Jakie są objawy autyzmu u dorosłych, jak wygląda diagnoza oraz jak przebiega terapia – m.in. o tym rozmawialiśmy w Klubie Dyskusyjnym Ann z psycholożką i psychoterapeutką Karoliną Ziegart – Sadowską, psycholożką kliniczną i psychoterapeutką Renatą Sikorską oraz Pauliną, dorosłą autystką.
Ewelina Lis, Ann Asystent Zdrowia: Czy przyjęcie zaproszenia do takiego webinaru, na tym etapie życia, to jest jeszcze trudność i wyzwanie?
Paulina, dorosła autystka: Tak. To zajmuje dużo czasu, a jako osoba w spektrum, potrzebuje dużo odpoczynku. Ale dorośli w spektrum, kobiety w spektrum, to jest temat mało poruszany w Polsce.
Kiedy zaczęłaś się zastanawiać czy to przypadkiem nie jest autyzm?
Zaczęło się od TikToka. Algorytm zauważył, że podchodzą mi tematy o wrażliwości i jakoś mnie nakierował pokazując, jak funkcjonują ludzie autystyczni. Potem czytałam na ten temat książki anglojęzyczne i oglądałam dużo filmów o osobach autystycznych.
Autyzm u dorosłych. Każdy ma łatwiej
Przed diagnozą czułaś się inna?
Od zawsze myślałam, że mogę być z innej planety. Czułam, że nie pasuje, bo każdy ma o wiele łatwiej ode mnie. Tłumaczyłam sobie, że muszę być z innej planety, bo jak inaczej?
A te trudności z czym się wiązały?
Największym problemem od dzieciństwa była moja wybiórczość pokarmowa. Jestem bardzo wybredną osobą jeśli chodzi o jedzenie, i jak moja mama coś gotowała, to nie jadłam, bo nie lubiłam. Byłam bardzo szczupła. Oprócz kwestii jedzenia, to jeszcze przez wszystkie moje szkoły miałam jedną koleżankę i nie potrafiłam się wpasować, nie potrafiłam znaleźć sobie przyjaciół.
Wypowiedzi w głowie
Z jakimi jeszcze trudnościami mierzą się dorośli autyści?
Karolina Ziegart – Sadowska: Te osoby często zgłaszają się z trudnościami z nawiązywaniem i podtrzymywaniem relacji. Mają ich dużo, ale one są krótkie, albo powierzchowne, albo zdarza się, że jak już są z kimś w relacji i prowadzą rozmowę, to nie bardzo wiedzą, w którym momencie, co mają powiedzieć. Zdarza się też, że przygotowują sobie kawałek wypowiedzi w głowie.
A czym się inspirują?
Informacje o tym, jak wyglądają takie interakcje, czerpią z książek czy z filmów. Trochę się uczą i mają potem w głowie algorytm, co i w którym momencie powinni powiedzieć. Układają sobie to w głowie i gdzieś próbują wykorzystać w relacjach społecznych.
A może jednak nie autyzm?
Trudniej zdiagnozwać autyzm u dorosłych czy u dziecka?
Renata Sikorska: Zdecydowanie jest to bardziej skomplikowany proces u osób dorosłych, dlatego, że bardzo ważne są współwystępujące czynniki, które pojawiają się przez całe życie u osób dorosłych. Cechy spektrum są widoczne od urodzenia. Jeżeli diagnozujemy, to bierzemy pod uwagę, że osoba przejawiała cechy spektrum nie tylko od pewnego momentu funkcjonowania, ale że te cechy były obecne od dziecka.
Często u osób dorosłych brakuje odniesienia do tego, co było we wczesnych okresach rozwoju. Brakuje tych informacji. Jest dużo trudności różnicujących zaburzenia, które mogą trochę wyglądać jak autyzm, a autyzmem nie są.
O ekspertkach:
Karolina Ziegart-Sadowska – psycholog i certyfikowany psychoterapeuta poznawczo-behawioralny pracujący z dziećmi, młodzieżą oraz dorosłymi. Pracuje w nurcie terapii poznawczo-behawioralnej (CBT) z rozszerzeniem o podejścia i techniki z tzw. “trzeciej fali” CBT (ACT, Terapia Schematów, Mindfulness).
Renata Sikorska – psycholog kliniczny, terapeuta CBT, terapeuta EMDR, TSR, IE, interwent kryzysowy. Ukończyła podyplomowe studia z Wczesnego Wspomagania Rozwoju Dziecka, Interwencji Kryzysowej, Integracji Sensorycznej, Stosowanej Analizy Zachowania oraz Przygotowania Pedagogicznego. Posiada międzynarodowy certyfikat terapeuty kongnitywnego IE. Uczestniczka specjalistycznych szkoleń m.in. z zakresu autyzmu.
Rozmawiała Ewelina Lis, Ann Asystent Zdrowia
Czytaj więcej w Ann: