Siemionow wykonała pierwszy na świecie niemal całkowity przeszczep twarzy, ok. 80 proc. Był to najbardziej kompleksowy i rozległy przeszczep twarzy. Operacja wymagała połączenia licznych kości, mięśni, nerwów i naczyń krwionośnych. W wyniku przeszczepu pacjentka, będąca ofiarą postrzelenia, odzyskała utraconą szczękę wraz z podniebieniem, górną wargę, a także policzki, nos i powieki dolne. Jak również odzyskała zdolność samodzielnego oddychania, mówienia oraz jedzenia.
Ponadto profesor wniosła ona znaczący wkład w rozwój mikrochirurgii i medycyny transplantacyjnej. Obecnie prof. Maria Siemionow pełni funkcję dyrektor kształcenia mikrochirurgii na Uniwersytecie Illinois w Chicago.
Źródło: PennMedicine
Źródło: Wikipedia
Fot. WielkaHistoria
Kobiety medycyny: Polka – pionierką kobiecej służby zdrowia w Stanach
W historii medycyny XIX wieku lekarką polskiego pochodzenia, która odegrała ważną rolę w życiu publicznym Stanów Zjednoczonych, była Maria Elżbieta Zakrzewska (1829-1902) — pionierka kobiecej służby zdrowia. Matka Marii była położną, w związku z tym dziewczyna bardzo wcześnie zaczęła asystować przy porodach i od małego wiedziała jaki zawód chce opanować w przyszłości. Ukończyła szkołę dla położnych w Berlinie. Już jako 22-latka objęła posadę głównej położnej. Kilka lat później wyjechała do Stanów.
Początkowo jej życie za Oceanem nie układało się najlepiej. Chociaż pracowała profesorem położnictwa i chorób kobiecych, ciągle była traktowana raczej jak pielęgniarka, jeśli nie sprzątaczka. Odmawiano jej dostępu do aparatury, a także utrudniano leczenie pacjentek. Maria Zakrzewska dość długo znosiła codzienny seksizm, aż wreszcie w 1862 roku założyła własny szpital. Był to pierwszy szpital, w którym opiekę kobietom zapewniały kobiety.
Kilka lat później przy Nowoangielskim Szpitalu dla Kobiet i Dzieci w Bostonie Maria założyła pierwszą w historii Stanów Zjednoczonych ogólną szkołę pielęgniarską. Co ciekawe, aż do połowy XX stulecia personel szpitala stanowiły tylko i wyłącznie kobiety.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia