Już niedługo obchodzić będziemy tłusty czwartek. Kojarzony jest głównie z pączkami, faworkami i innymi słodkimi przekąskami. A te zawierają w sobie bardzo dużo tłuszczu, który może niekorzystnie wpływać na funkcjonowanie naszego organizmu. O zdrowym i szkodliwym tłuszczu, a także o tym tłuszczu z pączków opowiada dietetyk mgr Dorota Hucał z poradni dietetycznej Dietetyk Dorota Lublin.
Według wyliczeń naukowców z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, w tłusty czwartek Polacy zjadają średnio 2,5 pączka na osobę. Statystyki wskazują, że wszyscy razem zjadamy ich nawet 100 milionów w ciągu jednego dnia.
Tłusty czwartek a zdrowie: czy istnieją zdrowe tłuszcze?
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Tłuszcz kojarzy nam się negatywnie, dlatego wolimy wybierać produkty, które zawierają go jak najmniej. Dlaczego tłuszcze są uznawane za szkodliwe i czy istnieją zdrowe tłuszcze? Które z nich są wartościowe?
Mgr Dorota Hucał, dietetyk: Tłuszcz kojarzy nam się negatywnie ze względu na to, że przez pewien czas był uznawany za główną przyczynę otyłości. Ten trend zapoczątkował erę produktów typu “light”. Często w swoim składzie mają rzeczywiście mniej tłuszczu, ale za to dużo więcej prostych węglowodanów, aby utrzymać wysoką smakowitość produktu. Często zdarza się, że ten zabieg pozwala zmniejszyć ilość tłuszczu, ale nie zmniejsza lub zmniejsza tylko nieznacznie kaloryczność produktu.
W przeliczeniu na 1g produktu tłuszcze dostarczają najwięcej kilokalorii ze wszystkich makroskładników. Jest to aż 9 kcal/1g! Dla porównania w alkoholu jest to 7 kcal/1g, a w przypadku węglowodanów i białka – 4 kcal/1g. Nie oznacza to oczywiście, że powinnyśmy całkowicie unikać tłuszczu w pożywieniu. Jednak aby dieta była zbilansowana, trzeba racjonalnie podejść do jego spożycia. Pewna ilość tłuszczu jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu.
W zależności od rodzaju tłuszczu, różny jest jego wpływ na nasz organizm. Najbardziej szkodliwe są tłuszcze typu trans. Znajdziemy je głównie w wysoko przetworzonych produktach spożywczych, słodkich i słonych przekąskach oraz w wyrobach cukierniczych. Tego rodzaju tłuszczu powinniśmy spożywać jak najmniej, a najlepiej wcale.
Tłuszcze nasycone również mają niekorzystny wpływ na nasz organizm i powinniśmy je spożywać w ograniczonych ilościach. Występują przede wszystkim w tłustych mięsach, serach, śmietanach, maśle i tłuszczu zwierzęcym. Ten rodzaj tłuszczu powoduje wiele zaburzeń w obrębie naczyń krwionośnych i serca. Trzeba pamiętać o tym, że choroby serca i układu krwionośnego są wciąż główną przyczyną zgonów.
Najkorzystniejsze dla naszego zdrowia są tłuszcze nienasycone pochodzenia roślinnego lub rybiego. Znajdziemy je w olejach roślinnych. Najbardziej wartościowe są oliwa z oliwek oraz olej lniany, tłuste owoce typu awokado, nasiona, pestki i orzechy oraz tłuste ryby morskie. Ten rodzaj tłuszczu jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu nerwowego. Wykazuje też silne działanie przeciwzapalne. Większość tłuszczu w naszej diecie powinny stanowić właśnie tłuszcze nienasycone.
Tłuszcz w naszej diecie: jakie są najlepsze źródła?
Powoli wizerunek dotyczący spożywania tłuszczów się zmienia. Coraz więcej badań pokazuje, że jest nieodłączną częścią zdrowego stylu żywienia. Czy tłuszcz naprawdę musi być obecny w naszej diecie?
Tak, pewna ilość tłuszczu jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Dotyczy to przede wszystkim nienasyconych kwasów tłuszczowych. Zazwyczaj w typowej diecie zachodniej brakuje kwasów omega3, należących do tej grupy. Najlepszym ich źródłem są tłuste ryby morskie.
Spożycie nienasyconych kwasów tłuszczowych powinno dostarczać od 20-25% zapotrzebowania energetycznego, natomiast nasyconych nie może przekraczać 10%. Jakie są najlepsze źródła tłuszczów w naszej diecie?
Najlepsze źródła tłuszczu to tłuste ryby morskie, takie jak śledź, łosoś, makrela czy tuńczyk. A także tłuszcze pochodzenia roślinnego spożywane na zimno, czyli bez obróbki termicznej. Np. dodawane do sałatek.
Czy zdrowe tłuszcze możemy jeść bez ograniczeń?
Niestety nie. Tłuszcze dostarczają najwięcej energii spośród wszystkich makroskładników odżywczych. Ich ilość w naszej diecie powinna być raczej umiarkowana. W prawidłowo zbilansowanej diecie ilość energii pochodzącej z tłuszczu powinna stanowić około 15-20 %.
Tłusty czwartek a zdrowie: czy tłuszcz z pączków jest zdrowy?
Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia: Zbliża się tłusty czwartek, a więc dzień, kiedy wszyscy jedzą pączki w dużych ilościach. Czy pączki są zdrowe czy lepiej jest zrezygnować z ich jedzenia? Czy tłuszcz znajdujący się w pączkach jest zdrowy?
Mgr Dorota Hucał: Niestety, nawet bardzo się starając, nie da się znaleźć żadnego pozytywnego wpływu jedzenia pączków na nasz organizm. Ich jedyną zaletą jest wysoka smakowitość, co z pewnością wpływa na poprawę nastroju. Tłuszcz, którego w pączkach jest bardzo dużo, to tłuszcz nasycony. Nie powinno się go spożywać w nadmiarze.
Jestem jednak zdania, że jeden pyszny pączek w tłusty czwartek nie spowoduje dużego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli na co dzień nasza dieta jest dobrze zbilansowana. Trzeba pamiętać, że w zdrowej diecie musi znaleźć się przestrzeń na drobne przyjemności! Nie warto jednak ścigać się w ilości spożytych w tym dniu pączków. O ile jeden nie spowoduje katastrofy, to 10 pączków może z pewnością skutkować niestrawnością i znacznym przekroczeniem bilansu kalorycznego.
Tłuszcz a zdrowie: czym się kierować, kupując pączka?
Ile kalorii ma jeden pączek? A jeśli mówić o nadzieniu? Jakie będzie miało najmniej kalorii i będzie dla nas najlepsze: dżem, marmolada czy może czekolada?
Jeden pączek ma około 300 kcal. Nadzienie czekoladowe, toffi lub inne kremowe będzie z pewnością bardziej kaloryczne niż dżem czy marmolada. Proponuję jednak nie przejmować się przesadnie kalorycznością nadzienia. Jeżeli zamierzamy zjeść jednego pączka i się nim delektować, najlepiej wybrać takiego, który najbardziej nam posmakuje.
Czym się kierować, kupując pączka? Na co musimy zwrócić uwagę?
W pierwszej kolejności powinniśmy kierować się tym czy pączek jest świeży i ładnie pachnie. Powinniśmy zdecydowanie unikać pączków, które wydzielają zapach przepalonego, nieświeżego tłuszczu. W drugiej kolejności powinniśmy kierować się własnymi preferencjami smakowymi. Skoro i tak jemy nie korzystny dla naszego zdrowia produkt, to warto przynajmniej czerpać z tego przyjemność. A więc zjeść takiego pączka, który będzie nam najbardziej smakował.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia
Czytaj więcej w Ann Asystent Zdrowia:
- Od czego zacząć odchudzanie i wrócić do formy na wiosnę?
- Co zdrowe na serce? [DIETA I ĆWICZENIA OD ANN]
- Dieta bez mięsa a zdrowie
Mgr Dorota Hucał – Dietetyka to moja praca i pasja. Uwielbiam spotkania i rozmowy z klientami zarówno w gabinecie jak i przez Internet. Uważam, że dobra dieta, to taka, która uwzględnia wszystkie indywidualne potrzeby zaczynając od wymagań związanych ze stanem zdrowia, przez upodobania kulinarne, styl życia i ilość czasu potrzebną na przygotowanie posiłków.
