Wśród starszych osób przyjmujących ponad pięć leków dziennie, nawet co druga osoba jest niedożywiona. Seniorzy mniej czują pragnienie i głód, zaś masa wątroby spada im o 30-40 proc. Jak zatem sprawić, by seniorzy, mimo upływu lat, nadal byli w dobrej formie? Tego dowiecie się z naszego artykułu!
Seniorzy coraz częściej są niedożywieni
Skalę niedożywienia u osób starszych pokazują badania fińskich naukowców. Nie należy sądzić, że znacząco inaczej jest wśród innych narodowości.
– Starość nie jest chorobą, jest fizjologią, która dotyczy każdego – podkreśla dr Dariusz Bednarczyk z Międzyleskiego Szpitala Specjalistycznego, specjalista za zakresu neurologii i medycyny paliatywnej. – Z biegiem lat wiele procesów fizjologicznych spowalnia. Po 70. roku życia zmniejsza się o 20 procent masa mózgu w porównaniu do osób w trzeciej i czwartej dekadzie życia – uważa ekspert.
Dr Bednarczyk podkreśla, że jeśli u seniora występuje otępienie czy nawet łagodne zaburzenia pamięci, może on tracić poczucie czasu i nie być świadomy tego, czy się dobrze odżywia. Z tego powodu taka osoba nie jest w stanie jeść systematycznie, dochodzi u niej czasem do niedożywienia, zaniku mięśni i wyniszczenia organizmu. Dlatego bliscy osoby starszej powinni szczególnie zwrócić uwagę na prawidłową dietę seniora. Niedożywienie można – upraszczając – porównać do głodzenia. Przekłada się na pracę całego organizmu: pogarsza się praca: mózgu, trzustki, wątroby, serca czy nerek, osłabia się odporność, co prowadzi do częstszego występowania infekcji.
Seniorzy mają problem z układem pokarmowym
U seniorów gorzej funkcjonuje układ pokarmowy. To jedna z przyczyn ich złego stanu odżywienia. Zmniejsza się wydzielanie śliny, słabiej odczuwają głód. W jelicie cienkim jest mniej kosmków jelitowych (wypustek śluzówki jelit odpowiedzialnych za przyswajanie substancji odżywczych z pożywienia), co prowadzi do zaburzeń wchłaniania i niedoborów składników odżywczych w organizmie. Zanika także błona śluzowa i zmniejsza się masa mięśniówki, co przyczynia się m.in. do spowolnienia motoryki jelit i występowania problemów z zaparciami.
– Najczęstszym powodem zaparć jest przyjmowanie zbyt małej ilości płynów, dieta uboga w błonnik oraz brak ruchu, który powoduje, że pogarsza się perystaltyka jelit – mówi dr Bednarczyk. – Na błonnik trzeba jednak uważać, bo jeśli jest przyjmowany bez dostarczania wystarczającej ilości płynów może dojść do odwrotnego efektu, czyli zaparć – dodał doktor.
Osobom starszym coraz mniej rzeczy smakuje. Często można usłyszeć, iż według nich pokarm jest mdły. Zaburzenia smaku powodują spadek wrażliwości kubków smakowych. Mniejsza przyjemność z jedzenia wiąże się też z pogorszenia możliwości dokładniejszego żucia z powodu braków w uzębieniu. Mniej wydzielanych jest też enzymów trawiennych. Dlatego ważny jest sposób przygotowania potraw. Lepiej wybierać dania lekkostrawne, przygotowane poprzez gotowane w wodzie i na parze, a także duszone bez tłuszczu w folii lub pergaminie.
Zapotrzebowanie na energię jest o wiele mniejsze
Seniorom pogarsza się też metabolizm. To dlatego właśnie osoby w podeszłym wieku powinny mniej jeść produktów bogatych w nasycone kwasy tłuszczowe, tj. produkty pochodzenia zwierzęcego, takie jak: mięso wieprzowe i wołowe, wędliny czy też produkty mleczne o wysokiej zawartości tłuszczu. Muszą także ograniczyć tłuszcze piekarnicze, słodycze i ciasta.
– Po 50 roku życia zapotrzebowanie na energię jest o 30 proc. mniejsze od tego, które ma 30-latek – podkreśla dr Bednarczyk. Jeśli węglowodanów i tłuszczów będzie za dużo w diecie, dojdzie do nadwagi lub otyłości. Zalecane zapotrzebowanie energetyczne dla kobiet powyżej 65. roku życia, prowadzących mało aktywny tryb życia, wynosi ok. 1750 kcal/dobę, a dla mężczyzn – 1950 kcal/dobę.
By wraz z dietą dostarczyć odpowiednią ilość energii, trzeba jeść składniki w odpowiednich proporcjach: ok. 50–60 proc. węglowodanów, 25–30 – tłuszczów i 12–15 proc. białek. Trzeba pamiętać jednak, by w diecie uwzględniać tłuszcze roślinne w postaci olejów (dodawane na ciepło: rzepakowy i oliwa z oliwek rafinowana oraz dodawane na zimno: olej rzepakowy i oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia, olej lniany). Warto jeść orzechy (laskowe, włoskie, migdały, nerkowce) i nasiona (słonecznik, dynia), ale zawsze w niewielkich porcjach (1 porcja = mała garść).
Seniorzy mają mniejsze pragnienie
To dlatego właśnie osoby starsze zapominają o tym, że powinny pić. Natomiast stały niedobór płynów, może prowadzić do niebezpiecznego odwodnienia. Niedobór wody obniża sprawność umysłową, ogranicza wchłanianie witamin rozpuszczalnych w wodzie, np. witamin z grupy B czy witaminy C, które odpowiadają za naszą odporność, regulują gospodarkę lipidową oraz chronią przed artretyzmem. Wczesne oznaki odwodnienia to: zmęczenie, zawroty głowy, pragnienie, ciemny kolor moczu, bóle głowy, suchość w ustach/nosie, suchość skóry oraz skurcze mięśni.
Warto pić wodę źródlaną oraz mineralną niegazowaną lub lekko gazowaną. To naturalne uzupełnienie strat płynów w organizmie. W ten sposób dostarcza się też składniki mineralne takie jak: wapń, magnez, potas. Jeśli zielona herbata, to lekki napar – działa przeciwzapalnie. Reguluje też przemianę materii, dzięki temu łatwiej utrzymać prawidłową masę ciała. Jest źródłem naturalnych utleniaczy, które chronią organizm przed substancjami szkodliwymi.
Seniorzy mogą pić herbaty owocowe, ale powinni wybierać te niesłodzone i bez sztucznych aromatów. Trawienie poprawia napar z mięty i rumianku. Warto pić soki owocowe, ale tylko naturalne, bez dodatku cukru. Oprócz wody dostarczają także składniki odżywcze, które naturalnie występują w owocach takie jak: błonnik pokarmowy, witaminę C, witaminy z grupy B, potas i magnez. Warto sięgać także po soki warzywne, które są bogatym źródło witamin i składników mineralnych np.: betakarotenu oraz potasu. Zawierają także błonnik, który usprawnia pracę przewodu pokarmowego.
Jeśli woda to tylko niegazowana
Wody gazowane nie są wskazane. Nasycone są dwutlenkiem węgla, który może podrażniać błonę śluzową żołądka, a to nasila wzdęcia i zgagę. Ograniczyć trzeba mocną kawę i mocną herbatę. Mocny napar może działać moczopędnie i powodować dodatkowe wydalanie wody z organizmu. Mocna kawa może także zwiększać wydalanie wapnia z organizmu, redukować ilość magnezu oraz wiązać żelazo, zmniejszając jego wchłanianie z przewodu pokarmowego. Może być także przyczyną pojawienia się dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego lub sercowo-naczyniowego.
Nie powinno się pić wód smakowych z dodatkiem syropów lub cukru. Lepiej nie kupować napojów owocowych i nektarów, bo zawierają od 5 do 20 proc. dodatku soku owocowego i często są produkowane z dodatkiem cukru, co może przyczynić się do zwiększenia masy ciała. Pić najlepiej w małych porcjach w ciągu całego dnia. Wypić trzeba min. 7-8 szklanek płynów dziennie. Leki należy popijać wyłącznie wodą!
Autor: Sebastian Kaniewski / Ann Asystent Zdrowia. źródło: materiały prasowe PAP
Czytaj więcej w Ann:
- Dieta a praca zdalna: jak odżywiać się zdrowo [ROZMOWA]
- Catering dietetyczny – hit czy kit? „Dużą rolę w kreowaniu mody żywieniowej odgrywają media”
- Twoja praca znów stanie się przyjemna. Sprawdź jak to zrobić!
