Skolioza to poważne schorzenie kręgosłupa, które dotyka wielu osób. Nieleczona może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak niewydolność krążenia. Jak więc rozpoznać skoliozę we wczesnym stadium i czy możliwe jest zahamowanie jej rozwoju? Ann podpowiada!
Skoliozy występują u ok. 3% populacji. Statystyki pokazują, że znacznie częściej skolioza dotyka dziewczynki niż chłopców.
Skolioza, czyli boczne skrzywienie kręgosłupa
Skolioza to wada postawy, która polega na bocznym skrzywieniu kręgosłupa, często połączonym z rotacją kręgów wokół własnej osi. Skrzywienie to może występować w różnych częściach kręgosłupa: piersiowej, lędźwiowej lub szyjnej, a czasem w kilku z nich jednocześnie. Skolioza nie jest jedynie prostym bocznym zgięciem kręgosłupa. Lecz trójwymiarową deformacją, która może prowadzić do asymetrii ciała.
Skolioza: jakie są przyczyny?
Skolioza może być spowodowana wieloma czynnikami, zarówno genetycznymi, jak i środowiskowymi. Wśród głównych przyczyn skoliozy znajdują się predyspozycje dziedziczne, przekazywane z pokolenia na pokolenie. Dodatkowo, zaburzenia rozwojowe kręgosłupa, takie jak asymetria długości kończyn, dysplazja stawów biodrowych czy wrodzone wady kręgów, również mogą sprzyjać rozwojowi tego schorzenia.
U dorosłych skolioza może się rozwinąć na skutek zwyrodnienia stawów międzykręgowych. Jeśli degeneracja stawów międzykręgowych występuje jednocześnie z osteoporozą, choroba postępuje szybciej z powodu osłabienia kręgosłupa. Inne przyczyny obejmują nieprawidłowe nawyki posturalne, niezdrowy styl życia, a także urazy czy zwyrodnienia.
Warto pamiętać, że skrzywienie kręgosłupa nie ustąpi samoistnie wraz z wiekiem. Jeśli zauważysz u siebie zmiany w ułożeniu ciała, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem ortopedą. Odpowiednia diagnostyka i szybkie podjęcie leczenia mogą zapobiec postępowi choroby oraz deformacji narządów wewnętrznych.
Skolioza: jakie są rodzaje skoliozy?
Skolioza to skrzywienie kręgosłupa, które jest diagnozowane, gdy kąt odchylenia uwidoczniony na zdjęciu rentgenowskim w projekcji przednio-tylnej przekracza 10 stopni w płaszczyźnie czołowej. Najczęściej pojawia się w odcinku piersiowym kręgosłupa, gdzie naturalnie występuje kifoza lub na pograniczu odcinka piersiowego i lędźwiowego. Rzadziej występuje wyłącznie w odcinku lędźwiowym.
Skoliozy można podzielić na trzy stopnie w zależności od kąta skrzywienia:
- Skoliozy I stopnia (10-24 stopnie skrzywienia): w tym przypadku dochodzi do zmian mięśniowo-więzadłowych bez zniekształceń kostnych.
- Skoliozy II stopnia (25-45 stopni skrzywienia): na tym etapie obserwuje się zmiany strukturalne w kręgach i krążkach międzykręgowych.
- Skoliozy III stopnia (50 stopni skrzywienia i powyżej): charakteryzuje się daleko posuniętymi zmianami strukturalnymi, które na zdjęciu rentgenowskim widoczne są jako sklinowacenie kręgów. Większość tego typu deformacji powoduje poważne konsekwencje i zniekształcenia w obrębie całego ciała, zaburzając mechanikę i funkcjonowanie narządów, co często wymaga leczenia chirurgicznego.
Jakie są objawy skoliozy?
Skolioza może manifestować się różnorodnymi objawami, które zależą od rodzaju schorzenia i kąta skrzywienia kręgosłupa. Do charakterystycznych objawów u osób ze skoliozą należą:
- zmniejszenie fizjologicznej kifozy piersiowej;
- asymetryczne ustawienie łopatek;
- garb żebrowy w odcinku piersiowym;
- asymetryczne wcięcia w talii;
- nierówne ustawienie bioder;
- nierówna linia pośrodkowa kręgosłupa;
- przenoszenie ciężaru ciała na jedną stronę.
U pacjentów ze skoliozą często występuje rotacja miednicy i skrócenie kończyny dolnej. Dominującym objawem jest ból, który może mieć charakter stały z okresami remisji i zaostrzeń. Często ból ten promieniuje, co po pewnym czasie zaczyna utrudniać normalne funkcjonowanie z powodu ucisku struktur nerwowych. Osoby ze skoliozą często zgłaszają dolegliwości nasilające się wraz z postępem zmian zwyrodnieniowych, w tym ból pleców w odcinku lędźwiowym, a także ból pleców po spaniu.
Osoby regularnie uprawiające sport są bardziej narażone na różnego rodzaju kontuzje, takie jak zespół pasma biodrowo-piszczelowego. To zjawisko jest wynikiem asymetrii obciążeń i nierównomiernego rozkładu sił działających na kręgosłup i kończyny dolne.
Skolioza: jak powinno się leczyć skoliozę?
Leczenie skoliozy opiera się głównie na wykonywaniu ćwiczeń oraz aktywności, które odciążają kręgosłup i korygują jego kształt. Niektórzy pacjenci muszą nosić specjalny gorset korekcyjny, stabilizujący odcinki piersiowy i lędźwiowy kręgosłupa. W najbardziej zaawansowanych przypadkach deformacji konieczne jest leczenie operacyjne.
Ćwiczenia na skoliozę powinny być indywidualnie dobrane przez fizjoterapeutę na podstawie rodzaju skrzywienia u pacjenta, wyników badań oraz zaleceń lekarza ortopedy. Regularne wykonywanie tych ćwiczeń skutecznie przeciwdziała przykurczom tkanek miękkich po wklęsłej stronie skrzywienia oraz pomaga złagodzić przykurcze mięśni odwodzących. Ważne jest, aby ćwiczenia wykonywać pod okiem specjalisty, ponieważ nieprawidłowa technika może pogłębić problem.
Czy skoliozie da się zapobiec?
Chociaż skoliozie nie można zapobiec, prowadzenie zdrowego trybu życia, regularna aktywność fizyczna i odpowiednia dieta mogą pomóc w utrzymaniu sprawności fizycznej i zmniejszyć ryzyko progresji skrzywienia.
Kluczowe jest dbanie o prawidłowe nawyki, które pomagają zachować właściwą postawę ciała. Na przykład, podczas pracy przed komputerem, ważne jest dostosowanie wysokości blatu biurka i krzesła do swojego wzrostu. W czasie długiego siedzenia lub noszenia ciężkich przedmiotów, warto zadbać o odciążenie i stabilizację kręgosłupa, korzystając z różnych produktów ortopedycznych, takich jak pasy lędźwiowe.
* Serwis / aplikacja Ann dokłada wszelkich starań, aby treści składające się na zawartość serwisu były ścisłe i poprawne. Prezentowana treść jest dostarczana jedynie w celach informacyjnych lub edukacyjnych. W żadnym zakresie nie zastępuje i nie może być utożsamiana z konsultacją czy poradą lekarską.