Ciąża to niezwykły czas w życiu kobiety, podczas którego następuje wiele zmian fizjologicznych. Niestety niektóre z nich mogą być bardzo uciążliwe. Jedną z najbardziej wstydliwych dolegliwości są hemoroidy, które mogą wystąpić zarówno w trakcie ciąży, jak i po porodzie. Dlaczego powstają? Jak leczy się hemoroidy w ciąży? Czy można im zapobiec? Przeczytaj i dowiedz się więcej z Ann!
Czym są hemoroidy?
Hemoroidy, zwane również żylakami odbytu, to powiększone guzki krwawnicze umiejscowione w pobliżu odbytu.
– To są jamiste sploty tętniczo-żylne, które są zlokalizowane pod błoną śluzową kanału odbytu. Wspomagają one aparat zwieraczy. W sytuacji, kiedy dochodzi do ich powiększenia, mówimy o chorobie hemoroidalnej – mówi w rozmowie z Ann dr n. med. Mirosław Juszczak, specjalista chirurgii ogólnej i naczyniowej ze Szpitala Eskulap w Osielsku.
Wyróżnić można hemoroidy wewnętrzne oraz zewnętrzne. Pierwszy rodzaj żylaków odbytu jest mniej widoczny i można je wyczuć jedynie poprzez badanie palpacyjne. Hemoroidy zewnętrzne natomiast przyjmują postać sinawych guzków i wybrzuszeń.
Objawy hemoroidów są bardzo dokuczliwe. Choroba przejawia się przede wszystkim:
- krwawieniami podczas wypróżniania;
- świądem;
- bólem i pieczeniem w okolicach odbytu.
Czasami pojawia się także uczucie niepełnego wypróżnienia i śluz. Choroba hemoroidalna związana jest z ogromnym dyskomfortem, a nawet wstydem. Trudność polega też na tym, że z racji lokalizacji hemoroidów, bardzo trudno ocenić je samodzielnie.
Hemoroidy w ciąży – przyczyny
– Jeżeli chodzi o ciążę, czyli o odmienny stan fizjologiczny, to czynnikami, które wpływają na rozwój żylaków mamy trzy: ucisk macicy na żyłę główną dolną, działanie progesteronu i częste, występujące przy ciąży zaparcia, które łączą z poprzednimi czynnikami – wyjaśnia specjalista.
Zwiększona objętość macicy doprowadza do ucisku żyły jamy brzusznej oraz miednicy, w tym żyły głównej dolnej. Skutkuje to wzrostem ciśnienia żylnego, co z kolei doprowadza do zwolnienia przepływu krwi.
Kolejnym powodem hemoroidów jest nadmierna produkcja progesteronu, czyli żeńskiego hormonu płciowego. Progesteron pełni bardzo ważną rolę: umożliwia implantację, czyli zagnieżdżenie zarodka w błonie śluzowej macicy. Nadmiar hormonu może jednak skutkować rozciąganiem się ścian żył, które sprzyja żylakom odbytu.
Ostatnim powodem choroby hemoroidalnej są przewlekłe zaparcia, ściśle związane ze zwiększeniem się objętości macicy i produkcją progesteronu.
Hemoroidy a poród
Czasami hemoroidy znikają samoistnie po urodzeniu dziecka. Bardzo często zdarza się jednak, że nasilenie objawów choroby hemoroidalnej ulega zwiększeniu po porodzie. Związane jest to z ogromnym wysiłkiem, jakim jest poród. Doprowadza on do wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, co ma wpływ na powiększenie się hemoroidów.
– Często kobiety zgłaszają się do nas z prośbą o pomoc mówiąc, że w trakcie ciąży te guzki były, ale po porodzie jeszcze bardziej się powiększyły – mówi w rozmowie z Ann dr n. med. Mirosław Juszczak.
Warto dodać, że hemoroidy po porodzie mogą pojawić się u kobiet, u których nie występowały w trakcie ciąży. Co ważne, choroba hemoroidalna dotyczy zarówno osób, które rodziły naturalnie, jak i przez cesarskie cięcie. Związane jest to ze wspomnianymi zmianami hormonalnymi, do których dochodzi już w trakcie ciąży.
Jak leczy się hemoroidy?
Leczenie hemoroidów podczas ciąży nie jest łatwe, ponieważ większość leków jest przeciwskazana. Jakie w takim razie są inne sposoby leczenia?
–Nie mamy wystarczających badań, które oceniałyby bezpieczeństwo stosowania tychże leków dla matki i dziecka. W związku z czym mamy bardzo niewiele możliwości. Zasadniczo zalecamy w ciąży stosowanie nasiadówek, utrzymywania higieny, unikanie, tak jak powiedziałem, zaparć, czyli kładziemy nacisk na działania behawioralne i modyfikację diety – tłumaczy chirurg.
Dieta osób zmagających się z hemoroidami powinna być bogata w błonnik. Zalecane są owoce, warzywa, pełnoziarniste pieczywo czy kasze. Z jadłospisu należy natomiast wykluczyć wyroby z mąki pszennej oraz żywność przetworzoną. Istotne jest także odpowiednie nawodnienie, przede wszystkim w postaci wody.
– Jeżeli chodzi o leczenie hemoroidów w ciąży, również nie stosujemy zabiegów operacyjnych, jest to zasadnicze przeciwskazanie, gdyż wiąże się z rykiem. W sytuacjach , w których trzeba to zrobić, czyli jeżeli dochodzi do zakrzepu w obrębie guzka krwawniczego hemoroidu, kiedy musimy wykonać zabieg, robimy to, ale jest to zabieg minimum – mówi specjalista.
Operacyjne leczenie hemoroidów jest natomiast możliwe i wskazane po porodzie. Zabieg polega na wycięciu hemoroidów i jest przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym. Istnieją również nowoczesne, bezoperacyjne sposoby usuwania żylaków odbytu, jak na przykład leczenie laserowe. Niestety zabiegi są kosztowne i nierefudnowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.
Hemoroidy w ciąży – profilaktyka
Ważnym elementem profilaktyki, jak i samego leczenia, jest wspomniana dieta oraz odpowiednie nawodnienie. Kolejnym istotnym czynnikiem jest łagodna aktywność fizyczna, np. spacery. Istnieje także wiele form aktywności fizycznych, takich jak pilates czy joga, przeznaczonych specjalnie dla kobiet w ciąży. Należy unikać przedłużonego siedzenia i robić jak najczęstsze przerwy na wstawanie. Oprócz tego zaleca się, w miarę możliwości, leżenie na lewym boku. Warto także pamiętać, że w przypadku wystąpienia zaparć, należy jak najszybciej spróbować je załagodzić odpowiednią dietą.
Jeśli jednak hemoroidy wystąpiły, lub podejrzewamy, że się pojawiły, wtedy należy udać się do lekarza. Na początku wystarczy wizyta u lekarza rodzinnego, które w dalszej kolejności może nas skierować do specjalisty.
– Specjalistą, który zajmuje się leczeniem chorób proktologicznych, czyli chorób okolicy odbytu, jest chirurg ogólny. Węższa dziedzina, która zajmuje się tymi dziedzinami, to proktologia – mówi dr n. med. Mirosław Juszczak.
Hemoroidy nie są powodem do wstydu, a im szybsza interwencja, tym większa szansa na bezinwazyjne wyleczenie.
Autorka: Aleksandra Mazur, Ann Asystent Zdrowia
Czytaj więcej w Ann: