Osoby starsze są szczególnie narażone na brak witamin oraz mikroelementów. Monotonna dieta, utrata apetytu, brak aktywności fizycznej, przewlekle przyjmowane leki, choroby układu pokarmowego – to wszystko może przyczynić się do niedoborów. Pomocne mogą być suplementy. Ale czy zawsze działają na korzyść? Kiedy warto sięgać po suplementy i które szczególnie zaleca się seniorom?
Suplementy diety, czyli środki spożywcze, mające za zadanie uzupełniać normalną dietę, stają się coraz bardziej popularne wśród społeczeństwa, szczególnie wśród osób starszych, które stosują je jako sposób na poprawę stanu zdrowia. Nie pełnią one funkcję odżywczą, a tylko regulacyjną, uzupełniającą. Zawierają w swoim składzie zazwyczaj jedną lub więcej witamin i minerałów.
Senior i suplementy: czy to konieczność?
Dla zachowania zdrowia oraz dobrego samopoczucia, każdy senior powinien przestrzegać podstawowych zasad zbilansowanej diety. Codzienna dieta musi być urozmaicona, a posiłki regularne.
U osób starszych zmienia sie zapotrzebowanie organizmu na określone składniki odżywcze. Z reguły wzrasta zapotrzebowanie na białko ze względu na związane z wiekiem ryzyko utraty masy mięśniowej. Ponadto wzrasta też zapotrzebowanie na wapń i witaminę D.
– Najczęstsze deficyty w diecie osób w wieku podeszłym dotyczą białka, wapnia, witaminy D, jak również witamin z grupy B. Dlatego też należy dążyć do zwiększania tzw. gęstości odżywczej diety, czyli należy podawać produkty spożywcze o wysokiej wartości odżywczej – podkreśla w rozmowie z Ann mgr inż. Joanna Jaczewska-Schuetz, pracownik Instytutu Żywności i Żywienia, ekspert Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej IŻŻ oraz Polskiego Towarzystwa Dietetyki.
Większość tych składników można dostarczyć wraz ze zbilansowaną dietą, jednakże nie zawsze jest to możliwe. Na przyswajanie składników odżywczych wpływ mogą mieć problemy zdrowotne czy brak apetytu. Dodatkowo ryzyko wystąpienia niedoborów zwiększa stosowanie leków moczopędnych, przeczyszczających i psychotropowych.
Senior i suplementy: decyzję należy podejmować z rozsądkiem
Jeśli senior nie może pokryć dziennego zapotrzebowania na składniki odżywcze poprzez prawidłowo zbilansowaną dietę, sięgnięcie po suplementy wydaje się koniecznością. Jednakże warto pamiętać o tym, że witaminy i minerały w nadmiarze też mogą szkodzić.
– Suolementy mogą być potrzebne w uzasadnionych sytuacjach. Decyzja o przyjmowaniu suplementów diety powinna być podejmowana z rozsądkiem i wtedy gdy istnieje ryzyko, że zwyczajowa dieta nie dostarcza witamin i składników mineralnych w ilości odpowiedniej do pokrycia zapotrzebowania organizmu na dany składnik. Jeśli więc specjalista potwierdzi niedobory składników mineralnych czy witamin, suplementacja może być wskazana. Przyjmowanie różnych suplementów, ich dawkowanie zawsze jednak powinno być indywidualnie skonsultowane z lekarzem, dietetykiem czy farmaceutą. Trzeba pamiętać, że u osób, które stosują suplementy diety, zwłaszcza kilka ich rodzajów jednocześnie, może dojść do interakcji między składnikami i mogą się pojawić niepożądane skutki uboczne. A u osób, które przyjmują leki, może dojść do zakłócenia lub osłabienia działania leku, a nawet braku efektu leczniczego – mówi w rozmowie z Ann mgr inż. Anna Taraszewska, pracownica Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny oraz członkini Polskiego Towarzystwa Dietetyki.
Jeśli jednak stwierdziliśmy kupić suplementy bez odpowiedniej konsultacji z lekarzem, uważajmy na ich skład, żeby składniki nie były powielane.
Witaminy i minerały: czego brakuje seniorom?
Seniorom najczęściej brakuje witaminy D, witaminy B12, witaminy C, E, beta-karotenu, a także kwasu foliowego, a więc to właśnie one najczęściej mogą być suplementowane. Witaminę D, lub inaczej mówiąc „witaminę słońca”, dość trudno jest dostarczyć z dietą, ponieważ w dużej mierze jest ona syntetyzowana przez naszą skórę w słoneczne dni. Odgrywa ona bardzo ważną rolę dla naszej odporności, jak również kości. Konsekwencją niedoboru witaminy D może być większa podatność na złamanie czy osłabienie zębów i mięśni.
– Z uwagi na to, że dieta dostarcza niewielką ilość witaminy D, zaleca się jej suplementację przez cały rok w dawce zależnej od masy ciała, wieku i podaży witaminy w diecie. Dawkę witaminy D dla danej osoby powinien określić lekarz-specjalista – zaznacza dietolog mgr inż. Joanna Jaczewska-Schuetz.
Osoby starsze są także narażeni na niedobór witaminy B12. Ma ona znaczącą rolę w funkcjonowaniu mózgu i układu nerwowego, jak również układu krwiotwórczego. Witamina C zaś nie tylko hamuje proces starzenia, ale też pozytywnie wpływa na odporność. Kwas foliowy to ważny składnik dla zachowania sprawności intelektualnej seniora. Pomaga on przy problemach z koncentracją i zaburzeniami pamięci. Witamina E natmiast zapobiega miażdżycy oraz przyczynia się do utrzymania prawidłowego poziomu glukozy we krwi.
Autor: Svitlana Slyvchenko, Ann Asystent Zdrowia